Madde Detay

Zonguladak, Ereğli (Karadeniz Ereğlisi)'de dünyaya geldi. Her ikisi de öğretmen olan Lütfiye Hanım ile Mehmet Akif Berköz'ün oğludur. Tam adı Yaşar Egemen Berköz'dür. Zonguldak’ta Namık Kemal İlkokulu ve Mehmet Çelikel Lisesinin orta kısmında okudu. Bolu Lisesinden mezun oldu (1959). DTCF İtalyan Dili ve Edebiyatı Bölümünü bitirdi (1963). Askerlik dönüşü çevirmen olarak Cumhuriyet Ansiklopedisi’nin kadrosunda yer aldı (1967- 70). R. Durbaş, M. Öneş ve H. Aker’le birlikte Alan 67 (4 sayı, 1965) dergisini çıkardı. Uzun süre reklam sektöründe metin yazarı olarak çalıştı (1970- 97). 1998’den itibaren Cumhuriyet gazetesinde “Salı Kitapları” (Dünya Klasikleri Dizisi) editörlüğünü yaptı. Cumhuriyet Gazetesi Kültür Sanat sayfasını yönett. PEN Yazarlar Derneği ve Türkiye Yazarlar Sendikası üyesidir. Evli ve iki çocuk babası olan Egemen Berköz İstanbul’da yaşamaktadır.

Şair kimliğiyle öne çıkan Egemen Berköz'ün "Akşam" adlı ilk şiiri 1959’da Yeditepe dergisinde yayımlanmıştır. Çeşitli etkilere açık görünen ilk dönem şiirleri Dost, Ataç, Yelken, Evrim, Alan, Dönem, Yordam, Devinim ve Şiir Sanatı gibi pek çok dergide yer almıştır. Bu ilk çalışmalarından sonra edebî kişiliğini daha açık ortaya koyduğu şiirleri; Papirüs, Soyut ve Yeni Dergi’de yayımlanmıştır. Çevirileri ise Varlık Cep, Yazı, Yeni Dergi ve Yeni Ufuklar'da yer almıştır. “Biçim sorununa önemle bağlı, deyişlerini kendine özgü bir biçimde yaratarak, (...) günlük yaşamı ve iç coşkusunu (acısını) usun imbiğinden geçirerek verme yolunda yürüyen” (H. Aker) bir şair olarak değerlendirilmiştir. Enis Batur ise şair için "Egemen Berköz'ün şiirinin ağırlık noktası onu taşıyan duyarlıktır. Hüzünlü, kırgın, kimi zaman da öfkeye bulanan bir duygu toplamı göze çarpar bütün şiirlerinde." (Batur 1978) değerlendirmesini yapmıştır.

Egemen Berköz'ün ilk şiir kitabı Çin Askeri Ah Devam 1966'da, ikinci kitabı Yalnızlıklar! Yalnızlıklar! 1977'de, üçüncü kitabı Bu Kitapta Sen Nerdesin? 1981'de yayımlanmıştır. Unutma!: Toplu Şiirler (1960-1979), dengeli, duru, inceliklere yönelen şiiriyle 1960 kuşağının özgün adlarından biri olarak kabul edilen Berköz'ün üç kitabını ihtiva etmektedir. İlk kitabı Çin Askeri Ah Devran (1966)’da yer alan şiirleri uzak bir diyarda, karlar içindeki bir dağ (Doğu) köyündeki yalnızlık şiirleri olarak değerlendirilmiştir. Bu şiirlerinde İkinci Yeni’nin insana hep gizli bir alay havası taşır gibi gelen bulanık imge dünyası içinde belirsizleşen lirizmi de söz konusudur. İkinci kitabı Yalnızlıklar! Yalnızlıklar! (1977)’da mekân, şairin askerliğinin bitimiyle birlikte çetin doğa ortamından kente doğru kayar; artık kent bir zorunluluk ve gerekliliktir. Ancak zaman zaman çekip gitme, savaş alanını terk etme gibi duygular da yaşanacaktır. Üçüncü şiir kitabı Bu Kitapta Sen Neredesin? (1981)’in (1981) en belirgin teması, Yalnızlıklar Yalnızlıklar’ın da ana izlediği olan “ölüm”dür (Yalçın 2010: 217). Kâhyaoğlu, Berköz'ün şiirini genel olarak şöyle değerlendirmiştir: "1959’la yayınlamaya başladığı ilk dönem şiirlerinde imge ne denli belirleyici olsa da, görece daha yalın ve değişik bir lirizmi içinde barındıran bir şiirle dikkat çekmeye başlamıştı. Evinden, içinden, iç doğasından vazgeçmeyen; yaşanan kırılgan hayatları bir gözlemci olarak kendi ben’iyle dönüştürüp farklı bir şiirsel zemine sıçratan bir şiirle karşılaşılmıştı. Kendi ‘yalnızlıkları’ her şeyin önündeydi. ‘Çocukluğunun ezik türküsü’nü kendi odasında yeniden dillendiriyordu. Doğanın yalınlığı, müziği; Doğu’da yaşanan hayatın acımasızlığı onun şehir merkezli bireyselleşmesiyle çarpıştığı noktada beliren büyülü dizeler olacaktı.” (Kâhyaoğlu 2004).

Şiir kitaplarının yanı sıra İtalyancadan on kadar kitap ile pek çok şiir ve öykü çevirmiştir. Başlıca çevirileri şöyle sıralanabilir: Kızıl Çöl (Antonioni'dan, 1967), Kim (R. Kipling'den, 1974), Pinokyo (C. Collodi'den, 1975), Amarcord (F. Fellini-T. Guerra'dan, 1976), Senin Köylerin (C. Pavese'den, 1982), Gün Gün Üstüne (S. Quasimodo'dan 1991), Bütün Şiirlerinden Seçmeler (S. Quasimodo'dan, 1995), Sıradan Bir Gün ve Diğer On İki Komedi (D. Fo'dan 1998), Tepelerdeki Şeytan (C. Pavese'den, 2000), Üç Kısa Oyun (L. Pirandello'dan, 2000), Xenia (E. Montale'den, 2000).