HAMDİ/DOĞAN, Halil Doğan

(d. 1945 / ö. -)
Taksici
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Halil Doğan olan âşık 1945 yılında Sivas'ın Şarkışla ilçesine bağlı, Emlek yöresinde bulunan Beyyurdu köyünde dünyaya gelmiştir. Annesinin adı Esma, babasının adı Kamber'dir. Toplam yedi çocuklu bir ailenin altıncı çocuğudur. Doğan'ın çocukluğu ve gençliğinin köyünde yoksulluk içinde geçtiği belirtilir. Yirmi dört yaşına kadar köyünde kalan Doğan'ın ilkokula gidemediği ve okuma yazmayı kendi kendine öğrendiği aktarılır. 1969 senesinde Ankara'ya giden âşık burada okul dışından sınavlara girmiş ve ilkokul diplomasını almıştır. Okuma özlemiyle yaşadığı için "Okut" adlı şiiri yazdığı belirtilir (Bolçay 2011: 200). Ankara'ya taşındıktan sonra evlenmiş ve iki çocuğu olmuştur. Ankara'da ikamet ettiği belirtilen Doğan'ın uzun süre taksi şoförlüğü yaptığı ifade edilir (Kaya 2009a: 130; 2009b: 59). 

Halil Doğan'ın şiir tekniğinin güçlü olduğu, genellikle hiciv ve taşlamalarıyla dikkat çektiği ifade edilir. Yüzden fazla şiirinin olduğu belirtilen âşık (Doğan 2009a: 130), Hamdi ve Doğan mahlaslarını kullanmıştır. İnternet ortamında da bazı şiirlerine rastlamak mümkündür (www.turkuler.com). Taşlama ve deyiş tarzında şiirler yazdığı belirtilen âşık, şiirlerinde sosyal konuların yanı sıra yurt güzelliklerine de yer vermiştir (Kaya 2009b: 59). İlk zamanlar şiirlerini kaydetmeyen âşığın, tiyatrocu Semih Sergen'in "Deli Gönlüm" adlı şiirini okuyup övmesi sonucu şiirlerini kaydetmeye başladığı bildirilir. "Köyüm" adlı ilk şiirini yirmi beş yaşında köyüne özlem duyması sonucu yazmıştır. Ailesinde amcasının ve teyzesinin oğullarının yanı sıra üst kuşaklarda dedesinin kardeşi Âşık Kamber'in de âşıklık geleneğiyle ilgilendiği ifade edilir. Usta çırak ilişkisiyle yetişmemiş ancak Âşık Veysel'i ustası kabul etmiştir. Çağdaşlarından Sinemî, İsmail Nar ve Gazi Barışcan gibi halk ozanlarıyla iletişimi vardır. Rüya ve badeye inanmayan Doğan, mahlas olarak soyadını kullanmıştır. "Düşünmeden söylenen sözün bir işe yaramadığı", "güzellik göreceli bir kavram olduğu için şiirin birincisinin olamayacağı" gibi gerekçelerle atışmalara katılmamıştır. Âşığın Karanlıktan Aydınlığa (2002) ve Aydınlık Dizeler (2008) adlı iki kitabı vardır. Doğan'ın, adları belirtilmemekle birlikte çeşitli radyo programlarına, anma törenlerine, festivallere ve âşık meclislerine katılarak şiirlerini icra ettiği ifade edilir (Bolçay 2011: 203).

Doğan Kaya'nın Sivas Halk Şairleri adlı eserinde paylaşılan şiirlerinden hareketle, âşığın genellikle 11'li hece ölçüsünü kullandığı ve dörtlük nazım birimini tercih ettiği söylenebilir. Oldukça sade bir dille yazılmış bu şiirlerinde doğup büyüdüğü Emlek yöresini, dağların kendisinde uyandırdığı yoğun duyguları, ayrımcılıktan uzak ve toplumsal barışın hâkim olduğu bir yaşamı işlediği görülür. 

Kaynakça

Bolçay, Ezgi (2011). "Halil Doğan". Sazın ve Sözün Sultanları Yaşayan Halk Şairleri VII. Ed. Fatma Ahsen Turan, Özlem Ünalan. Ankara: Gazi Kitabevi. 200-210.

http://www.turkuler.com/yazi/ozanyurdu.asp [Erişim tarihi: 25.06.2019].

Kaya, Doğan (2009a). Sivas Halk Şairleri. C. II. Sivas: Sivas Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.

Kaya, Doğan (2009b). Sivas Halk Şairleri. C. III. Sivas: Sivas Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.


Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. AHMET ERMAN ARAL
Yayın Tarihi: 27.06.2019
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Karanlıktan AydınlığaKuloğlu Matbaası / -2002Şiir
Aydınlık DizelerÜmit Ofset / -2008Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HAYDARÎ, Haydar Yükseld. 1950 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2PERİHAN KARADAĞd. 1945 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3OZAN LEŞGERİ, Hüsnü İyidoğand. 1963 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4AKSAKAL NURİ, Nuri Aksakald. 1945 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Nazlı Erayd. 28 Haziran 1945 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Bekir Karad. 13 Temmuz 1945 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7HÜSEYİN ŞENGÜLd. 1936 - ö. ?MeslekGörüntüle
8EMRAH MAHZUNİd. 10.03.1964 - ö. ?MeslekGörüntüle
9(ALICIKLI) HİCABÎ/HİCABÎ DERVİŞ, Satılmış Yıldızd. 1938 - ö. 07.10.2013MeslekGörüntüle
10KÜRŞADOĞLU, Yakup Yeşilyurtd. 19.11.1956 - ö. 07.12.2013Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11KUL EMSALÎ, Muharrem Akkayad. 20.10.1949 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12HALİLd. 1868 - ö. 1929Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13HAYDAR, Haydar Yıldırımd. 26.06.1954 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14NABİ, Hacı Nabi Beyd. 1788 - ö. 1856Madde AdıGörüntüle
15BİÇÂRE, Murat Görald. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle