CABBAR YURT/HOCA, Abdülcabbar Yurt

(d. 1940 / ö. 2000)
Şoför, çiftçi
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Abdülcabbar Yurt, 1940 yılında Adana'nın Ceyhan ilçesine bağlı Çatalhöyük köyünde doğmuştur. Âşık Cabbar'ın babasının adı Nurettin, annesinin adı ise Perişan’dır. İlkokul mezunu olan Âşık Cabbar Yurt, çocukluk ve gençlik yıllarında çiftçilikle uğraşmış; sonrasında ise şoförlük yaparak geçimini sağlamıştır. Âşık Abdülcabbar Yurt'un akrabaları ve yakın çevresindeki arkadaşları onu, Hoca lakabı ile tanımaktadırlar (Arı 2009: 496). Bu durum âşığın dini-tasavvufi konulardaki bilgisi ve çevresindeki insanlara bu konularda nasihat vermesi, onları din, ahlak ve tasavvuf konularında bilgilendirmesinden kaynaklanmaktadır (Arı 2009: 502).

Âşık Abdülcabbar Yurt, -yukarıda da sözü edildiği üzere- şoförlük ve âşıklık mesleklerini yapmak üzere, köyünden Ceyhan'a göç etmiş, ölümüne kadar burada yaşamıştır (Arı 2009: 496). 2000 yılında vefat eden âşığın mezarı Çatalhöyük köyündedir.

Abdülcabbar Yurt, yöredeki Karacaoğlan geleneği etkisi ile âşıklığa küçük yaşlarda heves etmiş ve saz çalmayı öğrenmiştir. Âşık, rüyasında bade içtiğini söylemekte; ama -bu durumun bir sır olduğunu düşündüğü için- rüyanın nasıl olduğu ve içtiği badenin niteliği hakkında bilgi vermemektedir (Arı 2009: 496). O, usta-çırak ilişkisi içerisinde yetişmemiştir. Şiirlerinde adını tapşırmış (Cabbar olarak) ya da "Hoca" mahlasını kullanmıştır.

Âşığın elimizde bulunan 34 şiiri incelendiğinde, bunların genellikle 11’li hece ölçüsü ile yazıldığı görülmektedir. Âşık Cabbar, şiirlerini koşma kafiye örgüsü ile güzelleme, nasihat, destan, taşlama ve ilahi türlerinde söylemiş ve genellikle yarım ile tam kafiyeyi kullanmıştır. Âşığın şiirlerinde çoğu kez anlatım tekniklerinden doğrudan anlatım, nasihat-hitap yolu ile anlatım ve hikâye etme yöntemini kullandığı dikkati çekmektedir (Arı 2009: 497). O, yine şiirlerinde tekrirlere, deyimlere ve halk söyleyişlerine sıklıkla yer vermiştir . Âşığın şiirlerinde millî bilinç, yurt-doğa sevgisi, köy, iyi insan olma, tasavvuf ve din büyükleri (Yunus Emre, Mevlana...) konuları işlenmiştir: "Şu yalan dünyada garip göç eden/ Rahmeti Rahman eren Yunus'tur/ Mürşidine bağlı deruni dilden/ Kefenle dergaha giren Yunus'tur" (Arı 2009: 503; Artun Özel Arşivi. -Hoca- No: 029).

Kaynakça

Arı, Bülent (2009). Adana'da Geçmişten Bugüne Âşıklık Geleneği (Karacaoğlan-1966). Adana: Altınkoza Yay.

Artun Özel Arşivi. -Hoca- No: 029.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. BÜLENT ARI
Yayın Tarihi: 06.01.2019
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1OĞUZSOYLU, Recep Çağlard. 10.02.1958 - ö. 2012Doğum YeriGörüntüle
2FERRAHÎ, Mehmet Alid. 1934 - ö. 22.04.1969Doğum YeriGörüntüle
3Yücel Kayırand. 13 Eylül 1964 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Haluk Akerd. 13 Haziran 1940 - ö. 20 Mart 2018Doğum YılıGörüntüle
5Mehmet Doğan Ayhand. 1940 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Mehmet Kıyatd. 13 Eylül 1940 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Zuhâl Peksoyd. 22 Ocak 1955 - ö. 13 Haziran 2000Ölüm YılıGörüntüle
8Hasan Ali Kasırd. 1953 - ö. 2000Ölüm YılıGörüntüle
9Emirhan Yenikid. 2 Mart 1909 - ö. 16 Şubat 2000Ölüm YılıGörüntüle
10MAZLUM BERRAKÎ, Ali Demirpençed. 1947 - ö. ?MeslekGörüntüle
11MARAL (SALYANLI) MEHERREMOVAd. 1898 - ö. ?MeslekGörüntüle
12MUHİTTİN ASARKAYAd. 1923 - ö. 16.02.1976MeslekGörüntüle
13KALEMÎ, Süleyman Yılmazd. 1934 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14AVNİ, Avni Şakrakd. 1951 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15TALİBÎ/TALİBİ COŞKUN, Hacı Bektaşd. 1898 - ö. 1976Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ALİ RIZA, Ali Rıza Gökburund. 1955 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17SEYRÂNÎd. 1807/1808? - ö. 1866Madde AdıGörüntüle
18ELİTAŞ/HİKMETÎ, Hikmet Elitaşd. 10.02.1966 - ö. ?Madde AdıGörüntüle