Madde Detay
HÂNÎ (TEVFÎK), Mustafa Tevfîk Efendi
(d. 1117/1705-06 - ö. 1175/1761-62)
divan şairi ve hattat
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
1117/1705-06 yılında İstanbul'da doğdu. Doğumuna Tokâdî Mehmed Emîn Efendi, “Râci’-i Tevfîk-i Mevlâ Mustafâ” mısraını tarih düşürdü. Hânende Çıkrık Mehmed Ağa’nın kardeşidir. Bu yüzden Çıkrık Biraderi sanıyla tanındı. Sultan Ahmed’e yaptığı hizmetlerden dolayı Enderun Sarayı’na mülazım olan Mustafa Tevfîk Efendi zeamatle uğraştı. Ölüm tarihi hakkında kaynaklarda ihtilaf bulunmaktadır. Ölüm tarihi Müstakîm-zâde ve Fatîn’e göre 1175/1761-62; Râmiz, Es’ad ve Mehmed Süreyya’ya göre 1174/1760-61; Şefkat’e göre ise 1185/1771-72’dir. Ölüm sebebi üçüncü defa yakalandığı felç hastalığıdır. Edirne Kapısı dışında La’lî Çeşmesi karşısında defnedildi.
Hüsn-i hattın talik çeşidini Kâtip-zâde Mehmed Refî Efendi’dem meşk eden Mustafa Tevfîk Efendi, Âmâ Yusuf Efendi’den de usul görerek musikişinas oldu. Hacı Mehmed Ağa ile birlikte Tokâdî Şeyh Mehmed Efendi’ye intisap eden Mustafa Tevfîk Efendi, hattatlığı ve musikişinaslığının yanı sıra şairliğiyle de tanınmıştır. Şiirlerinde “Hânî” ve “Tevfîk” mahlaslarını kullanan şairin herhangi bir eserinin olup olmadığı bilinmemektedir.
Kaynakça
Akbayar, Nuri (hzl.) (1998). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî (Yâhud Tezkîre-i Meşâhir-i Osmânî). C. 5. İstanbul: KB-Tarih Vakfı Yay. 1632.
Atâ, Tayyâr-zâde Ahmed (1293). Târîh-i Atâ. İstanbul. 213.
Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurefâsı, İnceleme-Tenkidli Metin-İndeks-Sözlük. Ankara: AKM Yay. 54-55.
Fatîn Dâvûd (1271). Hâtimetü’l-Eş’âr. İstanbul.
İpekten, Halûk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu ve T. Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.
Karatay, Halit (2008). Hattat Divân Şâirleri. Ankara: Akçağ Yay.
Kılıç, Filiz (hzl.). Şefkat. Tezkire-i Şu’arâ-yı Şefkat-i Bağdâdî. B. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83505/sefkat-i-bagdadi---tezkiretus-suara.html. [erişim tarihi: 01.02.2014]. 20-21.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 1. Ankara: Bizim Büro Yay. 130.
Müstakîm-zâde Süleymân Sa’deddin (1928). Tuhfe-i Hattâtîn. İstanbul. 740.
Oğraş, Rıza (hzl.) (2001). Es’ad Mehmed Efendi ve Bâğçe-i Safâ-Endûz’u. Ankara: KB Yay. 93.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLAN
Yayın Tarihi: 29.06.2014
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Dilin giryeyle her dem incilâsı artar eksilmez
Silinmezse eger âyîne pâsı artar eksilmez
Ne rütbe ahd ü peymân eylese durmaz döner dâ’im
Bu çerh-i kec-revin subh u mesâsı artar eksilmez
Nümû-dâr eyledikde zîr-i fesden perçemin cânân
Muhassal âşıkın başdan belâsı artar eksilmez
Ne mikdâr ol tabîbim bezl-i ma’cûn-ı visâl etse
Yine dil-hasta-i dârü’ş-şifâsı artar eksilmez
Hele on dördüne girsin de ol meh-tâbı gör zîrâ
Meh-i nev kâmil oldukça ziyâsı artar eksilmez
Devâm-ı devlet-i hüsnün içün şeb-tâ-seher cânâ
Kulun Tevfîk-i bî-dâdın du’âsı artar eksilmez
(Kılıç, Filiz (hzl.). Şefkat. Tezkire-i Şu’arâ-yı Şefkat-i Bağdâdî. B. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83505/sefkat-i-bagdadi---tezkiretus-suara.html. [erişim tarihi: 01.02.2014]. 20-21.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Nigar Hanım | d. 1862 - ö. 1 Nisan 1918 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | KÂZIM, Çorlulu-zâde Eyyûbî Kâzım Efendi | d. ? - ö. 1726-27 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ŞEBÂBÎ | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Nigar Hanım | d. 1862 - ö. 1 Nisan 1918 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | KÂZIM, Çorlulu-zâde Eyyûbî Kâzım Efendi | d. ? - ö. 1726-27 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ŞEBÂBÎ | d. ? - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Nigar Hanım | d. 1862 - ö. 1 Nisan 1918 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | KÂZIM, Çorlulu-zâde Eyyûbî Kâzım Efendi | d. ? - ö. 1726-27 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | ŞEBÂBÎ | d. ? - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Nigar Hanım | d. 1862 - ö. 1 Nisan 1918 | Meslek | Görüntüle |
11 | KÂZIM, Çorlulu-zâde Eyyûbî Kâzım Efendi | d. ? - ö. 1726-27 | Meslek | Görüntüle |
12 | ŞEBÂBÎ | d. ? - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Nigar Hanım | d. 1862 - ö. 1 Nisan 1918 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | KÂZIM, Çorlulu-zâde Eyyûbî Kâzım Efendi | d. ? - ö. 1726-27 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | ŞEBÂBÎ | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Nigar Hanım | d. 1862 - ö. 1 Nisan 1918 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | KÂZIM, Çorlulu-zâde Eyyûbî Kâzım Efendi | d. ? - ö. 1726-27 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | ŞEBÂBÎ | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |