Abdülaziz Halis Çıkıntaş

Hâlis
(d. 1867 / ö. 6 Şubat 1935)
Şair, Yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl Adı Abdülaziz’dir. Şiirlerinde Hâlis mahlasını kullandı. Diyarbakır’da doğdu. Abdülhamid Niyazi Çıkıntaş’ın küçük kardeşidir. Diyarbakır ve İstanbul’daki kesintili öğrenim yıllarının ardından 1890-1909 yılları arasında muhtelif kaza ve sancaklarda nâiplik görevlerinde bulundu. 31 Mart Vak’ası’nı müteakip, Erganimadeni sancağı nâibiyken İttihatçılar tarafından irtica suçlamasıyla önce Rodos’a, ardından Sinop’a sürüldü. 1914’te Birinci Dünya Savaşı nedeniyle çıkarılan genel aftan yararlanarak önce İstanbul’a, sonra Diyarbakır’a gitti. İttihatçıların iktidardan düşmesiyle, abisinin siyasi nüfuzundan yararlanarak sırasıyla Savur, Çermik ve Derik kaymakam vekilliği görevlerine tayin edildi. Malatya Asliye Mahkemesi üyeliği görevinden 1927’de emekli oldu. 6 Şubat 1935'te vefat eden şair, Mardinkapı mezarlığına defnedildi.

HâltercümesindeTürkçe ve Arapçaya hâkim olduğunu, Kürtçeyi ise Türkçeye mealen manzum çeviriler yapacak kadar bildiğini belirten Çıkıntaş, Tuhfetü’l-Kuds adında basılmamış bir eseri bulunduğundan da söz eder. Daha çok hicviyyeleri ile tanınan şairin, şiir ve inşâ alanında takdire şayan bir yeteneğe ve dil becerisine sahip olduğu kaynaklar tarafından aktarılmaktadır (Beysanoğlu 1997: 242). Dîvânçe’si ve Mem u Zîn tercümesi bulunmaktadır. Şevket Beysanoğlu (1997: 242), Çıkıntaş’ın tercümesinin Türkçe’de yapılmış ikinci Mem u Zîn tercümesi olduğunu elindeki kaynaklara dayandırarak belirtir. 131 sahife ve 58 bahisten oluşan tercümenin mukaddimesinde kaynak eserin yazarı, konusu ve tercüme usulü hakkında bilgiler verilmiştir.

Kaynakça

Beysanoğlu, Şevket (2003). Anıtları ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi. Diyarbakır: Diyarbakır B.B. Yay.

Beysanoğlu, Şevket (1997). Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları. Ankara: San Matbaası.

Işık, İhsan (2013). Diyarbakır Ansiklopedisi. C. 1. Ankara: Elvan Yayınları.

Işık, İhsan (2006). Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, C. 3. Ankara: Elvan Yay.

Şanlı, Bilal (2013). Osmanlı Dönemi Diyarbakırlı Divân Şairleri. Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA KARADENİZ
Yayın Tarihi: 29.03.2019
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Dîvânçe- / --Şiir
Mem u Zîn Tercümesi- / -1906Çeviri
Tuhfetü'l-Kuds- / --Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1LÜBBÎ, Seyyid Mehmed Efendid. ? - ö. 1752Doğum YeriGörüntüle
2Ferit Öngörend. 30 Haziran 1932 - ö. 8 Haziran 2010Doğum YeriGörüntüle
3MAH TURNA, Selime Yaşard. 1951 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4KADRÎ, Alid. 1867 - ö. 1895Doğum YılıGörüntüle
5Mehmed Zîverd. 1867? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Mehmet Celald. 1867 - ö. 25 Ocak 1912Doğum YılıGörüntüle
7SEFİLÎ/HABİLÎ/LÜTFÎ, Habil Öztürkd. 1865? - ö. 1935Ölüm YılıGörüntüle
8RUHULLAH/RUHÎ, Ahmet Rıfkıd. 1884 - ö. 1935Ölüm YılıGörüntüle
9SÂKİNE HATUN, Sakine Bacıd. 1840 - ö. 1935?Ölüm YılıGörüntüle
10Mehmet Emin Erişirgild. 1891 - ö. 07 Şubat 1965MeslekGörüntüle
11Fikri Şişkod. 1949 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Mehmet Akcand. 1925 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Edip Ayeld. 23 Ağustos 1894 - ö. 17 Ocak 1957Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Bekir Sıtkı Ocakd. 1885 - ö. 11 Ocak 1936Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Halil Recai Öğdevind. 1871 - ö. 1955Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîzd. 1405-06 ? - ö. 1485-86 ?Madde AdıGörüntüle
17HALİSd. 1819 - ö. 1881Madde AdıGörüntüle
18HALİS, Halil Erdemd. 15.06.1937 - ö. 12.08.2012Madde AdıGörüntüle