Abdülaziz Halis Çıkıntaş

Hâlis
(d. 1867 / ö. 6 Şubat 1935)
Şair, Yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl Adı Abdülaziz’dir. Şiirlerinde Hâlis mahlasını kullandı. Diyarbakır’da doğdu. Abdülhamid Niyazi Çıkıntaş’ın küçük kardeşidir. Diyarbakır ve İstanbul’daki kesintili öğrenim yıllarının ardından 1890-1909 yılları arasında muhtelif kaza ve sancaklarda nâiplik görevlerinde bulundu. 31 Mart Vak’ası’nı müteakip, Erganimadeni sancağı nâibiyken İttihatçılar tarafından irtica suçlamasıyla önce Rodos’a, ardından Sinop’a sürüldü. 1914’te Birinci Dünya Savaşı nedeniyle çıkarılan genel aftan yararlanarak önce İstanbul’a, sonra Diyarbakır’a gitti. İttihatçıların iktidardan düşmesiyle, abisinin siyasi nüfuzundan yararlanarak sırasıyla Savur, Çermik ve Derik kaymakam vekilliği görevlerine tayin edildi. Malatya Asliye Mahkemesi üyeliği görevinden 1927’de emekli oldu. 6 Şubat 1935'te vefat eden şair, Mardinkapı mezarlığına defnedildi.

HâltercümesindeTürkçe ve Arapçaya hâkim olduğunu, Kürtçeyi ise Türkçeye mealen manzum çeviriler yapacak kadar bildiğini belirten Çıkıntaş, Tuhfetü’l-Kuds adında basılmamış bir eseri bulunduğundan da söz eder. Daha çok hicviyyeleri ile tanınan şairin, şiir ve inşâ alanında takdire şayan bir yeteneğe ve dil becerisine sahip olduğu kaynaklar tarafından aktarılmaktadır (Beysanoğlu 1997: 242). Dîvânçe’si ve Mem u Zîn tercümesi bulunmaktadır. Şevket Beysanoğlu (1997: 242), Çıkıntaş’ın tercümesinin Türkçe’de yapılmış ikinci Mem u Zîn tercümesi olduğunu elindeki kaynaklara dayandırarak belirtir. 131 sahife ve 58 bahisten oluşan tercümenin mukaddimesinde kaynak eserin yazarı, konusu ve tercüme usulü hakkında bilgiler verilmiştir.

Kaynakça

Beysanoğlu, Şevket (2003). Anıtları ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi. Diyarbakır: Diyarbakır B.B. Yay.

Beysanoğlu, Şevket (1997). Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları. Ankara: San Matbaası.

Işık, İhsan (2013). Diyarbakır Ansiklopedisi. C. 1. Ankara: Elvan Yayınları.

Işık, İhsan (2006). Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, C. 3. Ankara: Elvan Yay.

Şanlı, Bilal (2013). Osmanlı Dönemi Diyarbakırlı Divân Şairleri. Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA KARADENİZ
Yayın Tarihi: 29.03.2019
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Dîvânçe- / --Şiir
Mem u Zîn Tercümesi- / -1906Çeviri
Tuhfetü'l-Kuds- / --Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1M. Fethi Aksud. 1916 - ö. 2 Şubat 1994Doğum YeriGörüntüle
2Nigâhî, Nigâhî Çelebid. ? - ö. 1650Doğum YeriGörüntüle
3NÛRÎ, Diyarbakırlı Osmân Nûrî Paşad. 1803 - ö. 1856Doğum YeriGörüntüle
4KADRÎ, Alid. 1867 - ö. 1895Doğum YılıGörüntüle
5SEFİL KAMBERÎd. 1867 - ö. 1897Doğum YılıGörüntüle
6CEMÂL, Yûsuf Cemâl Molla Beyd. 1867 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Celal Sahir Erozand. 29 Eylül 1883 - ö. 16 Kasım 1935Ölüm YılıGörüntüle
8SÂNÎ, Sânî Efendid. 1866 - ö. 1935Ölüm YılıGörüntüle
9(MEVLEVİ) MEHMET ABDÜLBAKİd. 1882 - ö. 25.02.1935Ölüm YılıGörüntüle
10Muhlis Salihoğlud. 27 Şubat 1948 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Hüseyin Hameşd. 25 Aralık 1954 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Yücel Balkud. 10 Ocak 1969 - ö. 15 Aralık 2003MeslekGörüntüle
13Ali Rıza Seyfid. 1880 - ö. 14 Temmuz 1958Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Fahri Celâl Göktulgad. 20 Mayıs 1895 - ö. 3 Haziran 1975Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Bekir Fahri İdizd. 1876 - ö. 1938Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Ali Nard. 15 Mayıs 1941 - ö. 16 Temmuz 2015Madde AdıGörüntüle
17HÂLİS, Mehmed Hâlis Efendid. ? - ö. 1709-10Madde AdıGörüntüle
18AZİZÎ, Şeyh Abdülaziz Azizî Deded. ? - ö. 1728Madde AdıGörüntüle