ENÎS / ENİSÎ, Nu'mân Enisî Efendi

(d. ?/? - ö. 1180/1766-67)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Edirne'de doğdu. Babasının adı Mehmed, kendisinin adı Numan'dır. Genç yaşta Edirne'den ayrılarak İstanbul'a geldi. Öğrenimini müteakip di­van hâceleri arasına katıldı. Önce birinci ve ikinci tezkereci oldu. Sonra cizye muhasebeciliğinde ve defter eminliğinde bulundu. Yeniçeri kâtipliği yaptı. 1176/1762 senesinde reisü'l-küttâb, 1177/1762-63 senesinde nişancı oldu. Bir ara azledildiyse de tekrar görevine döndü. Şair, 1180/1766-67 yılının kurban bay­ramında vefat etti. Yenikapı Mevlevihanesi haricine defnedildi.Vefatına Müstakimzâde vefatına şu tarihi düşürdü:

Okur cevher-şinâsân-ı ziyâret rûhuna târîh 

Cenâb-ı Hak ide Nu'mân'ı sâbit câh-ı me'vâda (1180)

Şiir ve inşada tanınmış biri olan Enîs Nu'mân, tezkirelerin ifadesine göre zarif, nüktedan, sohbet ehli bir zat idi. Aynı zamanda hattat idi. Müstakimzâde Süleyman Sadeddin, Râmiz ve Fatin tezkirelerinde şairliği ve hattatlığı birlikte övülür. Fatin Davud Efendi, ayrıca bu hattat şairin sülüs, nesih, divânı ve rik'a yazıda usta olduğunu zikrederken, Müstakimzâde, şairin hat sanatını İstanbul'da Mirahor Ca­mii imam hatibi Emir Efendi'den meşk ettiğini belirtir. Enîs'in 1165 /1751-52 senesinde Ziver-i Bahrî adlı kalyonun deryaya inişine söylediği tarih meşhurdur.

Kaynakça

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safayî Efendi Tezkire-i Safayî.Ankara: AKM Yay. 21.

Erdem, Sadık (hzl.) (1985). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı. Ankara: AKM Yay. 21.

Fatin (1271). Hatimetüşşuara. İstanbul.

İnal, İbnülemin Mahmud Kemâl (hzl.) (1928). Tuhfe-i Hattâtîn, Müstakîmzâde, Süleyman Sadeddin. İstanbul. 571.

İnce, Adnan (2005). Sâlim Efendi Tezkiretü’ş-Şuarâ. Ankara: AKM Yay.  175.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1979). "Enis, Numan". C.III. İstanbul: Dergâh Yay. 48.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
Yayın Tarihi: 13.12.2014
Güncelleme Tarihi: 22.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Târîh   

Bahr-ı mevvâc-ı kerem kulzüm-i zehhâr-ı himem

Şeh-i ferhunde-şiyem gevher-i kân-ı nâ-yâb

Dâver-i devr-i zamân Hazret-i Mahmûd Han kim

Acemî bir kuludur sanki derinde Dârâb

Çerh-ı atlas ekâbir bârgeh-i nusrettir

Top-ı zerrîn alemi mihr ü meh-i âlem-tâb

Mihr-i bahşende eder kesb-i ziyâ mâh-ı münîr

Mevce-i yem kef-i cûdundan alır feyz-i nisâb

Böyle ma'mûrlugın gördü mü dehrin kimse

Yazmamış vak'a-nüvîsân-ı zamân işte kitâb

Bâ-husus cânîb-i tersâne-i ma'mûresi kim

Çeşm-i nuzzâre eder çerh-i garîbi i'câb

İtmemiş resmini levh-i dile ressâm-ı ezel

Böyle bir kalyonun inşâsı zihî re'y-i savâb

Kuvvet-i himmet-i ikbâl-i şehenşâhî ile

Az müddette ricâl ettiler itmâma şitâb

Lîk bu resm-i dil-ârâya nâzır olmaz hîç

Çeşm-i ahvâlde meger misli ola sûret-yâb

Müstedâm eyleye Hak pâdişeh-i devrânı

Tâ ki oldukça yem-i himmeti ber-mevc ü habâb

Beyt-i vâhidde Enîsâ bu mücevher târîh

Oldu silk-i suhanın zîneti çün fasl-ı hitâb

Bahr i cûd-ı şeh-i Cem-kudrete sürdü yüzünü

Süzülüp Zîver-i Bahrî yemme mânend-i ukâb

(Erdem, Sadık (hzl.) (1985). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı. Ankara : AKM Yay. 21.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1BEHİŞTÎ, Mustafa Sâdeddînd. ? - ö. 1764-65Doğum YeriGörüntüle
2KABÂYÎ, Kabâyî Çelebid. ? - ö. 1620Doğum YeriGörüntüle
3Cevat Fehmi Başkutd. 1905 - ö. 15 Mart 1971Doğum YeriGörüntüle
4BEHİŞTÎ, Mustafa Sâdeddînd. ? - ö. 1764-65Doğum YılıGörüntüle
5KABÂYÎ, Kabâyî Çelebid. ? - ö. 1620Doğum YılıGörüntüle
6Cevat Fehmi Başkutd. 1905 - ö. 15 Mart 1971Doğum YılıGörüntüle
7BEHİŞTÎ, Mustafa Sâdeddînd. ? - ö. 1764-65Ölüm YılıGörüntüle
8KABÂYÎ, Kabâyî Çelebid. ? - ö. 1620Ölüm YılıGörüntüle
9Cevat Fehmi Başkutd. 1905 - ö. 15 Mart 1971Ölüm YılıGörüntüle
10BEHİŞTÎ, Mustafa Sâdeddînd. ? - ö. 1764-65MeslekGörüntüle
11KABÂYÎ, Kabâyî Çelebid. ? - ö. 1620MeslekGörüntüle
12Cevat Fehmi Başkutd. 1905 - ö. 15 Mart 1971MeslekGörüntüle
13BEHİŞTÎ, Mustafa Sâdeddînd. ? - ö. 1764-65Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14KABÂYÎ, Kabâyî Çelebid. ? - ö. 1620Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Cevat Fehmi Başkutd. 1905 - ö. 15 Mart 1971Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16BEHİŞTÎ, Mustafa Sâdeddînd. ? - ö. 1764-65Madde AdıGörüntüle
17KABÂYÎ, Kabâyî Çelebid. ? - ö. 1620Madde AdıGörüntüle
18Cevat Fehmi Başkutd. 1905 - ö. 15 Mart 1971Madde AdıGörüntüle