CABBAR YURT/HOCA, Abdülcabbar Yurt

(d. 1940 / ö. 2000)
Şoför, çiftçi
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Abdülcabbar Yurt, 1940 yılında Adana'nın Ceyhan ilçesine bağlı Çatalhöyük köyünde doğmuştur. Âşık Cabbar'ın babasının adı Nurettin, annesinin adı ise Perişan’dır. İlkokul mezunu olan Âşık Cabbar Yurt, çocukluk ve gençlik yıllarında çiftçilikle uğraşmış; sonrasında ise şoförlük yaparak geçimini sağlamıştır. Âşık Abdülcabbar Yurt'un akrabaları ve yakın çevresindeki arkadaşları onu, Hoca lakabı ile tanımaktadırlar (Arı 2009: 496). Bu durum âşığın dini-tasavvufi konulardaki bilgisi ve çevresindeki insanlara bu konularda nasihat vermesi, onları din, ahlak ve tasavvuf konularında bilgilendirmesinden kaynaklanmaktadır (Arı 2009: 502).

Âşık Abdülcabbar Yurt, -yukarıda da sözü edildiği üzere- şoförlük ve âşıklık mesleklerini yapmak üzere, köyünden Ceyhan'a göç etmiş, ölümüne kadar burada yaşamıştır (Arı 2009: 496). 2000 yılında vefat eden âşığın mezarı Çatalhöyük köyündedir.

Abdülcabbar Yurt, yöredeki Karacaoğlan geleneği etkisi ile âşıklığa küçük yaşlarda heves etmiş ve saz çalmayı öğrenmiştir. Âşık, rüyasında bade içtiğini söylemekte; ama -bu durumun bir sır olduğunu düşündüğü için- rüyanın nasıl olduğu ve içtiği badenin niteliği hakkında bilgi vermemektedir (Arı 2009: 496). O, usta-çırak ilişkisi içerisinde yetişmemiştir. Şiirlerinde adını tapşırmış (Cabbar olarak) ya da "Hoca" mahlasını kullanmıştır.

Âşığın elimizde bulunan 34 şiiri incelendiğinde, bunların genellikle 11’li hece ölçüsü ile yazıldığı görülmektedir. Âşık Cabbar, şiirlerini koşma kafiye örgüsü ile güzelleme, nasihat, destan, taşlama ve ilahi türlerinde söylemiş ve genellikle yarım ile tam kafiyeyi kullanmıştır. Âşığın şiirlerinde çoğu kez anlatım tekniklerinden doğrudan anlatım, nasihat-hitap yolu ile anlatım ve hikâye etme yöntemini kullandığı dikkati çekmektedir (Arı 2009: 497). O, yine şiirlerinde tekrirlere, deyimlere ve halk söyleyişlerine sıklıkla yer vermiştir . Âşığın şiirlerinde millî bilinç, yurt-doğa sevgisi, köy, iyi insan olma, tasavvuf ve din büyükleri (Yunus Emre, Mevlana...) konuları işlenmiştir: "Şu yalan dünyada garip göç eden/ Rahmeti Rahman eren Yunus'tur/ Mürşidine bağlı deruni dilden/ Kefenle dergaha giren Yunus'tur" (Arı 2009: 503; Artun Özel Arşivi. -Hoca- No: 029).

Kaynakça

Arı, Bülent (2009). Adana'da Geçmişten Bugüne Âşıklık Geleneği (Karacaoğlan-1966). Adana: Altınkoza Yay.

Artun Özel Arşivi. -Hoca- No: 029.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. BÜLENT ARI
Yayın Tarihi: 06.01.2019
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1POSTACI, İbrahim Özcanlıd. 02.03.1948 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2MAHMUT TAŞKAYAd. 1939 - ö. 01.12.2016Doğum YeriGörüntüle
3DERTLİ MAHMUT/MAHMUT, Mahmut Anıland. 1933 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Mehmet Akif İnand. 12 Temmuz 1940 - ö. 6 Ocak 2000Doğum YılıGörüntüle
5Alaeddin Özdenörend. 20 Mayıs 1940 - ö. 26 Haziran 2003Doğum YılıGörüntüle
6Mahmut Alptekind. 10 Ocak 1940 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7OSMAN/COŞKUN/KEMTER OSMAN COŞKUN, Osman Çaprazd. 1921 - ö. 2000Ölüm YılıGörüntüle
8RIZA, Ali Rıza Yıldırımd. 1925 - ö. 11.04.2000Ölüm YılıGörüntüle
9PERİŞAN GÜZEL, Güzel Kösed. 1918 - ö. 2000Ölüm YılıGörüntüle
10CEFAKÂR, Recep Ateşd. 03.05.1965 - ö. ?MeslekGörüntüle
11MUHTÂCÎ, Hasand. ? - ö. 1870?MeslekGörüntüle
12İHSANÎ, Mevlüt Çalışkand. 1900 - ö. 22.04.1991MeslekGörüntüle
13NEROĞLU/EMRAH, Emrah Nerd. 1949 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14AHMET DURSUN DEMİRCİd. 1917 - ö. 1977Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15AYAZÎ/KURBANOĞLU/MUSTAFA, Mustafa Ayazd. 13.09.1964 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16YUSUF GÜLMUHAMMEDİd. 1919 - ö. 1999Madde AdıGörüntüle
17İBRAHİM ENGEHARANLI GÜLİYEVd. 1860 - ö. 1920Madde AdıGörüntüle
18DEDE YADİGARd. 1310 - ö. 1370Madde AdıGörüntüle