Hatice Bilen Buğra

(d. 29 Eylül 1951 / ö. -)
Yazar, Eğitimci, Araştırmacı
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Adapazarı’nda doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini Adapazarı’nda tamamladı. 1976’da İstanbul Üniversitesi Türkçe Bölümü’nü bitirdi. Siirt ve İstanbul’da öğretmenlik yapan Bilen, 1992’de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü’nden mezun oldu. Yüksek lisansını, İTÜ Mimarlık Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü’nde tamamladı.

Ünlü yazar Tarık Buğra ile 1977'de evlenip Buğra soy ismini aldı.

Hatice Buğra Bilen’in “Göz Açıpta Gördüğüm” adlı ilk hikâyesi, 1985 yılında Sanat Olayı Dergisi’nde yayımlanır. Hikâyelerini Irmak, Kadınca, Bursa’da Olay, Bakış gibi dergilerde yayımlar. Şehirde ve kırsalda yaşayan kadınların hayatlarını, çocuk gelinleri, mutsuz evlilikleri, hayata tutunmaya çalışan talihsiz kadınları eserlerine taşır. Eserlerinde, kadınların eğitimi meselesi ile kadınların üzerindeki aile ve toplum baskısı üzerinde durur.

Yazarın ilk kitabı Umursanmayan Kadınlar’da (1989): “Komşu Kadınlar, Sunaktaki Kurban, Ah Kaybana Sevdalık, Selvi, Kurtarıcı, Çeyiz, Öç, Uyanış, Kös Dinlemek, El Ağrısı Ele Seyran, Göz Açıp da Gördüğüm, Tuzlu Çörek, Ay Bacadan Uçar Gider, Gülnaz’ın Bakışı, İmece, Otobüs Yolculuğu, Bir Gülü Düş Eylemek, Tenha Bir Dünya, Figüran, Canı Sıkılan” adlı yirmi hikâye bulunur. Hasta bir ressam ile eşinin hüzünlü hikâyesini anlattığı “Tenha Bir Dünya” ile filmlerde figüranlık yapan Cemile’nin hayatta kalma mücadelesini kaleme aldığı “Figüran” hikâyeleri ilgi çekicidir. (Bilen Buğra, 1996:111-122). Ayın Uysal Işığı (1992) adlı hikâye kitabıyla, "Türkiye Yazarlar Birliği Yılın Hikâyecisi” ödülünü alır (1992).

Roman türündeki tek eseri olan Aynadaki Boşluk’ta (1995), annesiz babasız büyüyen, sert ve despot baba Sinan’ın, oğulları ve karısı ile olan ilişkisi anlatılır. Romanın sonunda Melih, babasının eziyetleri sonucu intihar eder (Bilen Buğra, 1995: 224). Yazar, kötü baba Sinan’ın karşısına, Sinan’ın ağabeyi olan iyi baba Nazmi’yi koyar. Sinan, despotluğu ile oğlu Melih’in ölümüne sebep olurken, Nazmi sevgisi ve sabrıyla oğlu Erhan’ı bunalımdan kurtarır.

Bir Tokada Bir Koca’da (2010), “Bir Tokada Bir Koca, Ekrana Bakarken, Ders, Anneler Günü, Eski Sevda, Otobüs Yolculuğu, Hastalık, Yolculuklar, Yalnızlık, Karar, Özleyiş” adlı on bir hikâye bulunur. “Ekrana Bakarken”de Nazlı’nın küçük bir çocukken yengesinin babası tarafından uğradığı cinsel istismar anlatılır. Bu hikâye yazarın çocuklarla ilgili hassasiyetini göstermesi bakımından mühimdir (Bilen Buğra, 2010: 21-35). Elde Kalan (2013) ise, “Elde Kalan, Hasret, İki Anne, Suçüstü, Kara Sevda, Ziyaret” başlıklı altı uzun hikâyeden oluşur. Bebek sahibi olamadıkları için bir çocuğu evlat edinen İngiliz çift Emily ve Michael ile aynı durumda olan Türk çift Mücella ve Ayhan’ın sergüzeştlerinin anlatıldığı “İki Anne”, kitaptaki en özgün hikâyelerden biridir. Hikâyede yazar, iyi ve ilgili ebeveyn olmanın önemini vurgular (Bilen Buğra, 2013: 44-61). Geçmişin Aynasında’da (2015) altı hikâye bulunur: “Kabul Günü, Yuva Kurmak, Gitmek, Kıskançlık, Boşanma Haberi, Geçmişin Aynasında”. “Kabul Günü”nde, çocuk yaşta evlendirilen Remziye’nin kocası Besim ile olan mutsuz evliliğinden bahsedilir. “Geçmişin Aynası”nda hikâyesinde Trabzonlu Elmas’ın yaşamı ve başarı öyküsü anlatılır (Bilen Buğra, 2015: 83-120).

Yazar, Cumhuriyet Döneminde Resim Edebiyat İlişkisi (2000) adlı eserinde resim sanatının, Tanzimat ve Serveti Fünûn Dönemi edebiyat eserleri üzerindeki etkisi üzerine tespitlerde bulunur. Resmin, Yahya Kemal, Ahmet Haşim, Ahmet Hamdi Tanpınar gibi edebiyatçıların eserleri üzerindeki etkisini yorumlar (Bilen Buğra, 2000: 67-142). 1914’lerden 1940’lara Türk Resim ve Romanında Gerçekçilik’te (2006) ise, resim ve edebiyat sanatlarının 1914- 1940 yılları arasındaki değişimini, gerçekçilik süzgecinden geçirerek inceler. Yazarın ayrıca, Tarık Buğra’nın hikâye ve romanlarında kullanmak üzere aldığı notları derlediği Tarık Buğra’dan Notlar (1996) adlı bir çalışması da mevcuttur.

Kaynakça

Bilen Buğra, Hatice (1998). Umursanmayan Kadınlar. İstanbul: Ötüken Neşriyat.

Bilen Buğra, Hatice (1995). Aynadaki Boşuk. İstanbul: Ötüken Neşriyat.

Bilen Buğra, Hatice (2010). Bir Tokada Bir Koca. İstanbul: Ötüken Neşriyat.

Bilen Buğra, Hatice (2013). Elde Kalan. İstanbul: Ötüken Neşriyat.

Bilen Buğra, Hatice (2015). Geçmişin Aynasında. İstanbul: Ötüken Neşriyat.

Bilen Buğra, Hatice (2000). Cumhuriyet Döneminde Resim Edebiyat İlişkisi. İstanbul: Ötüken Neşriyat.

Bilen Buğra, Hatice (2007). 1914’lerden 1940’lara Türk Resim ve Romanında Gerçekçilik. İstanbul: Ötüken Neşriyat.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. FATİH ALPER TAŞBAŞ
Yayın Tarihi: 28.11.2019
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Umursanmayan KadınlarÖtüken Neşriyat / İstanbul1989Hikâye
Ayın Uysal IşığıÖtüken Neşriyat / İstanbul1992Hikâye
Aynadaki BoşlukÖtüken Neşriyat / İstanbul1995Hikâye
Tarık Buğra'dan NotlarÖtüken Neşriyat / İstanbul1996İnceleme
Cumhuriyet Döneminde Resim Edebiyat İlişkisiÖtüken Neşriyat / İstanbul2000Araştırma
1914'lerden 1940'lara Türk Resim ve Romanında GerçekçilikÖtüken Neşriyat / İstanbul2007İnceleme
Bir Tokada Bir KocaÖtüken Neşriyat / İstanbul2010Hikâye
Elde KalanÖtüken Neşriyat / İstanbul2013Hikâye
Geçmişin AynasındaÖtüken Neşriyat / İstanbul2015Hikâye

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Selim Gündüzalpd. 1954 - ö. 12 Eylül 2017Doğum YeriGörüntüle
2Gökçe Bezirgand. 1982 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Aziz Kemal Hızıroğlud. 23 Mayıs 1949 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Özgen Seçkind. 23 Ocak 1951 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Necmi Koçd. 1951 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Ferhan Şensoyd. 26 Şubat 1951 - ö. 31 Ağustos 2021Doğum YılıGörüntüle
7Abdürrahim Karadenizd. 1965 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Hayriye Melek Huncd. 1896 - ö. 25 Ekim 1963MeslekGörüntüle
9Avni Doğand. 26 Ocak 1951 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Fatin Haznedard. 15 Mart 1965 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Emre Aracıd. 1968 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Bekir Şakir Konyalıd. 03 Şubat 1976 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13HATÇE ANA, Hatice Şahinoğlud. 1930 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14GÜLÜMHAN, Hatice Ayazd. 1962 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15Vâ-Nû Vâlâ Nurettind. 1901 - ö. 9 Mart 1967Madde AdıGörüntüle