Fevziye Bayramova

Fevziye Bayram
(d. 05 Aralık 1950 / ö. -)
Şair, Yazar, Tarihçi
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Fevziye Evhedi kızı Bayramovadır. 1968’de Saba Ortaokulunu tamamladı ve ilçe gazetelerinde çalışarak açıköğretimden lise mezunu oldu. 1968-1971 arasında Kazan Tiyatro Yüksekokulunda Yönetmenlik okudu. 1976-1978'de ailesiyle Moğolistan'da yaşadı.1989’da Kazan Devlet Üniversitesi Filoloji Fakültesinden mezun oldu. 2006’da Mercani Tarih Enstitüsünde Doktora tezini savundu. Çeşitli yıllarda Tataristan’ın önemli gazete dergilerinde ve Tataristan Kitap Neşriyatında redaktör olarak çalıştı. 1986’dan beri Tataristan Yazarlar Birliği üyesi. Ayaz İshaki ve Hadi Atlasi ödülü sahibi (Davutov, Raxmani 2009: 180-182). 1980’lerde Tatar Millî Azatlık hareketine temel attı ve onun yöneticisi oldu. 1991’de İttifak Tatar Millî Özgürlük Partisi reisi 1994 ve 2008’de Tatar Millî Meclisi reisi olarak görev yaptı. 2002 ve 2007’de Bütün Dünya Tatar Kongresi’nin Yönetim Kurulu üyesi oldu. Tatar, Rus ve Alman dillerinde yayımlanan toplam 33 kitabı bulunan yazar Tataristan'ın Yar Çallı şehrinde yaşamaktadır (Şemsutova 2003: 8-11).

1983’te “Bolın” adlı ilk romanı yayımlandı. Hikâyelerinde insan psikolojisini lirizm ile yoğurdu, bilhassa Tatar kadınının iç dünyasını ustaca ele aldı (Yarullina Yıldırım 2016: 180-189). Felsefi-ahlaki içerikli “Allalar Yalgışı, Yeki Yaña Matriarhat”, trajik içerikli “Herkĭmge Bĭr Koyaş”, Hadi Taktaş’ın feci hayatını, yaşadığı devrin çelişkili muhitini anlatan “Atılgan Yoldız”, Afganistan’da şehit olan Tatar gençlerinin hatırasına yazılan “Sandugaç Balaları”, Stalin rejimi afetini bizzat yaşayan kadınların faciasını anlatan “Bĭznĭ Onıtmagız” adlı piyesleri yazdı (Ganieva vb. 2007: 41-42).

1990’larda taşrada yer alan adaletsizlik, ahlaksızlık, milletin yaşadığı feci olayları ve amansız çatışma manzaralarını tarihi-belgesel temelde yazdı. Soñgı Namaz adlı romanında Tatar ailelerinin acıklı kaderi misalinde Rus-Çeçen savaşının dehşetini, Kırk Sırt adlı eserinde kolhozlaşma döneminde mülkü ellerinden alınıp memleketinden Sibirya’ya çalışma kamplarına sürülen soylu Tatar ailelerinin feci kaderini, Karabolak adlı 2006’de Almancaya çevrilip Almanya’da da yayımlanan belgesel romanında Rusya’nın Çilebe (Çilyabinsk) bölgesinde 1957’de patlayan “Mayak” Atom Santralinin bıraktığı nükleer kirliliğe maruz kalan Tatarların faciasını yazdı. Siyasi yazılar ve tarihle ilgili araştırma makaleleri de vardır. Tatarların özgürlüğü ve dini için mücadele veren milli kahraman Batırşa, Sibirya’nın son hanı Küçüm Han, Tatar tarihini aydınlatan Rus tarihçi, Stalin rejimi kurbanı Mihail Hudyakov, ömrünün bir kısmını Türkiye’de geçiren bilgin din adamı Abdürreşit İbrahimov ve ünlü Kırgız edibi Çengiz Aytmatov’un Tatar olan annesi hakkında tarihi eserleri mevcuttur (Zaripova Çetin 2018: 770).

2017'de Sibirya'dan Türkiye'ye göç eden Tatarlarla ilgili Hicret romanı yayımlandı ve aynı yıl yazar tarafından Türkiye'de yaşayan Tatarlara tanıtımı yapıldı.

Kaynakça

Dautov, R.H., Raxmani, R.F. (2009). “Fevziye Bayramova (1950).” Ediplerǐbǐz: Biobibliografik Bǐlǐşmelǐk: 2 Tomda, 1 Tom. Kazan: Tatar.kit.neşr., s. 180-183.

Şemsutova, Alsu (2003). "Xezĭrgĭ Tatar Prozası." Xezĭrgĭ Tatar Prozası. 1 Cıyıntık. Kazan: Xetĭr (TARİX) Neşriyatı.

Ganieva, Flöra., Yarullina, Ramilya., Sattarova, Alsu (2007). Tatar Dramaturgları. Kazan: Tatarstan Kitap Neşriyatı.

Yarullina Yıldırım, R. (2016). Tatar Nesri ve Romantizm Estetiği. İstanbul: Kesit.

Zaripova Çetin, Çulpan (2018). “XX. Yüzyıl Kazan Tatar Edebiyatı. Fevziye Beyremova”. Türk Dünyası Çağdaş Edebiyatları El Kitabı. İstanbul: Kesit Yayınları, s. 768-771.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. ÇULPAN ZARIPOVA ÇETIN
Yayın Tarihi: 15.08.2018
Güncelleme Tarihi: 01.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Bolın. Povǐstler.Tatar.kit.neşr. / Kazan1986Hikâye
Moň. Povǐstler.Tatar.kit.neşr. / Kazan1991Hikâye
Kara Urman: Edebi-Dokumental Roman. 1 Kitap.İslam Nurı / Çallı1997Roman
Bǐznǐ Onıtmagız. Pyesalar.Tatar.kit.neşr. / Kazan1998Tiyatro
Küňǐl Karlıgaçlarım. Povǐstler.Tatar.kit.neşr. / Kazan2000Hikâye
Soňgı Namaz. Roman.Tatar.kit.neşr. / Kazan2000Roman
Bexǐt Açkıçı.Tatar.kit.neşr. / Kazan2002Araştırma
Alıplar İlǐnde. Macaralı Povest.Tatar.kit.neşr. / Kazan2002Hikâye
Kırık Sırt: Romannar.Tatar.kit.neşr. / Kazan2005Roman
Bahadirşah: Tarixi-Dokumental RomanTatar.kit.neşr. / Kazan2006Roman
Der Nuklear Archipel Oder Der Atomare Genozid an den TatarenBertugan-Berlag / Almanya2006Roman
Küçĭm Han. Tarixi Roman.Tatar.kit.neşr. / Kazan2011Roman
Batırşa Yavı: Fenni Tarihi Yazma"Ayaz" Neşriyatı / Kazan2012Araştırma
Ana. Fenni-Tarixi Yazma."Ayaz" Neşriyatı / Kazan2015Araştırma
Kotıpta Tatar Tormışı. Fenni-Populyar Yazma."Ayaz" Neşriyatı / Kazan2015Araştırma
Küçüm Han. Çeviren Fenis ZiyalıKömen Yayınları / Konya2016Roman
Soñgı Turançı. Fenni-Populyar Yazma."Ayaz" Neşriyatı / Kazan2016Araştırma
Hicret. Tarixi Roman"Ayaz" Neşriyatı / Kazan2017Roman

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KÖR BESTİ, Besti Kerbelayi Bayrameli Gızıd. 1836 - ö. 1936Doğum YeriGörüntüle
2YUSUF/YUSUFÎ, Yusuf Ohanesd. 08.08.1927 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3TELLİ MEHEMMED, Mehemmed Hesenovd. 1894 - ö. 1973Doğum YeriGörüntüle
4CEMAL/YORGUNÎ, Cemal Yıldırımd. 1950 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Nejat Gacard. 5 Mayıs 1950 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Mehmet Zerend. 01 Ekim 1950 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Metin Altıokd. 14 Mart 1941 - ö. 09 Temmuz 1993MeslekGörüntüle
8Rıdvan Canımd. 27 Eylül 1955 - ö. ?MeslekGörüntüle
9Ayhan Kurtd. 04 Ağustos 1971 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Meşhur Yusuf (Jusıp) Köpeyoğlud. 1858 - ö. 1931Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Ahmet Cevatd. 5 Mayıs 1892 - ö. 1937Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Hüseyin Salihoğlud. 1936 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Bayram Bilge Tokeld. 1957 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14BAYRAM İBRAHİMOVd. 1922 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15TURAN/ÖMER TURAN/HACI BAYRAM, Ömer Turan Eyüboğlud. 1927 - ö. 15.06.1960Madde AdıGörüntüle