Madde Detay

Seyfettin Başcıllar, nüfus kaydındaki bilgilere göre 8 Haziran 1930’da yapı ustası Hasan Bey ile Makbule Hanım’ın üç erkek ve dört kız çocuğunun en büyükleri olarak Kilis’te doğar.

Ailesinin imkânsızlıklarına rağmen annesinin desteğiyle okumaya yönelen Başcıllar, İlkmahalle Mektebi'nde aldığı dinî eğitimle üç hatim indirir. Bu durum onun ilkokula bir yıl geç başlamasına sebep olur. 1939’da Kilis Kemaliye İlkokulu'nda başladığı ilköğreniminin 4. sınıfındayken iki arkadaşıyla birlikte on beş günde bir yayımlanan Tanıt isimli bir okul gazetesi çıkarır. Öğretmenlerden birinin gazetede şiir olmadığını söylemesi üzerine bu görevi kendine vazife edinir ve o hafta işledikleri madenler konusu üzerine “Doldurur Zonguldak’tan vagon vagon kömürü/Burası yurdumuzun en büyük maden yeri.” dizeleriyle başlayan ilk şiirini yazar. Bu ilk denemeden sonra Türkçe öğretmeninden aldığı kitaplarla şiir birikimini arttıran sanatçı, Tanıt’ın her sayısında bir manzume yayımlar.

Okumasına sıcak bakmadığı için babasından gizlice ortaokula kaydolan Başcıllar, bu okulu da yüksek başarı ile tamamlar. O zamanlar Gaziantep’te yayımlanan Halk Dili dergisine manzumeler gönderen sanatçının bir dergide yayımlanan ilk şiiri bu döneme aittir. Lise eğitimi için parasız yatılı okul sınavlarına katılır. Sınavın sonuçları geç açıklandığı için yirmi üç gün Diyarbakır Lisesi'nde eğitim gördükten sonra Gaziantep Lisesi'nde parasız yatılı öğrenci olarak eğitimine devam eder. Sezai Karakoç ile dostluğu buradaki sınıf arkadaşlığıyla başlar.

Ankara’da yayımlanan Ülkü dergisinin 1949’da açtığı şiir yarışmasına katılan Başcıllar, hiçbir şiirin birinci seçilmediği yarışmada “Umut” başlıklı şiirinin beğenilen şiirlerle birlikte yayımlanması üzerine dergiden 40 lira mansiyon ödülü kazanır.

Mimar olmak istemesine rağmen dönemin ve ailesinin şartları gereği 1950’de Ankara Veteriner Fakültesi'ne kaydolur. Kendisinden bir alt sınıfta okuyan Orhan Duru ve Muzaffer Erdost başta olmak üzere Ankara Siyasal Bilimler Fakültesi'nden arkadaşları Cemal Süreya ve Sezai Karakoç ile edebiyat dostlukları kurar. Yeditepe dergisinde şiirlerinin yayımlanmasıyla geniş kitlelerce tanınmaya başlar. Aynı dönemde hayatında büyük izler bırakan Nurullah Ataç’la tanışır. 1954’te okul öğrenci derneğinin kültür kolu başkanlığına seçilir. İlk işi, derneğin Merhem isimli dergisini Evrim olarak değiştirmek olur. Başcıllar, dergiyi daha edebî bir yaklaşımla yönetir.

26 Ekim 1955’te girdiği diploma sınavından aldığı “iyi” derecesiyle veteriner hekim olmaya hak kazanan Başcıllar, bir süre Kilis’te kaldıktan sonra yedek subaylık okuluna gider. 1956’da Piyade Yedek Subay Okulu'nun 40. eğitim ve öğretim dönemini “pekiyi” derecesiyle bitirir. Mahmut Makal, Haldun Dormen ve Çetin Altan gibi isimlerle bu okulda dönem arkadaşlığı yapan Başcıllar, aynı yıl Bingöl’de görevlendirilir.

1957’de önce Gaziantep Merkez Veterinerliği'nde, ardından Kilis Sunî Tohumlama İstasyonu'nda görevlendirilen Başcıllar, yeni kurulan Kilis Lisesi'nde kimya dersleri verir. Ülkü Tamer ve Onat Kutlar’la bu yıllarda arkadaş olur. 1959’un Aralık ayında Nevin Parlak Hanım’la evlenen Başcıllar’ın 1962’de Birsu, 1963’te Mutlu isimli kızları doğar.

1965’te Tarım Bakanlığı tarafından Basın İşleri Şubesi'nin başına geçmesi istenir. Bu teklifi reddeden sanatçı, 1966’da siyasi sebeplerle Söğüt’e tayin edilir. Burada yaşadığı huzursuzluk sonucu eşinin dayısı Dr. Nafi Kiremitçi Bey’in davetiyle 1968’de Amerika Birleşik Devletleri’ne göçer. Üç yıl kadar St. Louis Missouri’de yaşayan Başcıllar, beş yıl da Virginia eyaletinde kaldıktan sonra New Jersey’e taşınır. Buradaki ilk işi et müfettişliği olan Başcıllar, aralarında Amerikan Tarım Bakanlığı tarafından verilen “En Üstün Süpervizör” (USDA) ödülü de olmak üzere pek çok meslekî ödül kazanır.

1986’da “Başçıllar” olan soyadının yanlış bir anlama geldiğini düşünerek nüfus müdürlüğüne başvurur ve soyadını “Başcıllar” olarak değiştirir. 1998’de bir arkadaşıyla birlikte hacca giden Başcıllar, 2 Şubat 1999’da emekli olur. Aynı yılın Temmuz ayında Cuma namazı için gittiği Pensilvanya’da geçirdiği kısmi felç sonucu okuma-yazmayı unutur ve bir gözü eskisi gibi görmemeye başlar. Gördüğü tedavilerden sonra -neredeyse- eski hâline dönen Başcıllar, Mart 2001’de bir de kalp ameliyatı geçirir. Güney New Jersey’de kurulan TAMCA (The Turkish Amerikan Müslim Cultural Assn.) başta olmak üzere ABD’deki birçok sivil toplum örgütü ve fonun kuruluşuna ön ayak olan, pek çok siyasetçi, akademisyen ve sanatçının takdirini kazanan Seyfettin Başcıllar, 25 Mayıs 2002 tarihinde yaşadığı beyin kanaması sonucu vefat eder.

Sanatla ilgili birçok yazı kaleme alan Seyfettin Başcıllar, bu yazılarında özellikle sanat ve düşünce ilişkisi üzerinde durur: insan – sanat = hayvan. İnsanların hayvanlardan farkını sanatsal üretim olarak görür. Yani düşünmek ve üretmek insanı diğer canlılardan ayıran en önemli yeteneklerdir. Gerçek sanatın bilimsellikten uzak olamayacağını belirten sanatçı; sanatın amacını, insana doğada bulunmayan yeni güzellikler getirme tavrı olarak tanımlar. Onun sanatçı kişiliği faydacılık, evrensel ahlak ve güzellik üzerine kurulduğundan eserlerinde didaktik özellikler görülür.

Başcıllar; hayattayken yayımladığı yedi, ölümünden sonra eşinin girişimleriyle yayımlanan bir şiir kitabıyla Türk şiir tarihinde önemli bir yer tutar. İlk dönem şiirlerinde görülen metaforik ifade ve orijinal benzetmelerle -dönemin şiir algısına uygun olarak- II. Yeni şiir hareketi içinde sayılan Başcıllar, sonraları sanat görüşünü mana ve faydacılık üzerine kurarak bu hareketin çevrelerinden uzaklaşır, hayat için şiirler kaleme alır. Ömrünün sonuna kadar sürdürdüğü söylem arayışlarında bir dönem Faruk Nafiz, Ahmet Kutsi Tecer, Necip Fazıl çizgisine yakınlaşan sanatçı, dil ve ahenk noktasında kendisine Yahya Kemal’i örnek alır. Şiirlerinde kendi duygu, düşünce ve hayallerini en saf hâliyle, bir müzikalite arzusuyla sözcüklere dökmeye çalışır. Dili, bazı şiirlerindeki yabancı sözcükler, terimler ve dil sapmaları dışında yalın ve akıcıdır. Sanat hayatının ilk dönemlerinde dil ve söyleyişinde görülen gerginlik, ilerleyen yıllarda yerini duruluk ve sükûnete bırakır. Sanatçının bu yönünü takdir etmek için Harvard Üniversitesi'nde adına bir program düzenlenir.

Hisar, Türk Dili, Yeditepe, Papirüs, Sanat Olayı, Ülkü ve Zeytin Dalı gibi dergiler ile Vatan, Cumhuriyet ve Milliyet gibi gazeteler başta olmak üzere çeşitli yayın organlarında şiirleri ve yazıları yayımlanan Başcıllar’ın şiirindeki temaları üç temel başlığa ayırmak mümkündür: Bireysel temalar, toplumsal temalar, Kilis/ Gaziantep memleket temaları.

Başcıllar şiirlerinde geleneksel ve/ya modern Türk şiirinin her türlü şekil ve söylem imkânından yararlanır. Bu uğurda birçok özgün deneme yapar. Genellikle hece vezniyle şiirler yazan sanatçı, aruza da hâkimdir.

Başcıllar’ın hayattayken kitap hâlinde bastıramadığı pek çok türde ve sayıda nesri mevcuttur. Yazar yönü ihmal edilen sanatçının Kahramanlık Vakti/Kilis Kurtuluş Destanı (Kilis Kent gazetesi 1960 sonrası tefrika) ile Putlar ve İnsanlar adlı iki adet tiyatrosu; “Yaz Gelmeyi Görsün”, “Latif Bey”, “Kumar ve Kadın”, “Çiçek ve Ölü”, “Öğretmen Karısı”, “Mürekkep”, “Şarap Uzmanı Hayri Bey”, “Sınav”, “Ev”, “Emmioğlu”, “Islık Sesleri”, “Oda Arkadaşım”, “Esenlik Pazarı”, “Kaderini Arayan Adam”, “İnsanın Güzelliği”, “Şişedeki Ölüm” ve “Haham, Papaz, Hoca” adlı 17 adet öyküsü, 2 adet masal ile Düşler ve Gerçekler adında bir romanı bulunmaktadır. Bu eserler henüz basılı olmayıp kişisel arşivimizde yer almaktadır.

Sanatçının çeşitli gazete ve dergilerde veterinerlik ve sağlık konulu pek çok yazısı bulunmakta olup şiirlerinin bazıları sanat müziği formlarında bestelenerek TRT repertuvarına alınmıştır.