Aysın Uğur Kezer

(d. 1 Ocak 1942 / ö. -)
Romancı, şair, öykücü, öğretmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Muğla Fethiye'de doğdu. Mustafa Taşkelle ile Hacer Hanım'ın kızıdır. İlk öğrenimini Gönenköy (Isparta) İlkokulunda yaptı ve sonra Manisa Öğretmen Okuluna devam etti. Yüksek öğrenimini Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulunda tamamladı (1963). İskenderun, Adana ve İzmir ticaret liselerinde meslek dersleri öğretmeni olarak görevde bulundu. 1983 ’te emekli oldu.

Evli ve iki çocuk annesi olan yazar Ankara'da yaşamaktadır.

Aysın Uğur Kezer’in edebiyata ilgisi ilkokul yıllarında şiirle başlamıştır. Cengiz Gündoğdu ile Varlık dergisinde yaptığı söyleşisinde yazmaya nasıl başladığı şu sözlerle anlatır: "Yazarlığıma gelince... Yazmaya ilkokul sıralarında başladım. Şiirle. Kendimce bir şeyler karalıyordum. Ortaokul sıralarında, uçsuz bucaksız bir okuma sevdasına yakalandım. Çağıma uygun olan olmayan bir dolu kitap... O kitaplar insanların iç dünyalarının dış dünyalarından daha zengin olduğunu öğretti bana. Şiir sevdam sürüyordu. Orhan Veli'nin şiirleriyle alabora oluyordum. Yetmişli yılların başında arka arkaya iki şiir kitabım yayımlandı. Sonra öğretmenlik yıllarım... Sevilesi bir yalnızlık ve ilk roman denemem, öyküler..." (Gündoğdu, 1988: 16-17)

İlk kez Milliyet gazetesinde yayımlanan bir öyküsü ile yazın hayatına giriş yaptı (1968). İlk şiir kitabı Tutsak 1972’de Güney Yayınları tarafından basıldı. 1973’te “Besbelli Mevsim Bahar” adlı şiiri Sesimiz dergisinin düzenlediği şiir yarışmasında birincilik ödülü kazandı. 1974’te Sesimiz Yayınları’ndan Ayak izleri adlı ikinci şiir kitabı basıldı. Şiir ve öykülerini Güney, Varlık, Sesimiz, Edebiyat 81, Yeni Sanat ve Temmuz gibi dergilerde yayımladı.

Aysın Uğur Kezer daha çok romanları ile öne çıkmıştır. İlk romanı İlmekler Sökülüyor 1977’de yazılmış, aynı yıl Milliyet roman yarışmasında mansiyon ödülü almıştır. Fakat roman çeşitli nedenlerle yayınlanamamış, ilk basımı 1986 yılında gerçekleştirilmiştir. 70’li yılları anlatan romanda, dönemin siyasi olaylarının yanı sıra kadınların yaşamı ve toplumdaki yeri üzerinde durulmuştur. Yazar romanda örgü metaforunu kullanır. “(…)yaşamı bir örgüye, bu örgünün ilmeklerini de yaşam kesitlerine benzetiyor ve sanatın bir eğretileme olduğunu gösteriyor başarıyla. Yaşadıkça kimi sökülen, kimi yeniden örülen ilmeklerle, insanları anlatıyor okuyucuya.”(Yağcı, 1988: 18). Yazarın yayımlanan ilk romanı ise 1984'te basılan Yüreğe Sevgi Gerek isimli eserdir. Eşinden ayrılmış bir kadın olan Seçil romanın odak noktasıdır. 12 Eylül 1980 darbesinin öncesi ve sonrasında geçen romanda Seçil karakterinin üzerinden kadınların sosyal yaşamı, evlilik, boşanma ve cinsellik gibi konulara değinilmiştir. 1985’te yazarın ikinci romanı olarak yayınlanan Öfke, yazarın 1978'de yazdığı ama yine daha geç yayımladığı bir eserdir. Bu romanda yazar kadın sorunlarını daha da özele indirgeyerek bir genç kızın yaşadığı sorunlar üzerinde durmuştur. “(…) bu kitabında yazar; çocukluktan başlayarak, bir genç kızın, yaşamın çeşitli olaylarına karşı duyduğu öfkeyi odak olarak almıştır.” (Yağcı, 1988: 19) Öğretmen okulunda okuyan ana karakter Güler üzerinden yatılı okulda okuyan genç kızların sorunları ve bu tarz okullardaki disiplin anlayışı irdelenmiştir. 2003’te yayımladığı Aşkını Sorgula adlı dördüncü ve son romanında da yine kadın konusuna değinmiştir. Tarık Dursun K. kitaba yazdığı ön sözde bu durumdan şöyle bahseder: “Bu roman (öncelikle belirtmeli) bir kadın romanı, yazarı da bir kadın. Ama romanın gerçekteki gücü, bir kadın romanı yerine (bana sorarsanız) asıl yazarının kadın olmasından kaynaklanıyor. Çünkü romanda kasıtla azınlığa düşürülmüş; bir elin parmaklarından az erkek kahramanları bir yana bırakırsak, Aşkını Sorgula’daki büyük ve etkin çoğunluk kadınlardan oluşturulmuş. Onların ayrı ayrı ele alınıp isteyerek ya da ellerinde olmaksızın (bu, belki de ortak yazgılarıydı diyelim) girdikleri toplumsal, duygusal ve gerçek yaşamla sürekli yüz yüze gelişleri, insanda (özellikle erkek okurlarda sanıyorum) buruk bir yüksünme uyandıracaktır. Burada karşılaştığımız çok açık başarı, yazarının kendisinden (yani kadın yanını yazarlığında da kullanmayı bilmesinden) oluşuyor.”(Kezer, 2003)

1989'da Sevmezdin Yalnızlığı isimli bir hikaye kitabı yayımlamıştır. Birçok çocuk hikayesi olmasına rağmen yetişkinlere yönelik tek hikaye kitabı bu eserdir. On üç kısa hikayeden oluşan bu kitaptaki hikayelerin konusu hakkında Feridun Andaç şu sözleri söylemiştir: "Aysın Uğur Kezer'in Sevmezdin Yalnızlığı'nda yer alan on üç öyküsünde belirgin ortak yan; sevgi/sevgisizlikler üzerine kurulu dünyada 'insan' ve onu yaşama bağlayan değerler... Çözülenler, yaşamda anlam kazananlar... İnsanın itildiği durum, yaşadığı ortam/konum..." (Andaç, 1995: 60).

Genel olarak yazarın yazdığı tüm eserlerinde sevgi ve sevgisizlik kavramları üzerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Eserlerin baş karakterleri genellikle kadınlardan seçilmiş ve kadınların toplumdaki yerine, yaşadıkları sorunlara dikkat çekilmiştir.

Yazarın bu eserlerinin dışında on altı kitaptan oluşan bir çocuk öyküleri dizisi, yedi çocuk romanı ve TRT’de yayımlanan pek çok radyo tiyatrosu bulunmaktadır. En son 2014 yılında kendisine on yedi yıl can yoldaşlığı yapmış olan köpeği Buruşuk’un anısına hayvan ve doğa sevgisini konu alan Buruşuk isimli bir çocuk kitabı yayımlamıştır.

Kaynakça

Andaç, Feridun (1995). Yazınsal Gerçekçiliğin Boyutları. Ankara: Ümit Yayıncılık. s. 60.

Gündoğdu, Cengiz (1988). Aysın Uğur Kezer’le Söyleşi. Varlık Dergisi. 55(965), s.16-17.

Işık, İhsan (2004). Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (3. Baskı). Ankara: Elvan Yayınları. C.2. s.1107-1108.

Kezer, Aysın Uğur (2003). Aşkını Sorgula. İstanbul: Bulut Yayınları.

Kurdakul, Şükran (1999). Şairler ve Yazarlar Sözlüğü. İstanbul: İnkilap Yayınları. s.407

Yağcı, Öner (1988). Aysın Uğur Kezer’in Romanları Üzerine. Varlık Dergisi. 55(965), s.18-19.

Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi (3. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. C.2. s.626.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ASLIHAN AYBÜKE KOCADAĞ
Yayın Tarihi: 31.10.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
TutsakGüney Yayınları / İstanbul1972Şiir
Ayak İzleriSesimiz Yayınları / Adana1974Şiir
Akça DedeBük Yayın Dağıtım / İzmir1982Hikâye
Korkak İbişBük Yayın Dağıtım / İzmir1982Hikâye
Sütçü KadınBük Yayın Dağıtım / İzmir1982Hikâye
Akıllı AyvazBük Yayın Dağıtım / İzmir1982Hikâye
Altın NineBük Yayın Dağıtım / İzmir1982Hikâye
Zavallı MinnoşBük Yayın Dağıtım / İzmir1982Hikâye
Uyuşuk Ali DayıBük Yayın Dağıtım / İzmir1982Hikâye
Bir Günlük İzinBük Yayın Dağıtım / İzmir1983Hikâye
Dilek ve DemirBük Yayın Dağıtım / İzmir1983Hikâye
Mavi Benekli KayıkBük Yayın Dağıtım / İzmir1983Hikâye
Şakacı KomşuBük Yayın Dağıtım / İzmir1983Hikâye
Canım KardeşimBük Yayın Dağıtım / İzmir1983Hikâye
Meraklı DurmuşBük Yayın Dağıtım / İzmir1983Hikâye
Küçük PıtırcıkBük Yayın Dağıtım / İzmir1983Hikâye
Küçük MaymunBük Yayın Dağıtım / İzmir1983Hikâye
Tembel ÇocukBük Yayın Dağıtım / İzmir1983Hikâye
Silahlar Çiçek AçmazBük Yayın Dağıtım / İzmir1984Roman
Savaşın ÖncüleriBük Yayın Dağıtım / İzmir1984Roman
Yüreğe Sevgi GerekAyça Yayın Üretim Kooperatifi / İstanbul1984Roman
ÖfkeGündem Yayınları / İzmir1985Roman
İlmekler SökülüyorYaba Yayınları / İstanbul1986Roman
Adadaki IşıklarBük Yayın Dağıtım / İzmir1986Roman
Ali Dayının ElmalarıBük Yayın Dağıtım / İzmir1986Roman
Çatıdaki GüvercinlerBük Yayın Dağıtım / İzmir1986Roman
Yaşamak Ne GüzelBük Yayın Dağıtım / İzmir1986Roman
Sevmezdin YalnızlığıCem Yayınevi / İstanbul1989Hikâye
Aşkını SorgulaBulut Yayınları / İstanbul2003Roman
BuruşukKoza Yayın Dağıtım / Ankara2014Roman

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Ece Ayhand. 10 Eylül 1931 - ö. 12 Temmuz 2002Doğum YeriGörüntüle
2Feyzullah Ertuğruld. 1926 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Tahsin Burdurlud. 1905 - ö. 1962Doğum YeriGörüntüle
4Sami Derintunad. 22 Nisan 1942 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Esen Yeld. 13 Ocak 1942 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Adil Gülvahapd. 1942 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Leyla Şahind. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
8Abdullah Rıza Ergüvend. Ekim 1925 - ö. 16 Ağustos 2001MeslekGörüntüle
9Hacer Kılcıoğlud. 1974 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Mustafa Ulusoyd. 01 Mart 1965 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Hatice Berrin Yalçınd. 03 Ağustos 1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Haluk Nihat Pepeyid. 1898 - ö. 27 Mayıs 1972Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13HÜRREMÎ, Emine Uğurd. 1955 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14KULFANİ/ÜNYELİ KULFANİ/OZAN KULFANİ, Mustafa Uğur Aland. 22.05.1948 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15Uğur Koçlud. 07 Nisan 1963 - ö. ?Madde AdıGörüntüle