Madde Detay
CEMÎL, Köprülü-zâde Mahmûd Cemîl Bey
(d. 1249/1834 - ö. 1332/1914)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
1249/1834 senesinde İstanbul'da Üsküdar'da Pertevpaşa Yalısı'nda doğdu. Asıl adı Mahmûd Cemîl Bey'dir. Babası Köprülü Mehmed Paşa soyundan ve Mâbeyn kâtiplerinden 1253/1838'de vefat eden Vassâf Efendi, annesi mülkiye nazırı Pertev Paşa'nın kızı Cemîle Hanım'dır. Aileye yakın olan Vak'anüvîs Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi Cemîl'in doğumuna "Kıldı Mahmûd tevellüd ola her tavrı Cemîl" tamiyeli tarihini düşürdü. Köprülü-zâde sanıyla tanındı. Atik Ali Paşa Sıbyan Mektebi'nde öğrenimine başladı. Sonra Gerdankıran Ömer Efendi, Çorlulu Ali Paşa Medresesi müderrisi Ankaralı Mustafa Efendi ve Manisalı Hüseyin Efendilerden şerh-i akâ'ide kadar okudu; Meşhur Hoca Neş'et Efendi'nin talebelerinden Mekteb-i İrfân Farsça hocası Hoca Fedâ Efendi'den Farsça tahsil etti. Sultan Abdülmecîd'in yazı muallimi Hattat Tâhir Efendi'den sülüs ve nesih yazılarında icazet aldı. Hoca Nasûh'tan dîvânî, Beylikçi Râ'if Efendi'den ve Bâbıâlî ketebesinden rik'a yazılarını meşk etti. 1265/1848'de Dîvân-ı Hümâyûn Mühimme Odası'na devama başladı. 1267/1850 senesinde Meclis-i Vâlâ Tahrîrât Odası'nda görev aldı. Dört beş yıl kadar sonra Hâriciye Mektûbî Odası'na nakledildi. Sadaret müşteşarlığı sırasında Sadrazam Safvet Paşa ile kitabet hizmeti göreviyle Bükreş'e gitti. Dokuz ay sonra hastalanarak İstanbul'a döndü. 1282/1865 senesinde Âlî Paşa liyakatını takdir ederek rütbe-i mütemâyizî ile Âmedî Odası'na memur ettirdi. Burada yazdığı yazılar takdir edildi. 1316/1898 yılında Âmedî yardımcılığına, 1319/1901'de Defter-i Hâkânî Nezaretinde tevkî'liğe atandı. 1320/1902 senesinde emekliye sevkedildi. 3 Rebiülevvel 1332/1914 senesinde İstanbul'da vefat etti. Yahyâ Efendi Türbesi bahçesinde annesinin yanına defnedildi.
Ulâ sınıf-ı evveli rütbesini ve üçüncü rütbe Osmânî, birinci rütbe Mecîdî nişanlarını; altın ve gümüş imtiyaz madalyalarını haiz idi. İbnü'l-Emin'e göre orta boylu, güzel yüzlü, musalli, afif, vakur bir zattı. Temizliğe çok riayet ederdi. Önce Yahyâ Efendi türbedarı Nakşıbendî şeyhlerinden Nûrî Efendi'ye, onun vefatıyla Yenikapı Mevlevihanesi Şeyhi Osman Salâhaddîn Dede Efendi'ye intisap etmişti (İnal 1988: 227).
Güzel şiirleri vardı, fakat bunların büyük bir kısmı kayboldu. Şiirlerinin bulunduğu bir mecmua kızındadır (İnal 1988: 227).
Kaynakça
Cunbur, Müjgan (2002). "Cemîl Bey". Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. II. Ankara: AKM Yay. 435.
İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul: Dergah Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLANYayın Tarihi: 28.06.2014Güncelleme Tarihi: 09.12.2020Eserlerinden Örnekler
Kıt'a
Kıl tevbe seyyi'âtına gözler kapanmadan
Vaktiyle gör hesâbını defter kapanmadan
Allâh'dan günahlarına magfiret dile
Semt-i icâbete açılan der kapanmadan
Kıt'a
Çeşm-i terimden eşk-i melâlim revân olur
Açmazsa gün yüzünden o meh-veş nikâbını
Bârân sanma dökdüğü hasret sirişkidir
Ağlar felek de görmez ise âfitâbını
Gazel
Rûh-ı hüsn-i melâhat olmuşsun
Reng-i vech-i sabâhat olmuşsun
Nâzenînim melek misin acabâ
Ne mücessem letâfet olmuşsun
Kudret-i fâtıra neler yaradır
Sen de bir nûr-ı fıtrat olmuşsun
Deme âşüfte-i cemâlin içün
Hayf esîr-i mahabbet olmuşsun
Görüp âyînede güzelliğini
Sen dahi vakf-ı hayret olmuşsun
(İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul: Dergah Yay. 228.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 28.06.2014Güncelleme Tarihi: 09.12.2020Eserlerinden Örnekler
Kıt'a
Kıl tevbe seyyi'âtına gözler kapanmadan
Vaktiyle gör hesâbını defter kapanmadan
Allâh'dan günahlarına magfiret dile
Semt-i icâbete açılan der kapanmadan
Kıt'a
Çeşm-i terimden eşk-i melâlim revân olur
Açmazsa gün yüzünden o meh-veş nikâbını
Bârân sanma dökdüğü hasret sirişkidir
Ağlar felek de görmez ise âfitâbını
Gazel
Rûh-ı hüsn-i melâhat olmuşsun
Reng-i vech-i sabâhat olmuşsun
Nâzenînim melek misin acabâ
Ne mücessem letâfet olmuşsun
Kudret-i fâtıra neler yaradır
Sen de bir nûr-ı fıtrat olmuşsun
Deme âşüfte-i cemâlin içün
Hayf esîr-i mahabbet olmuşsun
Görüp âyînede güzelliğini
Sen dahi vakf-ı hayret olmuşsun
(İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul: Dergah Yay. 228.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020Eserlerinden Örnekler
Kıt'a
Kıl tevbe seyyi'âtına gözler kapanmadan
Vaktiyle gör hesâbını defter kapanmadan
Allâh'dan günahlarına magfiret dile
Semt-i icâbete açılan der kapanmadan
Kıt'a
Çeşm-i terimden eşk-i melâlim revân olur
Açmazsa gün yüzünden o meh-veş nikâbını
Bârân sanma dökdüğü hasret sirişkidir
Ağlar felek de görmez ise âfitâbını
Gazel
Rûh-ı hüsn-i melâhat olmuşsun
Reng-i vech-i sabâhat olmuşsun
Nâzenînim melek misin acabâ
Ne mücessem letâfet olmuşsun
Kudret-i fâtıra neler yaradır
Sen de bir nûr-ı fıtrat olmuşsun
Deme âşüfte-i cemâlin içün
Hayf esîr-i mahabbet olmuşsun
Görüp âyînede güzelliğini
Sen dahi vakf-ı hayret olmuşsun
(İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul: Dergah Yay. 228.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Kıt'a
Kıl tevbe seyyi'âtına gözler kapanmadan
Vaktiyle gör hesâbını defter kapanmadan
Allâh'dan günahlarına magfiret dile
Semt-i icâbete açılan der kapanmadan
Kıt'a
Çeşm-i terimden eşk-i melâlim revân olur
Açmazsa gün yüzünden o meh-veş nikâbını
Bârân sanma dökdüğü hasret sirişkidir
Ağlar felek de görmez ise âfitâbını
Gazel
Rûh-ı hüsn-i melâhat olmuşsun
Reng-i vech-i sabâhat olmuşsun
Nâzenînim melek misin acabâ
Ne mücessem letâfet olmuşsun
Kudret-i fâtıra neler yaradır
Sen de bir nûr-ı fıtrat olmuşsun
Deme âşüfte-i cemâlin içün
Hayf esîr-i mahabbet olmuşsun
Görüp âyînede güzelliğini
Sen dahi vakf-ı hayret olmuşsun
(İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. I. İstanbul: Dergah Yay. 228.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Şerif Oktürk | d. 1919 - ö. 2001 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | KEVSERÎ, Ali Kevserî Çelebi | d. ? - ö. III. Mehmed dönemi (1595-1603) başları | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | KELÎM, Seyyid Kelîm Efendi | d. ? - ö. 1738-39/1740 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | RÜŞDÎ, Hasan | d. 1834 - ö. 09.01.1917 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | RE'FET, İbrâhîm Re'fet Efendi | d. 1834 - ö. 1903 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | VÂFÎ, Osman Vâfî Efendi | d. 1834-35 - ö. 1890-91 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | BÂNÛ, Cevheriye Banu | d. 1862-1864? - ö. 1914-1916? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | ABDÜLVEHHÂB, Bolulu | d. ? - ö. 1914 ds. | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | MÂ'İL, Takıyeddîn, Molla Taki | d. 1868-69 - ö. 1914-15? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | NAKŞÎ, Şeyh Nakşî Mustafa Dede Efendi | d. ? - ö. 1853-54 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | TEVHÎD, Seyyid Ahmed Tevhîd Efendi | d. 1807 - ö. 1870 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | MAKBÛLE LEM'ÂN HANIM | d. 1865 - ö. 1898 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | DİNDARÎ, Veli Recai Velibeyoğlu | d. 16.08.1916 - ö. 30.04.1991 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | SÂMÎ/NİYAZÎ, Abdurrahman Sami Efendi | d. 06.03.1879 - ö. 31.07.1934 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | RAĞBET, Sivasî Hasan Efendi | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |