Madde Detay

Ömer Karataş, 8 Şubat 1955 tarihinde Erzurum'un Hasankale ilçesine bağlı Uzunark (Tortan) köyünde doğmuştur. İlkokulu köyünde okur, âşıklığa duyduğu ilgi sebebiyle eğitimine devam etmez. Askerliği esnasında okuma yazma öğrenen babasının köyde kış gecelerinde âşıkların hayat hikâyeleri ve şiirlerini okumasıyla âşıklığa yönelir. Bu dönemlerde köylerine gelen Karayazı’nın Yelmik köyünden Çeyrek Hüseyin adındaki âşık/dedenin dikkatini çeker ve kendisini yetiştirmek için yanına almak istemişse de babası izin vermez. Dinlediği hikâye ve türkülerin tesiriyle kendi kendine türküler söyleyen Âşık Emircan, köy düğünlerinde türkü söylemeye başlar ve belli oranda tanınır. 1966'da evden kaçıp İstanbul’a giden Emircan 45 liraya bir saz satın alır ve kursa giderek saz çalmayı öğrenir. Kendi ifadesiyle bu şekilde âşıklığa başlayan Emircan yetiştiği çevrede bulunan gelenek temsilcilerinden Âşık Yaşar Reyhanî, Âşık Mevlüt İhsanî, Âşık Murat Çobanoğlu, İlhami Demir, Âşık Mustafa Ruhanî, Âşık Ummanî Can ve Âşık Nusret Torunî, Âşık Hüseyin Sümmanioğlu, Âşık Firganî, Âşık Rüstem Alyansoğlu, Âşık Lâçin Aladağlı, Âşık Mihmanî, Âşık Karahanlı Murat, Âşık Deryamî ile tanışmış, bu âşıkların fasıllarına katılmıştır. Bu dönemde Âşık Yaşar Reyhanî’nin dikkatini çekmiş, Âşık Reyhanî’nin teklifi üzerine çırak olmuştur. Bir dönem birlikte sanat icra eden Emircan’ın mahlasını Âşık Reyhanî vermiştir. Âşık Emircan, ilk evliliğinin 1971´de yapmış, bu evlilikten iki erkek bir kızı çocuğu olmuş ancak şiddetli geçimsizlik sebebiyle evliliği sona ermiştir. 1981'de tanışıp evlendiği Âşık Sarıcakız’la yaptığı evlilik ise dört ay sürmüştür. 1990'da memleketi Hasankale’den evlenen Âşık Emircan’ın bu evliğinden iki çocuğu vardır. 1985 yılına kadar Türkiye’de sanat icra eden Âşık Emircan, Harika Plak’a yaptığı kasetlerinin yasaklanmasıyla yurtdışına çıkmıştır. 1985'te Avrupa’da işçi olarak çalıştıktan sonra otel, restoran işletmeciliği yapmış, ihracat ve müzik yapım şirketleri kurmuş ve işletmiştir. 2007'de kalp ameliyatı olmuş, giderek bozulan sağlığı sebebiyle işi bırakmış, 2017'de malulen emekli olmuştur (Özarslan 2018). Hâlihazırda Avusturya'da yaşayan Emircan âşıklık sanatını Avrupa’da yaşatmaya devam eder (Özarslan 2001: 403).

Âşık Emircan geleneği iyi bilen âşıklardandır. Dil ve üslubundaki çeviklik ve maharet ustası Reyhanî’yi andırır. Divan, koşma, semai ve destan türlerinde söylediği şiirlerde genellikle toplumsal meselelere eğildiği görülür. Ferdi duygulara yönelik şiirlerinde ise aşk, gurbet, ayrılık, hasret, vatan özlemi gibi temaları işlemiştir. Güzelleme ve öğütleme tarzındaki lirik, koçaklama tarzındaki hamasi ve taşlama tarzındaki didaktik nitelikli şiirleriyle büyüdüğü yörenin, yaşadığı toplumun bütün sorunlarına realist bir biçimde eğilir. Geleneğin genel özelliği olan içe dönüklük Âşık Emircan’da görülmez. Heccav bir tavra sahip olan Âşık Emircan gördüğü olumsuzlukları ustaca hicvetmekten geri durmaz. Özellikle toplumsal konulardaki şiirlerindeki eleştirel bakış açısı ve haksızlık karşısındaki isyan belirgindir.

İlk plağını Âşık Emircan “Bacı Can –Tellinin Mecit’e Mektubu–” [Aşkın Plak, 1969] adıyla yapmış, sonra sırasıyla Erzurumlu Âşık Emircan, “Yirminci Asırda Kullar Değişti, Bilmem Muradına Eren Oldu mu” [Aşkın Plak, Tarihsiz], Âşık Emircan [Edifon Plak, Tarihsiz], Sarıcakız–Emircan 1 [Şah Plak ve Kasetçilik, 1986], Âşık Emircan-Sarıca Kız “Senden Benden” [Şah Plak ve Kasetçilik, 1987], Âşık Emircan “İnsan İnsana Kul Olmaz” [Şah Plak ve Kasetçilik, 1988], Âşık Emircan “Memleketin Dertleri-Enflasyon Bacım” [Şah ve Kasetçilik, 1996]. Ayrıca [Çimen Plak], [Afşin Plak], [Harika Plak] bünyesinde plak ve kasetler yapmıştır. 1977'de Almanya, Hollanda, Fransa, Belçika, Avusturya gibi ülkeleri gezmiştir. Konya Âşıklar Bayramı, İstanbul Âşıklar Festivali, Antalya Âşıklar Festivali, İzmir Âşıklar Festivali, Ankara’da Kültür Bakanlığı Halk Ozanları Seminerleri ve o dönemde bütün Türkiye’nin neresinde Âşıklar Semineri yapıldıysa hepsine katılmış, bu festivallerden yaklaşık on civarında madalya ve plaket almıştır. Radyo ve televizyon programları; Hürriyet, Tercüman, Saklambaç gibi gazetelerde haber yapılmıştır (Özarslan 2018). Hakkında yapılmış herhangi bir çalışma yoktur. Âşıklık geleneğinin Erzurum'daki durumu ile ilgili çalışmalardan birinde (Özarslan 2001: 403) kısa bir özgeçmişi ve bir şiirine yer verilmiştir. Âşık Emircan'ın eserleri ile ilgili kayıtlar sosyal medyada yer almaktadır.