HÂDÎ, Meme-zâde Hâdî Ahmed Çelebi

(d. ?/? - ö. 1018/1609-10)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl ismi Ahmed olup Hâdî Ahmed Çelebi olarak bilinmektedir. Edirne’de doğdu (Canım 1995: 243). Doğum tarihi belli değildir. Âşık Çelebi doğum yerini Sofya olarak gösterir (Kılıç 1994: 262). Halk arasında Meme-zâde/Mama-zâde olarak tanındı (Canım 1995: 243; Kayabaşı 1997: 595). İyi bir mederese tahsilini aldıktan sonra önce mülazım (Kılıç 1994: 262) sonra da kadı oldu. En son Şumnu’da kadılık yaptıktan sonra, Edirne’ye geri döndü ve 1018 yılında burada vefat etti. Şair Tîgi Bey, Hadî’nin vefatına “Rûh-ı Meme-zâdeye rahmet ola” (1018) mısraını tarih olarak düşürmüştür (Canım 1995: 243).
Tespit edilen eserleri şunlardır:
1. Nigâristân Tercümesi: Kemalpaşa-zâde’nin Nigâristân isimli eserinin tercümesidir. Nüshasına rastlanmamıştır.
2. Güzîde: Tarihle ilgili bir eserdir. Müsvedde hâlinde kalmıştır.
Âşık Çelebi, Hâdî’nin ilmi yönünün çok kuvvetli olduğunu belirterek, onun her ilim dalında kabiliyeti ve öğretici bir bilgiye sahip olduğunu ifade eder (Kılıç 194: 262). Şairlik yönüyle ilgili olarak da tezkireciler tarafından övgüyle bahsedilen Hâdî’nin özellikle hiciv söylemekte usta bir şair olduğu vurgulanır. Onun Edirneli Aşkî'ye yazmış olduğu, “Ser-defter-i erbâb-ı şekâ mâ-sadakı / Mecmûa-ı hıkd u hasedin ser-varakı / Aşkî ki kesilse kaşı ya çıksa gözü / Vallâhi şakîdir yine billâhi şakî” hicvi meşhurdur (Canım 1995: 243).
Farsça şiirleri de bulunan Hâdî inşa üzerine de çalışmalarda bulunmuştur (Kılıç 1994: 262).
 

Kaynakça

Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay.
Kayabaşı, Bekir (hzl.)(1997). Kafzade Faizi’nin Zübdetü’l-Eş’âr’ı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.
Kılıç, Filiz (hzl.) (1994). Meşairü’ş-Şuara –İnceleme Tenkidli Metin. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULKADİR ERKAL
Yayın Tarihi: 15.10.2014
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Mısra
Özge âyînedür âyîne-i rûy-ı mahbûb
Bed-likâlarda nazar kılsa görür sûret-i hûb

***

İtmesün mi âh-ı dil-sûzum alevler âşikâr
Aşk dirler nâmına dilde bir âteş-pâre var

***

Zevrâk-ı pür-varaka lûle-i dûd oldı dümen
Biz de tutduk demini kullanalum yaprakdan

***

Güneşden kadri âlî olmağın ol mâh-ı tâbânun
Degüldür kâküli fakına düşmüş sâyesi anun

(Kayabaşı, Bekir (1997). Kafzade Faizi’nin Zübdetü’l-Eş’âr’ı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi. 595.)

Gelmedi ahbâba bu şeb ol Mesihâ-dem meğer
Hep gelenler rûh yok ahbâbda diyü döndüler

***

Şâdi-i merk-i adüvden cismim etdi cânı terk
Müddet-i ömrümde bir şâd oldum ol da şâdmerk

(Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay. 244.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Nihânî, İbrahim Çelebid. ? - ö. 1591/92Doğum YeriGörüntüle
2ALİ GÂLİB EFENDİd. ? - ö. 1844Doğum YeriGörüntüle
3BAHÂRÎ/VEHBÎ, Hüseyin Vehbî Efendid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Nihânî, İbrahim Çelebid. ? - ö. 1591/92Doğum YılıGörüntüle
5ALİ GÂLİB EFENDİd. ? - ö. 1844Doğum YılıGörüntüle
6BAHÂRÎ/VEHBÎ, Hüseyin Vehbî Efendid. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Nihânî, İbrahim Çelebid. ? - ö. 1591/92Ölüm YılıGörüntüle
8ALİ GÂLİB EFENDİd. ? - ö. 1844Ölüm YılıGörüntüle
9BAHÂRÎ/VEHBÎ, Hüseyin Vehbî Efendid. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10Nihânî, İbrahim Çelebid. ? - ö. 1591/92MeslekGörüntüle
11ALİ GÂLİB EFENDİd. ? - ö. 1844MeslekGörüntüle
12BAHÂRÎ/VEHBÎ, Hüseyin Vehbî Efendid. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
13Nihânî, İbrahim Çelebid. ? - ö. 1591/92Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ALİ GÂLİB EFENDİd. ? - ö. 1844Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15BAHÂRÎ/VEHBÎ, Hüseyin Vehbî Efendid. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Nihânî, İbrahim Çelebid. ? - ö. 1591/92Madde AdıGörüntüle
17ALİ GÂLİB EFENDİd. ? - ö. 1844Madde AdıGörüntüle
18BAHÂRÎ/VEHBÎ, Hüseyin Vehbî Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle