CABBAR YURT/HOCA, Abdülcabbar Yurt

(d. 1940 / ö. 2000)
Şoför, çiftçi
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Abdülcabbar Yurt, 1940 yılında Adana'nın Ceyhan ilçesine bağlı Çatalhöyük köyünde doğmuştur. Âşık Cabbar'ın babasının adı Nurettin, annesinin adı ise Perişan’dır. İlkokul mezunu olan Âşık Cabbar Yurt, çocukluk ve gençlik yıllarında çiftçilikle uğraşmış; sonrasında ise şoförlük yaparak geçimini sağlamıştır. Âşık Abdülcabbar Yurt'un akrabaları ve yakın çevresindeki arkadaşları onu, Hoca lakabı ile tanımaktadırlar (Arı 2009: 496). Bu durum âşığın dini-tasavvufi konulardaki bilgisi ve çevresindeki insanlara bu konularda nasihat vermesi, onları din, ahlak ve tasavvuf konularında bilgilendirmesinden kaynaklanmaktadır (Arı 2009: 502).

Âşık Abdülcabbar Yurt, -yukarıda da sözü edildiği üzere- şoförlük ve âşıklık mesleklerini yapmak üzere, köyünden Ceyhan'a göç etmiş, ölümüne kadar burada yaşamıştır (Arı 2009: 496). 2000 yılında vefat eden âşığın mezarı Çatalhöyük köyündedir.

Abdülcabbar Yurt, yöredeki Karacaoğlan geleneği etkisi ile âşıklığa küçük yaşlarda heves etmiş ve saz çalmayı öğrenmiştir. Âşık, rüyasında bade içtiğini söylemekte; ama -bu durumun bir sır olduğunu düşündüğü için- rüyanın nasıl olduğu ve içtiği badenin niteliği hakkında bilgi vermemektedir (Arı 2009: 496). O, usta-çırak ilişkisi içerisinde yetişmemiştir. Şiirlerinde adını tapşırmış (Cabbar olarak) ya da "Hoca" mahlasını kullanmıştır.

Âşığın elimizde bulunan 34 şiiri incelendiğinde, bunların genellikle 11’li hece ölçüsü ile yazıldığı görülmektedir. Âşık Cabbar, şiirlerini koşma kafiye örgüsü ile güzelleme, nasihat, destan, taşlama ve ilahi türlerinde söylemiş ve genellikle yarım ile tam kafiyeyi kullanmıştır. Âşığın şiirlerinde çoğu kez anlatım tekniklerinden doğrudan anlatım, nasihat-hitap yolu ile anlatım ve hikâye etme yöntemini kullandığı dikkati çekmektedir (Arı 2009: 497). O, yine şiirlerinde tekrirlere, deyimlere ve halk söyleyişlerine sıklıkla yer vermiştir . Âşığın şiirlerinde millî bilinç, yurt-doğa sevgisi, köy, iyi insan olma, tasavvuf ve din büyükleri (Yunus Emre, Mevlana...) konuları işlenmiştir: "Şu yalan dünyada garip göç eden/ Rahmeti Rahman eren Yunus'tur/ Mürşidine bağlı deruni dilden/ Kefenle dergaha giren Yunus'tur" (Arı 2009: 503; Artun Özel Arşivi. -Hoca- No: 029).

Kaynakça

Arı, Bülent (2009). Adana'da Geçmişten Bugüne Âşıklık Geleneği (Karacaoğlan-1966). Adana: Altınkoza Yay.

Artun Özel Arşivi. -Hoca- No: 029.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. BÜLENT ARI
Yayın Tarihi: 06.01.2019
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1VELİ, Hüseyin Kalabad. 1921 - ö. 1973Doğum YeriGörüntüle
2NAZLI GELİN, Ayşed. 1860 - ö. 1908Doğum YeriGörüntüle
3Şadi Oğuzhand. 3 Kasım 1961 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4NURBERDİd. 1940 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Atilla Hıncald. 1940 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Yüksel Pazarkayad. 24 Şubat 1940 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7GAMGÜDER, Abdulkadir Kılıçd. 1931 - ö. 03.07.2000Ölüm YılıGörüntüle
8Mina Urgand. 01 Mayıs 1915 - ö. 15 Haziran 2000Ölüm YılıGörüntüle
9MEÇHULÎ/GIYABÎ, Hasan Aşıkd. 1915 - ö. 2000Ölüm YılıGörüntüle
10HASAN, Tameşvarlıd. ? - ö. 1699MeslekGörüntüle
11ŞERAFETTİN SARIKAYAd. 04.03.1932 - ö. ?MeslekGörüntüle
12NİZAM, Nizam Utlud. 1932 - ö. ?MeslekGörüntüle
13CELÂLÎ, Celal Yenitürkd. 1952 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14MİSALÎ, Adem Aslandoğand. 1967 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15TEVHİDÎ, Kenan Bilgaçd. 01.10.1960 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16RAKİKÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17PERİŞAN, Vartand. 1820 - ö. 1881Madde AdıGörüntüle
18NESLİHAN BACId. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle