Madde Detay

Halil Soylu, 1902 yılında Sivas'ın Şarkışla ilçesine bağlı Akçakışla köyünde dünyaya gelmiştir. Babası Osman Bey, annesi Rahime (Rahma) Hanım'dır. Halil'in bir de ağabeyi Muharrem vardır. Muharrem Rus harbinde esir düşmüş ve 8 yıl orada kalmıştır. Döndükten sonra da felç olmuş ve yatağa düşmüştür. Ağabeyinin bu durumu dolayısıyla evin tek çocuğu kalan Halil, ailesinin geçimini erken yaşta omuzlamak mecburiyetinde kalmıştır. Okula gidememiş ancak kendi çabaları ile hem Arap alfabesini hem de Latin alfabesini öğrenmiş ve okumayı sökmüştür. Yazma konusunda okumada olduğu kadar iyi değildir. 1924 yılında askere gitmiş ve vatani görevini Elazığ'da topçu eri olarak tamamlamıştır. Ayrıca 1937-1938 yılları arasında da ihtiyatlı olarak askere çağrılmıştır (Kaya 2009/3: 40; Kuzucular 1977: 24).

Tek evliliğini Elif Hanım ile yapmış ve bu evlilikten bazıları ikiz olmak üzere 10'dan fazla çocuğu dünyaya gelmiştir. Fakat bazıları doğar doğmaz bazıları da bebekken vefat etmiştir. Hayatta kalan beş oğlu (Şevki, Osman, Mustafa, Gani ve Kadim) ve bir kızı vardır. Eşi Elif genç yaşta vefat etmiştir. Ağabeyi Muharrem'i de eşinden kısa bir süre sonra kaybetmiştir. Gençlik yıllarında ekonomik anlamda çok sıkıntı yaşayan Halil Soylu, 1927-1929 yılları arasında TCDD'de çalışarak, sonraki yıllarda ise duvar ve doğrama ustalığı yaparak geçimini sağlamıştır. Köyündeki pek çok evin duvarını örmüştür. Yirmi beşer yıl ara ile ayağı aynı yerden üç kez kırıldığı için hafif aksak yürür. Bundan ötürü yöre insanı tarafından "Yamuk Halil" diye de bilinir. 1985 yılında prostat ameliyatı olan Soylu, 1 Şubat 1986 tarihinde vefat etmiştir (Kaya 2009/3: 40; Yıldız 2003: 521; Aslanoğlu 2006: 408; Özdemir 1997: 118).

Halil Soylu halk şiiri vadisine usta malı türküler söyleyerek ve halk hikâyeleri anlatarak girmiştir. Geleneğin pek çok unsuruna haiz değildir ancak irticali kuvvetlidir. Bade içmemiştir. Aşktan ziyade dert ozanıdır. "Çoğu şairin gönlünde bir yosma yatar; benimkinde çakal bile yatmıyor" (Kuzucular 1977: 24) diyerek sanatında beşeri aşkın fazla yer tutmadığını belirtmiştir.

Şiirlerinde Halil Soylu, Soylu Halil ve Halil mahlaslarını kullanan âşığın yazması iyi olmadığı için şiirlerinin bazılarını kaydedemez; ancak güçlü hafızası sayesinde pek çoğunu hatırlar. Eserlerini doğaçlama üretir bundan dolayı şiirlerinde zorlama yoktur. Üslubu sadedir. Saz çalamaz ancak şiirleri, türküleri andırır. Herhangi bir ustası yoktur ancak tanışma fırsatı bulduğu Âşık Veysel Şatıroğlu'ndan çok etkilenmiştir. İrticaldeki başarısını Veysel de takdir etmiştir (Kuzucular 1977: 26).

Şiirlerinin konusu gündelik hayatın içindendir. Çocuklarına, kadere, garip hâline söylediği pek çok şiiri vardır. Şiirlerinin çoğunun nazım türü dertlenmedir. Şiir tekniği kuvvetlidir. Kullandığı nazım birimi dörtlük olup genelde 11'li hece ölçüsünü tercih etmiştir. Pek çok şiiri kavuştaklıdır. Kavuştak kullanma konusunda da başarılı olduğu söylenebilir. Koşma, semai ve destan, en çok kullandığı nazım şekilleridir. Hakkında kitap hacminde bir çalışma yapılmamıştır.