CÂZİB, Surreemîni-zâde Halîl Câzib

(d. 1250/1834 - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Halîl’dir. 1250/1834 yılında Diyarbakır’da doğdu. Babası Sa’sa’a-zâde sanıyla tanınan bir zattır. Diyarbakır’ın Hz. Ömer zamanındaki fethinde valiliğe ilk tayin olan Sa’sa’tü’l-Abdî hazretlerinin soyundan geldiği rivayet edilmektedir (Ali Emîrî 1328: 125). 1260/1844 yılında babasıyla birlikte Mekke’ye göç etti ve oraya yerleşti. 1270/1854’te askerlik görevini ifa için Yemen’e gönderildi. 1279/1862 yılında Asîr (Suudi Arabistan’da) Emîri Âyız tarafından Hadîde kasabası muhasara edildiğinde tabur kâtibi olarak görev yapmaktaydı. Muhasara sırasında gösterdiği kahramanlıklar ve hizmetleri sebebiyle altın madalya ile ödüllendirildi ve alay kâtipliğine terfi etti. 1296/1879 senesinde alay eminliği görevinin ardından binbaşı rütbesine yükseltildi (Güner vd. 2003: 13). Ölüm tarihi bilinmemektedir.

Câzib, hat sanatında mahir olduğundan güzel levhalar yazmıştır. Dama oyununda ustadır. Öyle ki Ali Emîrî, onun tek bir taş ile oyun kazanmaya muktedir olduğunu ifade etmektedir (1328: 125). Arapçayı iyi bilen şairin, bir Dîvân oluşturacak miktarda şiire sahip olduğu söylenmektedir. Şiirine örnek Tezkire-i Şu’arâ-yı Âmid’dedir.

Kaynakça

Ali Emîrî (1328). Tezkire-i Şu’arâ-yı Âmid. İstanbul: Matbaa-i Âmidî.

Beysanoğlu, Şevket (1996). Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları. C. I. Ankara: San Matbaası.

Güner, Galip ve  Nurhan Güner (hzl). (2003). Ali Emîrî Efendi, Esâmî-i Şu’arâ-yı Âmid. Ankara: Anıl Matbaası.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. HAKAN YEKBAŞ
Yayın Tarihi: 10.06.2014
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Âteşîn-ruhla o cânân gelicek bezmimize

Zülf ü hâlinden anın ûd ile anber tütecek

 

Câzib’in cezbi gibi tâ ki nedîmin göresin

Bu gice gör ki efendim ne hünerler tütecek

(Ali Emîrî (1328). Tezkire-i Şu’arâ-yı Âmid. İstanbul: Matbaa-i Âmidî. 125.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1RIZÂ, Yenişehir-Fenârî, Ali Rızaullah Efendid. 1764 - ö. 1855Doğum YeriGörüntüle
2VEHBÎ, Abdülvahâb Efendid. ? - ö. 19. yy.Doğum YeriGörüntüle
3RÂŞİD, Ahmed Râşid Efendid. 1785 - ö. 1856Doğum YeriGörüntüle
4VAHDETÎ, Mehmedd. 1834 - ö. 1894Doğum YılıGörüntüle
5KOLAĞASI ALİ RIZÂ EFENDİd. 1834-35 (?) - ö. 28 Haziran 1919Doğum YılıGörüntüle
6ZİHNÎ, İsmail Zihnî Efendid. 1834 - ö. 1886-87Doğum YılıGörüntüle
7VAHDETÎ, Mehmedd. 1834 - ö. 1894Ölüm YılıGörüntüle
8KOLAĞASI ALİ RIZÂ EFENDİd. 1834-35 (?) - ö. 28 Haziran 1919Ölüm YılıGörüntüle
9ZİHNÎ, İsmail Zihnî Efendid. 1834 - ö. 1886-87Ölüm YılıGörüntüle
10VAHDETÎ, Mehmedd. 1834 - ö. 1894MeslekGörüntüle
11KOLAĞASI ALİ RIZÂ EFENDİd. 1834-35 (?) - ö. 28 Haziran 1919MeslekGörüntüle
12ZİHNÎ, İsmail Zihnî Efendid. 1834 - ö. 1886-87MeslekGörüntüle
13VAHDETÎ, Mehmedd. 1834 - ö. 1894Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14KOLAĞASI ALİ RIZÂ EFENDİd. 1834-35 (?) - ö. 28 Haziran 1919Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ZİHNÎ, İsmail Zihnî Efendid. 1834 - ö. 1886-87Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16VAHDETÎ, Mehmedd. 1834 - ö. 1894Madde AdıGörüntüle
17KOLAĞASI ALİ RIZÂ EFENDİd. 1834-35 (?) - ö. 28 Haziran 1919Madde AdıGörüntüle
18ZİHNÎ, İsmail Zihnî Efendid. 1834 - ö. 1886-87Madde AdıGörüntüle