Madde Detay
HALEF/HALEFÎ, Şeyh Halef Mehmed Efendi
(d. ?/? - ö. 1179/1776)
divan-tekke
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Mehmed olan şair, İstanbul Fatih’te Zincirlikuyu yakınındaki Atik Ali Paşa Mahallesi’nde doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. Şeyh Halef Mehmed Efendi olarak tanındı. Küçük yaşlarında iken kadı olan babasını kaybetti. Bunun üzerine İstanbul’dan ayrılarak Bağdat Valisi Vezir Ahmed Paşa’nın divan kâtibi olan amcasının yanına gitti. Amcasının yanında kalarak iyi bir öğrenim gördü. Bunun için Bağdadî diye ün kazandı. Amcasının maddi durumu bozulunca İstanbul’a döndü. Bir süre inzivaya çekildi. Daha sonra Kadı Çeşmesi yakınında bulunan Kubbe Tekke şeyhi Süleyman Efendizâde Şeyh Hacı Mehmed Efendi’den tasavvufa dair dersler aldı. Şeyh Mehmed Efendi'nin 9 Zilhicce 1176/21 Haziran 1763’te vefat etmesi üzerine Kubbe Tekke şeyhi oldu. Bu görevde iken 1179 yılı sonlarında (1776) vefat etti. “Şeyhü’l-makbûlîn 1179” terkibi vefatına düşürülen tarihtir (Ekinci 2013: 226). Kasımpaşa’da şeyhi Süleyman Efendizâde Mehmed Efendi’nin yanına defnedildi. Tuhfe-i Nâilî (Kurnaz-Tatçı 2001: 255)’ye göre vefat tarihini Sicill-i Osmanî (Akbayar 1996: 563)’nin 1176/1763 olarak göstermesi yanlıştır. İlim ve irfan sahibi, alçakgönüllü bir kimseydi. Ayağı, Bağdat Valisi Vezir Ahmed Paşa ile katıldığı Acem seferinde kurşun isabet ettiğinden sakattı.
Şiirlerinde Halef ve Halefî mahlaslarını kullanan şairin na‘tları vardır (Erdem 1994: 92; 2004: 356). Ayvansarayî (Ekinci 2013: 226-227)’de bir na‘tından iki beyti yer almaktadır.
Kaynakça
Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. 2. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 563.
Ekinci, Ramazan (hzl.) (2013). Hâfız Hüseyin Ayvânsarâyî-Vefeyât-ı Ayvânsarâyî (İnceleme-Tenkitli Metin). ed. Âdem Ceyhan. İstanbul: Buhara Yay. 226-227.
Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâsı (İnceleme-Tenkitli Metin-İndeks-Sözlük). Ankara: AKM Yay. 91-92.
Erdem, Sadık (2004). “Halef”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 4. Ankara: AKM Yay. 356.
İpekten, Halûk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu, T. Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay. 173.
Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I-II. Ankara: Bizim Büro Yay. I/254-255, II/1242.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1981). Halef Mehmed Efendi”. C. 4. İstanbul: Dergâh Yay. 40.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİKYayın Tarihi: 02.09.2014Güncelleme Tarihi: 18.11.2020Eserlerinden Örnekler
Na‘t
Gönülde âteş-i aşkın nihândır yâ Resûla’llâh
Velî nâr-ı mahabbet bî-emândır yâ Resûla’llâh
Halef kurbânın olsun bendegânından şümâr eyle
Senin kurbânın olmak ana şândır yâ Resûla’llâh
(Ekinci, Ramazan (hzl.) (2013). Hâfız Hüseyin Ayvânsarâyî-Vefeyât-ı Ayvânsarâyî (İnceleme-Tenkitli Metin). ed. Âdem Ceyhan. İstanbul: Buhara Yay. 226-227.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 02.09.2014Güncelleme Tarihi: 18.11.2020Eserlerinden Örnekler
Na‘t
Gönülde âteş-i aşkın nihândır yâ Resûla’llâh
Velî nâr-ı mahabbet bî-emândır yâ Resûla’llâh
Halef kurbânın olsun bendegânından şümâr eyle
Senin kurbânın olmak ana şândır yâ Resûla’llâh
(Ekinci, Ramazan (hzl.) (2013). Hâfız Hüseyin Ayvânsarâyî-Vefeyât-ı Ayvânsarâyî (İnceleme-Tenkitli Metin). ed. Âdem Ceyhan. İstanbul: Buhara Yay. 226-227.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 18.11.2020Eserlerinden Örnekler
Na‘t
Gönülde âteş-i aşkın nihândır yâ Resûla’llâh
Velî nâr-ı mahabbet bî-emândır yâ Resûla’llâh
Halef kurbânın olsun bendegânından şümâr eyle
Senin kurbânın olmak ana şândır yâ Resûla’llâh
(Ekinci, Ramazan (hzl.) (2013). Hâfız Hüseyin Ayvânsarâyî-Vefeyât-ı Ayvânsarâyî (İnceleme-Tenkitli Metin). ed. Âdem Ceyhan. İstanbul: Buhara Yay. 226-227.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Na‘t
Gönülde âteş-i aşkın nihândır yâ Resûla’llâh
Velî nâr-ı mahabbet bî-emândır yâ Resûla’llâh
Halef kurbânın olsun bendegânından şümâr eyle
Senin kurbânın olmak ana şândır yâ Resûla’llâh
(Ekinci, Ramazan (hzl.) (2013). Hâfız Hüseyin Ayvânsarâyî-Vefeyât-ı Ayvânsarâyî (İnceleme-Tenkitli Metin). ed. Âdem Ceyhan. İstanbul: Buhara Yay. 226-227.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Orhan Alkaya | d. 5 Şubat 1958 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Emine Memduha Özyürek | d. 1 Nisan 1912 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ZİHNÎ, Berber-zâde Mehmed Zihnî | d. ? - ö. 1715 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Orhan Alkaya | d. 5 Şubat 1958 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Emine Memduha Özyürek | d. 1 Nisan 1912 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ZİHNÎ, Berber-zâde Mehmed Zihnî | d. ? - ö. 1715 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Orhan Alkaya | d. 5 Şubat 1958 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Emine Memduha Özyürek | d. 1 Nisan 1912 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | ZİHNÎ, Berber-zâde Mehmed Zihnî | d. ? - ö. 1715 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Orhan Alkaya | d. 5 Şubat 1958 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Emine Memduha Özyürek | d. 1 Nisan 1912 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | ZİHNÎ, Berber-zâde Mehmed Zihnî | d. ? - ö. 1715 | Meslek | Görüntüle |
13 | Orhan Alkaya | d. 5 Şubat 1958 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Emine Memduha Özyürek | d. 1 Nisan 1912 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | ZİHNÎ, Berber-zâde Mehmed Zihnî | d. ? - ö. 1715 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Orhan Alkaya | d. 5 Şubat 1958 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Emine Memduha Özyürek | d. 1 Nisan 1912 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | ZİHNÎ, Berber-zâde Mehmed Zihnî | d. ? - ö. 1715 | Madde Adı | Görüntüle |