Madde Detay

Şiirlerinde Bîçâre mahlasını kullanan mutasavvıf şairin asıl adı Mehmed Efendi’dir. Şeyh Mehmed Efendi'nin hayatı hakkında kaynaklarda ayrıntılı bir bilgi bulunmamaktadır. Müjgan Cunbur’un Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi’nde verdiği bilgiye göre Bîçâre, Bursa’da doğmuştur. Yakubzade diye tanınan şair, babası Şeyh Yakub Efendi’den tarikat eğitimini almış ve babasının yerine şeyh olmuştur. Bîçâre, Bursa’da 1665 yılında vefat etmiş ve dergâh bahçesinde babasının yanına gömülmüştür. “Nakl itdi bu cihândan Ya’kûb Efendizâde” ve “Hû idüb Ya’kûb Efendîzâde rıhlet eyledi” mısraları ölümüne düşürülen iki tarihtir. Bîçâre’nin yerine oğlu İbrahim Efendi şeyh olmuştur (2002: 267). Bîçâre’nin yaşamı ve şairliği cönk ve mecmualar üzerine yapılacak çalışmalarla aydınlatılabilir.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi’nde, Bîçâre’nin XVI. asırda yazılan bir şiir mecmuasında bir ilahisi bulunduğu belirtilmiştir (1977: 426). Sadeddin Nüzhet Ergun’un Türk Şairleri adlı eserinde, Bîçâre’nin ilahisi yayımlanmıştır (1936-1945: 850).

Cunbur, Müjgân (2002). “Bîçâre”, Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 2. Ankara: AKM Yay.  267.

Ergun, Sadeddin Nüzhet (1936-1945). Türk Şairleri. C. 2. yyy.

“Bîçâre” (1977). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 2. İstanbul: Dergâh Yay. 426.

 

İlahi

Çün aşkından irdi eser

Pervâne gibi serbeser

 

Aşk deryâsı cûş eyledi

Derdlerine duş eyledi

 

Bülbül düş olsa sazuma

Çün görünmez dost gözüme

 

Arab’ı Acem’i gezdim

Derdimi dermandan sezdim

 

Ademden urdum yine dem

Aşk olıcak sertâkadem

 

Bîçâre kîl ü kal ile

Geçersin aşkı yol ile

 

Yanmak muhâl oldı bana

Yanmak muhâl oldı bana

 

Gamgin gönlüm hoş eyledi

Yanmak muhâl oldı bana

 

Hayran kalaydı sözüme

Yanmak muhâl oldı bana

 

Nefsin hevâsından bezdim

Yanmak muhâl oldı bana

 

Şu fena dünyayı nidem

Yanmak muhâl oldı bana

 

Aldarsın halkı âl ile

Yanmak muhâl oldı bana

Ergun, Sadeddin Nüzhet (1936-1945). Türk Şairleri. C. 2. yyy. 85.