Madde Detay
ÇETİN, Vahit Çetin
(d. 1940 / ö. -)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Vahit Çetin, Sivas’ın Kangal ilçesi Zerk Çaltepe köyünde 1940 yılında dünyaya gelmiştir. İki yaşındayken annesini kaybeden Çetin’in kardeşi de iki yaşındayken vefat etmiştir. Bu zorluklara rağmen yaşamını sürdürmeye çalışarak beş yaşında ilkokula başlayıp on yaşında da erkenden bitirmiştir. İlkokulu bitirdikten sonra gurbete gitmiş, eğitim hayatını zorluklardan dolayı devam ettirememiştir. Adana, Mersin gibi büyük şehirlerde simitçilik, boyacılık yapmış, büyüdüğünde ise inşaatlarda çalışarak geçimini sürdürmüştür. Askerliğini Tekirdağ’da yapmıştır. Askerliği bitince memleketine dönüp 1963 yılında evlenmiştir. Sivas’ta iş bulamayan Çetin, akraba ve tanıdıklarının tavsiyesi üzerine Ankara’ya göç etmiştir (Ünal 2010: 462). Ankara’da bir yıl kadar çalıştıktan sonra TSE’ye girerek yirmi yedi yıl hizmette bulunmuş ve buradan emekli olmuştur. Üç kız, bir erkek çocuğu vardır. Oğlu da serbest şiir yazan şairlerdendir.
Âşıklıkta rüya görme ve bade içmeye inanmaktadır. Bade içmeyle ilgili iki tane rüya gördüğünü söylemektedir: “İki defa rüyamda bade içmek için teşebbüs ettim. İlkinde iki kişi masada oturuyordu, sonra kalkıp biri diğerine hizmet etmeye başladı. ‘Buna bade verelim mi?’ diye sordu. Diğeri de ‘o daha olgunlaşmadı’ diye cevap verdi. İkinci rüyam da aynıydı fakat bu kez ‘mahlası Yeminî’ olsun dediler. Bir bardaktan bir damla içtim.” (Ünal 2010: 463). Rüyasında badeyi bir damla da olsa içmesine ve mahlas verilmesine rağmen kendi soyadı olan Çetin’i mahlas olarak kullanmıştır.
Çetin’in 1999 yılında yazdığı şiirlerine yer verdiği Sözüm Meclisten Dışarı adlı bir şiir kitabı bulunmaktadır (Kaya 2005: 62). Bu eserinde yazdığı şiirleri bir araya getirdiği görülmektedir. Şiirlerinde genellikle taşlama ve güzellemeleri ile bilinen halk ozanının sosyal içerikli konularda da şiir yazdığı, konu ayrımı yapmadığı anlaşılmaktadır. Şiirlerinde heceyi kullanarak destan türüne benzer dörtlükler yazmaktadır. Akrostiş şiirler de yazdığı görülmektedir. Şiirlerini yazdığı zaman mutlaka yazıya geçirmiş, şiirlerinde değişiklikler yapmıştır. Atatürk’ün Ankara’ya gelişi üzerine yazdığı “Kutlarım Sizi”, Âşık Veysel’in ölmesi üzerine söylediği “Yaşayım Dersen” ve “Veysel Giderken”, usta-çırak ilişkisiyle halk ozanlığının devam etmesi gerektiğini söylediği “Geleneği Bozmadan” ve sosyal hayatın işleyişini anlattığı “Dedi Hayır Bugün Olmaz” ve “Deli Toprağın” adlı şiirleri işlediği konular hakkında fikir verir.
Çetin, âşıkların kendi arasında şiirlerini çalmalarından, geleneğin usta-çırak ilişkisiyle devam ettirilmemesinden yakınmaktadır. Geleneğin devam ettirilmesi gerektiğini şu sözleriyle desteklemektedir: “Türkiye’de insan haklarını, Cumhuriyeti ve de Türk kültürünün yaşamasını sağlayan halk ozanlarıdır. Buna dayanarak da ozanların birlik ve beraberlik sağlaması, kurslar açması, sosyal içerikli şiirlere daha çok ağırlık vermesi gerekmektedir.” (Ünal 2010: 466).
Vahit Çetin’in babası ve amcasının çocukları da âşıktır. Babası Âşık Süleyman’ın hem halk ozanlığı hem de cemlerde zakirlik yaptığı bilinmektedir. Kendi yöresi olan Sivas’ta Âşık Rıza Temelî, Kul Sevindik, Cemal Özcan, Hasan Gül gibi halk ozanlarıyla beraber yetişmiştir. Âşık atışmalarına katılmıştır. Bir köyün muhtarı olan Rıza Temel ile genç yaşta ilk atışmalarından birini yapmıştır (Ünal 2010: 463). Çetin, küçük yaşta şiir yazmaya başlasa da saz çalmayı bilmemektedir. Söz ustalığını babası Âşık Süleyman’dan almıştır. Söz ustası olduğundan âşık makamları ve fasılları hakkında bilgi sahibi değildir. Âşıklık kollarından herhangi birine mensup da değildir (Ünal 2010: 463). Usta olarak kendine Pir Sultan, Ruhsâti ve Sadık Baba’yı göstermektedir. Yetiştirdiği ustalardan birisi ise Mihmanî’dir (Ünal 2010: 467).
Âşık Çetin, THT ve Ozanlar Birliği üyesidir. Hacı Bektaş Derneği, Cumhuriyet Üniversitesi gibi kurumların dergilerinde ve şiir antolojilerinde şiirleri yayımlanmıştır (Ünal 2010: 466). Hacı Bektaş Belediyesi, Âşık Veysel şiir yarışmalarında, Pir Sultan 10. Yıl Sivas Katliamı töreninde, Tarsus Yenice Belediyesi şiir yarışmasında, Atatürk’ün Ankara’ya gelişi üzerine düzenlenen törende, Mamak Belediyesi şiir yarışmasında, TSE şiir yarışmasında yazdığı sosyal içerikli şiirleriyle çeşitli dereceler almıştır (Ünal 2010: 466).
Kaynakça
https://www.turkudostlari.net/soz.asp?turku=21015 [Erişim tarihi: 31.03.2019].
Kaya, Doğan (2005). Âşıkların Diliyle Sivas. Sivas: 1000 Temel Eser.
Ünal, Özlem (2010). Sazın ve Sözün Sultanları: Yaşayan Halk Şairleri. C. 3. Ed. Fatma Ahsen Turan, Ayfer Yılmaz. Ankara: Gazi Kitabevi.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: MERYEM ÖZDEMİRYayın Tarihi: 07.04.2019Güncelleme Tarihi: 06.12.2020
Yayın Tarihi: 07.04.2019Güncelleme Tarihi: 06.12.2020
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Sözüm Meclisten Dışarı | Halk Ozanları Kültür Vakfı Yayınları / Ankara | 1999 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | RUHÎ | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | İSKENDER, İskender Akkuş | d. 1925 - ö. 30.09.2005 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | HÜSEYİN ŞENGÜL | d. 1936 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | TÜRKMEN KIZI/SIDIKA BACI, Sıdıka Yüksel | d. 1940 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Stepan Kuroğlu | d. 1940 - ö. 23 Haziran 2011 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Sinan Uğurlu | d. 07 Mayıs 1940 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | HÜLYA/NAZLI, Nazlıhülya Mızrak | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
8 | DAVUT NEKİSE | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
9 | ÜMMANÎ, Yakup Can | d. 1913? - ö. 30.01.1983 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
10 | ABDÜLAZİZ | d. 1864 - ö. 1936 | Madde Adı | Görüntüle |
11 | DEMİRTAŞ/İBRAHİM, İbrahim Demirtaş | d. 10.10.1956 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
12 | HAYRETTİN | d. 1899 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |