Madde Detay

Asıl adı bir rivayete göre Muhammed, başka bir rivayete göre de Hüseyin’dir. Muhtemelen Muhammed Hüseyin adını kullanmıştır. Kerkük’te doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. Babasının adı Ahmed’dir. Kerkük'ün Musalla Mahallesi sakinlerindendir. Hâkî, halk arasında On İki İlim Molla diye tanınan icazetli âlimlerdendi. Hayatının bir kısmını hocalık yaparak geçirdiğini söylemek mümkündür. Samimi bir din adamı olan Hâkî, Kâdirî tarikatına intisap etti. Kâdirî şeyhi olan ünlü mutasavvıf ve şair Kerküklü Abdurrahmân Hâlis Efendi’nin müdavimlerindendi. Aynı zamanda musiki makamlarından anlardı ve tekkelerde zikir törenlerinde sanat icra ederdi. 1275/1858-59 yılında Kerkük’te vefat etti. Mezarı Kerkük'te Musalla Mahallesi’nde Büyük Musalla adı verilen kabristandadır. 

Herhangi bir eseri olduğuna dair bir bilgi bulunmamaktadır. Şiirleri daha çok tenzile (ilahi) mecmualarında ve yazma şiir defterlerinde kalmıştır. Şiirlerinin bir kısmı Ata Terzibaşı tarafından yayımlanmıştır (Öbek vd. 2013: 104-108). Az sayıdaki şiirlerinden geleneğin klişe ve mecazlarına hâkim bir şair olduğu anlaşılmaktadır.

Öbek, Ali İhsan ve Ayşe Taşralı (hzl.). (2013). Av. Atâ Terzibaşı Kerkük Şairleri. 2. Kitap. İstanbul: Ötüken Yay.

Saatçi, Suphi (1997). “Hâkî”. Başlangıcından Günümüze Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi (Nesir-Nazım). C. 6. Ankara: KB Yay. 365-366.

Esad’ın Gazelini Tahmis

Mâil olmuştur gönül bir büt-i bîpervâya

Ruhu gül lebleri mül kâkülü müşk âsâya

Saldı firkatle âhir beni bin gavgâya

Doğmasaydı beni ey kâş ezelden dâye

Salmasaydı bu ten-i pür-mihenim dünyâya

Âh kim çekti gönül yâr ile bin türlü emek

Aldanıp cilvesine bilmedi firkat ne demek

Küllü 'usrin ma‘a yüsrin deyu teskin ederek

Evveli şâd kılıp âhiri hışm etti felek

Çaldı seng-i gazabın elde olan mînâya

Bozmuş ol mâh yine nâz ile kâküllerini

Reşkten açtı felek bâd-ı hazân yellerini

Târümâr etti gönül ravza-i sünbüllerini

Komadı koklayalım bâğ-ı emel güllerini

Komadı şâh-ı emel üstüme salsun sâye

Aşk mülkünü gönül haste-i gam eyler âbâd

Aşk bezminde ferah yok ne kadar kılsan dâd

Hâkîya firkate düş tâ olasın vaslı ile şâd

Es'adâ nev'-i beşerden bize yoktur imdâd

İşimiz kaldı hemân merhamet-i Mevlâ'ya

(Öbek, Ali İhsan ve Ayşe Taşralı (hzl.). (2013). Av. Atâ Terzibaşı Kerkük Şairleri. 2. Kitap. İstanbul: Ötüken Yay. 107.)