HASÎB, Yedikuleli-zâde Seyyid Abdulhalîm Efendi

(d. 1118/1706-07 - ö. 1173/1759-60)
divan şairi ve hattat
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Abdülhalîm’dir. Yedikulelidir. Babası, Yedikuleli Emîr Efendi sanıyla bilinen, hat sanatındaki maharetiyle meşhur olmuş ve Mirahor Camii imamlığı yapmış olan Yedikuleli Abdullah Efendi’dir. Dedesi ise Seyyid Hasan Hâşimî Efendi’dir. Babasına nispetle Yedikuleli-zâde olarak da tanındı. Seyyid Abdülhalîm Efendi, babasının ilk öğrencilerinden ve halifelerinden olan ve kendisinden ilim tahsil edip bütün ömrü boyunca yardımlarını göreceği Hoca Mehmed Râsim Efendi’nin icazet aldığı tarihte, yaklaşık olarak 1118/1706-07 yılı civarında dünyaya geldi. Halîm, Abdülkerim Efendi’den ve Hoca Mehmed Râsim Efendi’den Arapça ve Farsça ile dünyevî ve uhrevî ilimleri tahsil etmek suretiyle kendini mükemmel bir şekilde yetiştirdi. Babasından hüsn-i hattın “aklâm-ı sitte” adı verilen altı çeşidini ayrı ayrı meşk etti ve Şeyh Hamdullah üslubunu hakkıyla öğrendikten sonra icazet aldı. Tuhfe-i Hattâtîn yazarı Müstakîm-zâde Süleymân Sa‘âdeddîn Efendi’yle tanışarak yakın dostluk kurdu ve onun da müntesibi olduğu Nakşîbendî tarikatine intisap etti. Müderris olan Abdülhalîm Efendi, 20 Şevval 1145/5 Nisan 1733 tarihinde Behmen Ağa Medresesi’ne (?), 21 Rebîülâhir 1166/25 Şubat 1753 tarihinde de Seyyîd Mehmed Şerîf Efendi’nin yerine Murâd Paşa-yı Atîk Medresesi’ne atandı (Erdem 1994: 77). Daha sonra saray-ı âmire hocalığına getirildi. Bu sırada felç olduğundan saraydaki görevine iki seneden fazla bir süre ara vermek durumuna kaldı. Hastalığı müddetince göreve Mestçi-zâde Ahmed Efendi vekâlet etti. Bu süre zarfında iyileşme ümidini kaybeden Abdülhalîm Efendi, saraydaki görevini oğlu Seyyid Mehmed Sa‘îd Efendi’ye bıraktı. Ancak bir sene içinde oğlunun vebaya yakalanarak ölmesi üzerine padişahın emriyle, 700 akçe bahşişle beraber görev tekrar kendisine verildi. Süleymaniye Medresesi’nde müderrislik yaptığı sırada 1173/1759-60 yılında vefat etti. Cenaze namazı Koca Mustafa Paşa Camii’nde kılındıktan sonra Eyüp Sultan Mezarlığı’nda babası ve dedesinin yakınlarına defnedildi (Karatay 2008: 202-203).

Hat sanatındaki maharetinden başka nazım ve nesirde yetenekli olan Hasîb’in şiirleri dönem şairleri tarafından beğenilmiştir (Erdem 1994: 77). Ancak kaynaklarda şairin divanı ya da başka bir eseri olup olmadığı konusunda bilgi verilmez. Hatta Fatîn şairin tek bir beytini gördüğünü belirtir (Çiftçi yty: 101). Esasen şairin kaynaklarda yer alan tek şiir örneği, hocası Mehmed Râsim Efendi’nin 1169/1755-56 yılında vefat etmesi üzerine yazdığı mersiyenin tarih beytidir.

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmânî. C. 2. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Çiftçi, Ömer (hzl.) Fatîn Davud, Hâtimetü’l-Eş’âr. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10736,metinpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 21.07.2014]. 101.

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı, İnceleme-Tenkidli Metin-İndeks-Sözlük. Ankara: AKM Yay.77.

Karatay, Halit (2008). Hattat Divan Şairleri. Ankara: Akçağ Yay.

Müstakîm-zâde Süleymân Sa‘âdeddîn Efendi (1928). Tuhfe-i Hattâtîn. Hzl. İbnül Emîn Mahmûd Kemâl İnal. İstanbul: Devlet Matbaası.

Müstakîm-zâde Süleyman Saadeddîn Efendi (2000). Mecelletü’n-Nisâb. Ankara: KB Kütüphaneler Genel Müdürlüğü Yay.

Oğraş, Rıza Hzl.) (2001). Esad Mehmed Efendi ve Bağçe-i Safâ-Endûz’u (İnceleme-Metin). http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10734,bahcepdf.pdf?0 [erişim tarihi: 21.07.2014].

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nail Tuman, Tuhfe-i Na’ilî, Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 1. Ankara: Bizim Büro Yay. 199.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. MEHMET GÜRBÜZ
Yayın Tarihi: 11.08.2014
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020

Eserlerinden Örnekler

İlm ü ma‘ârifde benüm üstâdum olmışdı tamâm

Üstâd-ı sânî-i zamân göçdi dedüm târîh-i tâm (1169)

(Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nail Tuman,Tuhfe-i Na’ilî, Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 1. Ankara: Bizim Büro Yay. 199.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Yavuz Türkd. 29 Ocak 1982 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2MEHMED, Şehzâde Mehmed b. Kanunî S. Süleymand. 1521 - ö. 1543Doğum YeriGörüntüle
3RİYAZÎ, Eyyühüm-zâde, İham-zâde Riyazî Efendid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Yavuz Türkd. 29 Ocak 1982 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5MEHMED, Şehzâde Mehmed b. Kanunî S. Süleymand. 1521 - ö. 1543Doğum YılıGörüntüle
6RİYAZÎ, Eyyühüm-zâde, İham-zâde Riyazî Efendid. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Yavuz Türkd. 29 Ocak 1982 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8MEHMED, Şehzâde Mehmed b. Kanunî S. Süleymand. 1521 - ö. 1543Ölüm YılıGörüntüle
9RİYAZÎ, Eyyühüm-zâde, İham-zâde Riyazî Efendid. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10Yavuz Türkd. 29 Ocak 1982 - ö. ?MeslekGörüntüle
11MEHMED, Şehzâde Mehmed b. Kanunî S. Süleymand. 1521 - ö. 1543MeslekGörüntüle
12RİYAZÎ, Eyyühüm-zâde, İham-zâde Riyazî Efendid. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
13Yavuz Türkd. 29 Ocak 1982 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14MEHMED, Şehzâde Mehmed b. Kanunî S. Süleymand. 1521 - ö. 1543Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15RİYAZÎ, Eyyühüm-zâde, İham-zâde Riyazî Efendid. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Yavuz Türkd. 29 Ocak 1982 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17MEHMED, Şehzâde Mehmed b. Kanunî S. Süleymand. 1521 - ö. 1543Madde AdıGörüntüle
18RİYAZÎ, Eyyühüm-zâde, İham-zâde Riyazî Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle