Madde Detay
Semra Özdamar
(d. 11 Ocak 1956 / ö. -)
Oyuncu, öykücü, oyun yazarı
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Bursa'da doğdu. Amerikan Kız Kolejinden mezun oldu. Fotomodel ve sinema oyuncusu olarak çalıştı. İlk sinema oyunculuk deneyimi olan Ertem Göreç'in yönetmenliğini yaptığı Anadolu Ekspresi (1973)'ndeki Zeynep rolünün ardından Erkeksen Kaçma (1974), Ferhat (1974), Yalnız Adam (1974), Tütün Zamanı (1974), Arkadaş (1974), Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı (1975), Yarınlar Bizim 2 (1975), Kara Çarşaflı Gelin (1975), Bir Gün Mutlaka (1975), Güneşli Bataklık (1977), At Gözlüğü (1978) Ona Çirkin Kral Derlerdi (1984) gibi Türk sinemasının önemli filmlerinde rol aldı. Hababam Sınıfı'ndaki edebiyat öğretmeni Semra Hoca rolüyle tanınan sanatçı, 1977 Antalya Altın Portakal Film Festivalinde Kara Çarşaflı Gelin filmindeki rolüyle "En İyi Kadın Oyuncu" seçildi. Asıl şöhretini sinemada edinse de hikâye de yazdı. Sinema, edebiyat, kadın vb. konularda çeşitli dergilerde yazıları yayımlandı.
1979'da Kültür Bakanlığı En İyi Senaryo, 1984'te De Yayınevi Masal Yarışmasında mansiyon, 1985'te Akademi Kitabevi Öykü Yarışmasında mansiyon; 1985'te TOBAV Oyun Yarışmasında üçüncülük ve 1987 Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı Senaryo Yarışmasında "Berdel" senaryosuyla birincilik kazandı.
Bir dönem ailesiyle birlikte Almanya'da yaşayan yazar, daha sonra Türkiye'ye döndü. 1988'de ayrıldığı ilk eşi yönetmen Süha Arın'dan bir oğlu olan Semra Özdamar, 1990'da Ercüment Ayanbaşı ile evlenmiştir. Hayatına Akaşa Yayınları'nı yöneterek ve tercümeler yaparak devam etmektedir.
Semra Özdamar, hikâyelerinde Sabahattin Ali ve Sait Faik'in etkisi altında olduğunu söylemiştir (Ateş, 1987). Toplumsal bir sanat anlayışını benimseyen yazar, hikâyelerinde insanı toplumsal ve ruhsal boyutuyla derinlemesine ve nesnel bir şekilde anlatmayı hedeflemiştir. Hikâyelerinin her birinde yeni bir dil ve biçim arayışına giren yazar, toplumcu sanat anlayışının gereği olarak eserlerinde barış, özgürlük, demokrasi savaşı, gurbet, geçmişe özlem, yozlaşma, hayal kırıklığı gibi konuları daha fazla ele almaktadır. Toplumun değişik kesimlerindeki insanların yaşam biçimlerini ve ruhsal durumlarını tüm boyutlarıyla vermeye çalışan yazar, karakterlerin iç dünyalarındaki karmaşaları derinlemesine yansıtmıştır.
Hikâyelerinde kadın kahramanların ağırlıklı olarak yer alması da dikkati çeken bir diğer unsurdur. Kadın kahramanların iç dünyalarının tahlillerine, davranışlarına ve toplum içindeki rollerinin sorgulanmasına ağırlık vermiştir. Kadınların yaşadıkları zorlukları ve dışa vuramadıkları iç gerçeklerini okuyucuya yansıtmıştır. Örneğin "Menekşe ve Ben" hikâyesinde sevdikleri adamın yaşamındaki ikinci kadın olmayı kabul eden iki kadının teslimiyeti üzerinden kadın sorunsalına farklı bir cepheden bakmış ve yeni açılımlar getirmiştir. Yalnız kadın sorunlarını konu etmekle kalmayan sanatçı "Detroit'te Bir Kahve" hikâyesinde Almanya'da çalışan işçilerin günlük hayatlarında karşılaştıkları zorluklar yanında sıla özlemini dile getirmiştir.
Kaynakça
Ateş, Ahmet (1986) "Semra Özdamar'la Söyleşi" . Varlık. 950: 17.
Enginün, İnci (2015) Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı. İstanbul: Dergah Yayınları. 433.
Işık, İhsan (2004) Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi. C.II. Ankara: Elvan Yayınları. 1428-1429.
Işık, İhsan (2006) Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi. C.VII. Ankara:Elvan Yayınları. 2837.
Yalçın, Murat (Ed.) (2003) Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. C.II. İstanbul. Yapı Kredi Yayınları. 783.
Kollektif (2013) Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C.VII. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. 144.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: SİNAN ULUALANYayın Tarihi: 15.10.2018Güncelleme Tarihi: 12.11.2020
Yayın Tarihi: 15.10.2018Güncelleme Tarihi: 12.11.2020
Güncelleme Tarihi: 12.11.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Sessiz Çığlıklar | Kavram Yayınları / İstanbul | 1986 | Hikâye |
Yalnız Kadın | T.C. Ziraat Bankası Kültür Yayınları / Ankara | 1986 | Tiyatro |
Kadırga'da Son Horon | Kavram Yayınları / İstanbul | 1987 | Hikâye |
Sekiz Kadın | Boyut Yayınları / İstanbul | 1988 | Hikâye |
Hayat Bizi Yaşar | Kibele Yayınları / İstanbul | 1995 | Hikâye |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Metin Güven | d. 4 Ocak 1947 - ö. 16 Ağustos 2010 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | GAZÂLÎ, Deli Birader | d. ? - ö. 1534/36 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ULVÎ, Hüseyin Ulvî Efendi | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Mehmet Söztutan | d. 8 Haziran 1956 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | RAHMİ, Rahmi Polat | d. 03.02.1956 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | YAMANÎ/ SİNAN, Mürsel Sinan Uğursu | d. 05.03.1956 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Hüseyin Yurttaş | d. 02 Kasım 1946 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
8 | Itır Gündemirel | d. 28 Temmuz 1945 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
9 | Şahin Örgel | d. 1960 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
10 | Yılmaz Demir | d. 01 Nisan 1983 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | Yahya Kurtkaya | d. 1985 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | İbrahim Sağır | d. 1 Ekim 1936 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | Semra Aktunç | d. 01 Kasım 1945 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | Semra Aklar | d. 26 Mart 1961 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | Semra Topal | d. 04 Temmuz 1964 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |