Madde Detay

Asıl adı Yol Kulu’dur; mahlası ise Enîsî’dir. Türkmenlerin Şamlu oymağındandır (Çağlayan 2005:133).Doğum ve ölüm tarihi bilinmemektedir. Sadıkî, Herât Beylerbeyi Alî Kulu Han’ın kitabdarı olduğunu belirtir. Alçak gönüllü, ahlaklı, iyi kişilikli ve kuvvetli bir genç olduğunu söyler (2012:596). Sâdıkî’den öğrendiğimize göre Mahmûd ve Ayaz adında bir mesnevisi vardır ve bu mesnevi henüz o devirde pek meşhur değildir. Özbek hükümdarı Abdullah Han, Herat’a geldiğinde Hindistan’a gitmiştir (Kuşoğlu 2012: 599; Sümer 1976: 142; Çağlayan 2005:133). Sümer, Abdullah Han’ın 1586 yılında Herat’a geldiğini belirtir (1976: 141). Bu bilgilerden yola çıkarak şairin 16. yüzyılın ortalarında doğduğunu ve son çeyreğinde ise genç yaşlarında olduğunu söyleyebiliriz. Sâdıkî, on gazelinden toplamda 26 Farsça beyit örnek vermiştir.

Çağlayan, H. Hilal (2005). Ekber Şah Döneminde Hindistan (1542-1605). Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.

Kuşoğlu, M. Oğuzhan (2012). Sâdıkî-i Kitâbdâr'ın Mecma‘u’l-Havâs Adlı Eseri: İnceleme - Metin – Dizin.  Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.

Sümer, Faruk (1976). Safevî Devletinin Kuruluşu ve Gelişmesinde Anadolu Türklerinin Rolü (Şah İsmail ile Halefleri ve Anadolu Türkleri). Ankara: Güven Matbaası. 

Evvel ışk est eger girîd kesî mazûr dâr

Kûze-i mâ âb nâ-dîde est nem bîrûn dehed

Ger ne-gûyem pîş-i kes ez gâyet âzürdegî est

Zahm çün nâsûr şod hûn-âbe kem bîrûn dehed

(Aşkın başıdır, birisi ağlarsa mazur gör, bizim testimiz su görmemiştir, nem sızdırıyor. Kimsenin yanında bir şey söylemezsem oldukça incindiğimdendir. Yara nasırlaştığı zaman dışarıya kan suyu sızdırır.)

***

Dârem dilî ber-âteş-i hasret sepend-i tû

Üftâdeî besân-i girih-i der-kemend-i tû

Hâtır be-fikr-i kâr-ı diger bûd nâsıhâ

Mazûr dâr eger ne-şenîdîm pend-i tû

Ber-hâk-i küşte-i tû melek nûr gûmrîz

Gerdî kifâyet est zi-somm-i semend-i tû

(Senin hasretinin ateşinde tütsü gibi olan bir gönlüm var. Senin kemendine düşmüş bir düğüm gibidir. Ey nasihat eden! Hâtır başka bir işi yapmayı düşünüyordu. Senin öğüdünü işitmediysek bizi mazur gör! Meleğe söyle, senin öldürdüğünün toprağının üzerine ışık saçmasın. Senin atının toynağından bir toz yeterlidir. )

(Kuşoğlu, M. Oğuzhan (2012). Sâdıkî-i Kitâbdâr'ın Mecma‘u’l-Havâs Adlı Eseri: İnceleme - Metin – Dizin.  Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.)