Tahir Alangu

Mehmet
(d. 24 Aralık 1915 / ö. 19 Haziran 1973)
Eğitimci, Edebiyat Tarihçisi, Halkbilimi Araştırmacısı
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbul'da doğdu. Babası Muhtar Nâzım Bey, deniz subayı ve uzak sefer kaptanı; annesi Kâmile Hanım rüştiye mezunu bir ev hanımıydı. Kerim adında bir erkek kardeşi vardı. Cumhuriyet döneminde Soyadı Kanunu çıkınca eski bir Türk efsanesinde yer alan ve “ala geyik” anlamına gelen Alangu/Alango’yu soyadı olarak tercih etti (Özer Hafçı 2010: 12-13).

Tahir Alangu, yatılı olarak girdiği Kabataş Lisesi’ni bitirdi (1938) (Özer Hafçı 2010: 21, Işık 2006: 230, TDEA 1977: 101). Prof. Dr. Ahmet Caferoğlu’ndan aldığı “Masal Araştırmaları Sahasına Toplu Bir Bakış ve Türk Halk Masallarının İç Yapısı ve Kahramanları Üzerine Bir Deneme” adlı mezuniyet teziyle İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü bitirdi (1943) (Özer Hafçı 2010: 21-22).

Denizli ve Çanakkale’nin ardından Bursa ve Maltepe askerî liselerinde öğretmenlik yaptı. Üç yıl süren askerliğinden (1943-1946) sonra Yozgat Lisesi’nde, Kepirtepe ve Ortaklar köy enstitülerinde öğretmenliğe devam etti. Mesude Arcıl’la evlendi (1947). Bu evlilikten Başak (1948) ve Şadan adında iki kızı dünyaya geldi (1955). Van’da (1950-1952), Erzincan’da (1952-1955), İstanbul Çarşamba İmam Hatip Okulu’nda (1955-1959) edebiyat dersleri verdi. Burada Ahmet Kabaklı’yla tanıştı. Pertevniyal (1959-1964) ve Galatasaray liselerinde (1964-1973), İngiliz Erkek Lisesi’nde edebiyat, Gazetecilik Yüksekokulu’nda tiyatro tarihi, Robert Kolej’de ve Boğaziçi Üniversitesi’nde (1969-1973) halkbilim dersleri verdi (Ciravoğlu 1999: 41, Özer Hafçı 2010: 23-28, Özkırımlı 1983: 84, Kurdakul 1989: 52-53, Necatigil 1995: 31).

1971 yılından vefat edene kadar o dönemki Yugoslavya’nın Ohri kentinde düzenlenen Balkan Halk Dansları ve Şarkıları Festivali’nin koordinasyon komitesi üyeliğini yaptı. PEN Yazarlar Derneği, TDK ve Association Internationale des Critiques Littéraires üyesiydi. Sait Faik Hikâye Armağanı jürisinde yer aldı. 19 Haziran 1973 tarihinde İstanbul’da vefat eden Tahir Alangu, Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi (Işık 2006: 230, TBEA 2003: 77).

Türk hikâyesi ve romanı üzerine incelemeler yaparak antolojiler hazırlayan, çeviriler yapan Tahir Alangu’nun halkbilimine ve edebiyatına olan ilgisinin pek çok kaynak çalışmaya dönüştüğünü söylemek mümkündür. Çalışmalarını destanlar, masallar, gölge oyunu vb. önemli konular üzerine yoğunlaştırmıştır. Yeni Türk edebiyatı alanında hazırlamış olduğu antolojiler ve yapmış olduğu başarılı çeviriler, ona bir eleştirmen kimliği de kazandırmıştır. Pek çok çalışmasında yer alan değerlendirmeler bu düşünceyi destekler niteliktedir.

Kaynakça

(1977). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi Devirler/İsimler/Eserler/Terimler (TDEA). C. 1. İstanbul: Dergâh Yayınları. s.101-102.

(2003). Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi (TBEA). C. I. İstanbul: Yapı Kredi Yay. s. 77.

Ciravoğlu, Öner (1999). Türk ve Dünya Edebiyatı Yazarlar Sözlüğü. İstanbul: Özyürek Yayınevi. s. 41.

Işık, İhsan (2006). Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi. C. 1. Ankara: Elvan Yayınları. s. 230-231.

Kurdakul, Şükran (1989). Şairler ve Yazarlar Sözlüğü. İstanbul: İnkılâp Kitabevi. s. 52-53.

Necatigil, Behçet (1995). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. İstanbul: Varlık Yayınları. s. 31-32.

Özer Hafçı, Havva (2010). Tahir Alangu Hayatı ve Eserleri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Özkırımlı, Atilla (1983). Türk Edebiyatı Ansiklopedisi 1. İstanbul: Cem Yayınevi. s. 84-85.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYSUN DURSUN
Yayın Tarihi: 16.02.2019
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Çalgılı Kahvelerdeki Külhanbey Edebiyatı ve Numuneleriİstanbul Yazıları / İstanbul1943Araştırma
Kalevala- / -1945İnceleme
Sait Faik İçinYeditepe / İstanbul1956Diğer
MevlûtYeditepe / İstanbul1958Diğer
Servet-i Fünun Edebiyatı AntolojisiVarlık Yayınları / İstanbul1958Antoloji
Ataç’a SaygıVarlık Yayınları / İstanbul1959Diğer
Cumhuriyet’ten Sonra Hikâye ve Romanİstanbul Matbaası / İstanbul1959Edebiyat Tarihi
Halime: Bir Anadolu Kızının Romanı- / -1960Çeviri
Billûr Köşk MasallarıRemzi Kitabevi / İstanbul1961Masal
“Travnik Kronika” Gün Batarken- / -1963Çeviri
Cumhuriyet’ten Sonra Hikâye ve Romanİstanbul Matbaası / İstanbul1965aEdebiyat Tarihi
Cumhuriyet’ten Sonra Hikâye ve Romanİstanbul Matbaası / İstanbul1965bEdebiyat Tarihi
Çocuk Kitapları ÜstüneDoğan Kardeş Matbaacılık / İstanbul1965İnceleme
Sınırdaki Çiftlik- / -1966Çeviri
Bir Gecelik Misafir- / -1966-1967Çeviri
Kovulmuşlar- / -1966-1967Çeviri
Guatemala Efsaneleri- / -1967Çeviri
Keloğlan Masalları- / İstanbul1967Masal
Siste Bir Ses- / -1967Çeviri
Ömer Seyfeddin: Ülkücü Bir Yazarın RomanıMay / İstanbul1968Biyografi
Kopar Zincirlerini Gülsarı- / -1969Çeviri
Dünyadan ve Bizden Çingene HikâyeleriNil / İstanbul1972Diğer
100 Ünlü Türk EseriMilliyet / İstanbul1974İnceleme
Türkiye Folkloru El KitabıAdam Yayınları / İstanbul1983Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1TIFLÎ, Mehmed Emîn Efendid. ? - ö. 1767-68Doğum YeriGörüntüle
2ZEMÎNÎd. ? - ö. 1552Doğum YeriGörüntüle
3EDÎB, Rikabdâr Abdullah Ağa-zâde Hazîneli Süleyman Edîb Beyd. ? - ö. 1721-1722Doğum YeriGörüntüle
4Naki Tezeld. 6 Ağustos 1915 - ö. 24 Temmuz 1980Doğum YılıGörüntüle
5Haldun Tanerd. 16 Mart 1915 - ö. 7 Mayıs 1986Doğum YılıGörüntüle
6M. Sırrı Uzunhasanoğlud. 1 Ocak 1915 - ö. 11 Eylül 2004Doğum YılıGörüntüle
7CAVADOVA, Nebat Paşa Kızıd. 1914 - ö. 1973Ölüm YılıGörüntüle
8Şükufe Nihald. 1896 - ö. 24 Eylül 1973Ölüm YılıGörüntüle
9Kurutluoğlu, Kudretd. 1897-1899 (?) - ö. 1973Ölüm YılıGörüntüle
10Bayram İbrahim Rogovalıd. 1947 - ö. ?MeslekGörüntüle
11M. Salih Sand. 1919 - ö. 25 Haziran 1969MeslekGörüntüle
12Ulugbet Esdevletd. 29 Nisan 1954 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Hıfzı Altümsekd. 1973 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Özlem Akıncıd. 13 Nisan 1966 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Göksel Koyuncud. 19 Nisan 1971 - ö. 14 Ağustos 2005Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ŞEVKÎ, Mehmet Şevkid. 1877 - ö. 1943Madde AdıGörüntüle
17Rıfat Ilgazd. 7 Mayıs 1911 - ö. 7 Temmuz 1993Madde AdıGörüntüle
18TÂHİR, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendid. ? - ö. 27 Ekim 1716Madde AdıGörüntüle