Abdülaziz Halis Çıkıntaş

Hâlis
(d. 1867 / ö. 6 Şubat 1935)
Şair, Yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl Adı Abdülaziz’dir. Şiirlerinde Hâlis mahlasını kullandı. Diyarbakır’da doğdu. Abdülhamid Niyazi Çıkıntaş’ın küçük kardeşidir. Diyarbakır ve İstanbul’daki kesintili öğrenim yıllarının ardından 1890-1909 yılları arasında muhtelif kaza ve sancaklarda nâiplik görevlerinde bulundu. 31 Mart Vak’ası’nı müteakip, Erganimadeni sancağı nâibiyken İttihatçılar tarafından irtica suçlamasıyla önce Rodos’a, ardından Sinop’a sürüldü. 1914’te Birinci Dünya Savaşı nedeniyle çıkarılan genel aftan yararlanarak önce İstanbul’a, sonra Diyarbakır’a gitti. İttihatçıların iktidardan düşmesiyle, abisinin siyasi nüfuzundan yararlanarak sırasıyla Savur, Çermik ve Derik kaymakam vekilliği görevlerine tayin edildi. Malatya Asliye Mahkemesi üyeliği görevinden 1927’de emekli oldu. 6 Şubat 1935'te vefat eden şair, Mardinkapı mezarlığına defnedildi.

HâltercümesindeTürkçe ve Arapçaya hâkim olduğunu, Kürtçeyi ise Türkçeye mealen manzum çeviriler yapacak kadar bildiğini belirten Çıkıntaş, Tuhfetü’l-Kuds adında basılmamış bir eseri bulunduğundan da söz eder. Daha çok hicviyyeleri ile tanınan şairin, şiir ve inşâ alanında takdire şayan bir yeteneğe ve dil becerisine sahip olduğu kaynaklar tarafından aktarılmaktadır (Beysanoğlu 1997: 242). Dîvânçe’si ve Mem u Zîn tercümesi bulunmaktadır. Şevket Beysanoğlu (1997: 242), Çıkıntaş’ın tercümesinin Türkçe’de yapılmış ikinci Mem u Zîn tercümesi olduğunu elindeki kaynaklara dayandırarak belirtir. 131 sahife ve 58 bahisten oluşan tercümenin mukaddimesinde kaynak eserin yazarı, konusu ve tercüme usulü hakkında bilgiler verilmiştir.

Kaynakça

Beysanoğlu, Şevket (2003). Anıtları ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi. Diyarbakır: Diyarbakır B.B. Yay.

Beysanoğlu, Şevket (1997). Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları. Ankara: San Matbaası.

Işık, İhsan (2013). Diyarbakır Ansiklopedisi. C. 1. Ankara: Elvan Yayınları.

Işık, İhsan (2006). Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, C. 3. Ankara: Elvan Yay.

Şanlı, Bilal (2013). Osmanlı Dönemi Diyarbakırlı Divân Şairleri. Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA KARADENİZ
Yayın Tarihi: 29.03.2019
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Dîvânçe- / --Şiir
Mem u Zîn Tercümesi- / -1906Çeviri
Tuhfetü'l-Kuds- / --Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1CÂZİB, Surreemîni-zâde Halîl Câzibd. 1834 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Adnan Binyazard. 07 Mart 1934 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3HİLMÎ, Ahmed Muhtar Hilmî Efendid. 1838 - ö. 1903Doğum YeriGörüntüle
4FERKÎ, İbrahim Sipahid. 1867 - ö. 1908Doğum YılıGörüntüle
5KADRÎ, Alid. 1867 - ö. 1895Doğum YılıGörüntüle
6HAYDARÎ, Hıdır Hulusid. 1863-1867? - ö. 1910/1917?Doğum YılıGörüntüle
7RUHULLAH/RUHÎ, Ahmet Rıfkıd. 1884 - ö. 1935Ölüm YılıGörüntüle
8SÂNÎ, Sânî Efendid. 1866 - ö. 1935Ölüm YılıGörüntüle
9SÂKİNE HATUN, Sakine Bacıd. 1840 - ö. 1935?Ölüm YılıGörüntüle
10Mehmet Akif Alacaoğullarıd. 1961 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Nafi Miskioğlud. 21 Eylül 1886 - ö. 2 Temmuz 1947MeslekGörüntüle
12Vehbi Bardakçıd. 10 Ocak 1956 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Menemenlizade Tahird. 1863 - ö. 12 Mart 1903Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Ahmet Mikdat Poyrazd. 1871 - ö. 26 Aralık 1939Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Ömer Lütfi Fikrid. 1872 - ö. 7 Ekim 1934Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16RÂKIM, Giritli-zâde Abdülazîz Râkım Beyd. 1820 - ö. 1883Madde AdıGörüntüle
17AZÎZ, Abdulazîz Erzurumî-zâded. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18AZÎZ, Abdülazîz bin Hoca Sâdeddînd. 1575 - ö. 1618Madde AdıGörüntüle