HÂKÎ, Muhammed Hüseyin, On İki İlim Molla

(d. ?/? - ö. 1275/1858-59)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı bir rivayete göre Muhammed, başka bir rivayete göre de Hüseyin’dir. Muhtemelen Muhammed Hüseyin adını kullanmıştır. Kerkük’te doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. Babasının adı Ahmed’dir. Kerkük'ün Musalla Mahallesi sakinlerindendir. Hâkî, halk arasında On İki İlim Molla diye tanınan icazetli âlimlerdendi. Hayatının bir kısmını hocalık yaparak geçirdiğini söylemek mümkündür. Samimi bir din adamı olan Hâkî, Kâdirî tarikatına intisap etti. Kâdirî şeyhi olan ünlü mutasavvıf ve şair Kerküklü Abdurrahmân Hâlis Efendi’nin müdavimlerindendi. Aynı zamanda musiki makamlarından anlardı ve tekkelerde zikir törenlerinde sanat icra ederdi. 1275/1858-59 yılında Kerkük’te vefat etti. Mezarı Kerkük'te Musalla Mahallesi’nde Büyük Musalla adı verilen kabristandadır. 

Herhangi bir eseri olduğuna dair bir bilgi bulunmamaktadır. Şiirleri daha çok tenzile (ilahi) mecmualarında ve yazma şiir defterlerinde kalmıştır. Şiirlerinin bir kısmı Ata Terzibaşı tarafından yayımlanmıştır (Öbek vd. 2013: 104-108). Az sayıdaki şiirlerinden geleneğin klişe ve mecazlarına hâkim bir şair olduğu anlaşılmaktadır.

Kaynakça

Öbek, Ali İhsan ve Ayşe Taşralı (hzl.). (2013). Av. Atâ Terzibaşı Kerkük Şairleri. 2. Kitap. İstanbul: Ötüken Yay.

Saatçi, Suphi (1997). “Hâkî”. Başlangıcından Günümüze Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi (Nesir-Nazım). C. 6. Ankara: KB Yay. 365-366.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİK
Yayın Tarihi: 27.11.2014
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Esad’ın Gazelini Tahmis

Mâil olmuştur gönül bir büt-i bîpervâya

Ruhu gül lebleri mül kâkülü müşk âsâya

Saldı firkatle âhir beni bin gavgâya

Doğmasaydı beni ey kâş ezelden dâye

Salmasaydı bu ten-i pür-mihenim dünyâya

Âh kim çekti gönül yâr ile bin türlü emek

Aldanıp cilvesine bilmedi firkat ne demek

Küllü 'usrin ma‘a yüsrin deyu teskin ederek

Evveli şâd kılıp âhiri hışm etti felek

Çaldı seng-i gazabın elde olan mînâya

Bozmuş ol mâh yine nâz ile kâküllerini

Reşkten açtı felek bâd-ı hazân yellerini

Târümâr etti gönül ravza-i sünbüllerini

Komadı koklayalım bâğ-ı emel güllerini

Komadı şâh-ı emel üstüme salsun sâye

Aşk mülkünü gönül haste-i gam eyler âbâd

Aşk bezminde ferah yok ne kadar kılsan dâd

Hâkîya firkate düş tâ olasın vaslı ile şâd

Es'adâ nev'-i beşerden bize yoktur imdâd

İşimiz kaldı hemân merhamet-i Mevlâ'ya

(Öbek, Ali İhsan ve Ayşe Taşralı (hzl.). (2013). Av. Atâ Terzibaşı Kerkük Şairleri. 2. Kitap. İstanbul: Ötüken Yay. 107.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ZEYNELÂBİDÎNd. 1862-63 - ö. 1913-14?Doğum YeriGörüntüle
2SÂFÎ, Molla Mustafa Efendid. ? - ö. 19. yy.Doğum YeriGörüntüle
3KUDSÎ, Abdullah Kudsîd. ? - ö. 1914?Doğum YeriGörüntüle
4ZEYNELÂBİDÎNd. 1862-63 - ö. 1913-14?Doğum YılıGörüntüle
5SÂFÎ, Molla Mustafa Efendid. ? - ö. 19. yy.Doğum YılıGörüntüle
6KUDSÎ, Abdullah Kudsîd. ? - ö. 1914?Doğum YılıGörüntüle
7ZEYNELÂBİDÎNd. 1862-63 - ö. 1913-14?Ölüm YılıGörüntüle
8SÂFÎ, Molla Mustafa Efendid. ? - ö. 19. yy.Ölüm YılıGörüntüle
9KUDSÎ, Abdullah Kudsîd. ? - ö. 1914?Ölüm YılıGörüntüle
10ZEYNELÂBİDÎNd. 1862-63 - ö. 1913-14?MeslekGörüntüle
11SÂFÎ, Molla Mustafa Efendid. ? - ö. 19. yy.MeslekGörüntüle
12KUDSÎ, Abdullah Kudsîd. ? - ö. 1914?MeslekGörüntüle
13ZEYNELÂBİDÎNd. 1862-63 - ö. 1913-14?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14SÂFÎ, Molla Mustafa Efendid. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15KUDSÎ, Abdullah Kudsîd. ? - ö. 1914?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ZEYNELÂBİDÎNd. 1862-63 - ö. 1913-14?Madde AdıGörüntüle
17SÂFÎ, Molla Mustafa Efendid. ? - ö. 19. yy.Madde AdıGörüntüle
18KUDSÎ, Abdullah Kudsîd. ? - ö. 1914?Madde AdıGörüntüle