Madde Detay
HAYDAR, Haydar Çelebi, Haydar-ı Cem
(d. ?/? - ö. 901\'den sonra?/1495\'ten sonra?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / Başlangıç-15. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Kaynakların çoğunda Sivrihisarlı, bir kısmında ise Seferihisarlı olduğu yazılıdır. Cem Sultân’ın musahibi ve defterdarıdır. Cem Sultân'la yakınlığı dolayısıyla “Haydar-ı Cem” (Cem Haydar’ı) olarak anılmıştır. Onunla Rodos’a gitmiş ve esaret günlerinde de birlikte olmuştur. Şehzadenin ölüm haberini, özel eşyalarını ve çok sevdiği beyaz papağanını da Avrupa’dan o getirmiştir. Bu papağanı yas için siyaha boyayan Haydar Çelebi, ona “El-hükmü li’llâh pâyende bâd ömr-i pâdişâh” ibarelerini talim ettirerek padişaha hediye edince şairin bu davranışını beğenen II. Bâyezîd, Germiyan Kalesi’ne hapsettiği Haydar’ı serbest bırakıp kendisine büyük bir zeamet vermiştir. Tezkirelerde Haydar Çelebi’nin, padişaha bu ihsanı yeterli bulmadığından yakındığı bir kaside sunduğu kaydedilmiştir. Beklentisi daha büyük olan Haydar’ın kaleme aldığı şiir, “Âsitânunda şehâ cürm ü günâhum yoğ iken / Neden oldı acabâ ben kulı salmak kal’aya” matlaıyla başlamaktadır. II. Bâyezîd devrinde (1482-1512) 1495’ten sonraki bir tarihte vefat etmiştir. Nail Tuman’ın Sehî Tezkiresi’nde yer alan Haydar’ı başka bir şair olarak göstermesinin doğru olmaması gerekir. Haydar Çelebi'nin, Mecma’u’n-Nezâ’ir’de ve Pervâne Bey Mecmû’ası’nda nazireleri bulunmaktadır. Cem Sultân’ın “rûz-nâme”si sayılan Vâkı’ât-ı Sultân Cem’i de kendisinin yazdığı sanılmaktadır. Latîfî, Haydar’ın şiirlerinin sade ve açık olduğunu, Kınalı-zâde Hasan Çelebi ise "maârifâne" olmadığını belirtmektedir.
Kaynakça
Aynur, Hatice (2000). “Cem Şairleri”. İlmî Araştırmalar (9): 33-43.
Horata, Osman (2000). “Cem Şairleri: Bir Kader Birliğinin Anatomisi”. Bilig (15): 91-109.
İsen, Mustafa (1979). “Cem Şairleri”. Hisar (232): 27-28.
İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.
Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 19.07.2013].
Kurnaz, Cemal ve Mustafa
Tatçı (hzl.) (2001). Tuhfe-i
Nâilî - Divân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. II. Ankara:
Bizim Büro Yay.
Kutlar Oğuz, Fatma Sabiha, M. Çakır, H. Koncu (hzl.) (2012). Mehmed Tevfik, Kâfile-i Şu’arâ. İstanbul: Doğu Kütüphanesi.
Kutluk, İbrahim (hzl.) (1989). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. C. 1. Ankara: TTK Yay.
Latîfî (1314). Tezkire-i Latîfî. İstanbul.
Mehmed Süreyyâ (1311). Sicill-i Osmânî. C. 2. İstanbul.
Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi. Bağdat. No. 406. vr. 69b, 103b, 146b.
Sehî (1325). Tezkire-i Sehî. İstanbul.
Şemseddîn Sâmî (1314). Kâmûsu’l-A’lâm. C.3. İstanbul.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1981). C. 4. “Haydar”. İstanbul: Dergâh Yay. 176.
Yücelen, Hilmi (1973). Türk Malî Tarihine Toplu Bir Bakış ve Maliyeci Şairler Antolojisi. İstanbul.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSALYayın Tarihi: 04.10.2013Güncelleme Tarihi: 06.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Dâg-ı hasret uralı bagruma dildârum benüm
Göklere çıkdı figân u nâle vü zârum benüm
Dilde âteş gözde âb u başda toprak gördi dûst
Dimedi hergiz ki n’oldun ey hevâdârum benüm
Âh kim hâr-ı firâkıyla ciger hûn eyledi
Bülbül-i cân u dili ol yüzi gülzârum benüm
Didüm evvel zülfine benzer anun müşk-i Hıtâ
Sonra bildüm kim hatâ imiş bu efkârum benüm
Zülf ü hâli hasretinden ölicek ey dûstlar
Âbnûs atsun dinüz tâbûtuma yârum benüm
Cân u dil almaga ikrâr itmiş idi dil alup
Câna inkâr eyledi yâr-ı cefâkârum benüm
Gül ruhı şekker lebidür dilde zikrüm Haydarâ
N’ola ger rengîn ü şîrîn olsa eş’ârum benüm
(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 19.07.2013]. 1653.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 04.10.2013Güncelleme Tarihi: 06.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Dâg-ı hasret uralı bagruma dildârum benüm
Göklere çıkdı figân u nâle vü zârum benüm
Dilde âteş gözde âb u başda toprak gördi dûst
Dimedi hergiz ki n’oldun ey hevâdârum benüm
Âh kim hâr-ı firâkıyla ciger hûn eyledi
Bülbül-i cân u dili ol yüzi gülzârum benüm
Didüm evvel zülfine benzer anun müşk-i Hıtâ
Sonra bildüm kim hatâ imiş bu efkârum benüm
Zülf ü hâli hasretinden ölicek ey dûstlar
Âbnûs atsun dinüz tâbûtuma yârum benüm
Cân u dil almaga ikrâr itmiş idi dil alup
Câna inkâr eyledi yâr-ı cefâkârum benüm
Gül ruhı şekker lebidür dilde zikrüm Haydarâ
N’ola ger rengîn ü şîrîn olsa eş’ârum benüm
(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 19.07.2013]. 1653.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 06.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Dâg-ı hasret uralı bagruma dildârum benüm
Göklere çıkdı figân u nâle vü zârum benüm
Dilde âteş gözde âb u başda toprak gördi dûst
Dimedi hergiz ki n’oldun ey hevâdârum benüm
Âh kim hâr-ı firâkıyla ciger hûn eyledi
Bülbül-i cân u dili ol yüzi gülzârum benüm
Didüm evvel zülfine benzer anun müşk-i Hıtâ
Sonra bildüm kim hatâ imiş bu efkârum benüm
Zülf ü hâli hasretinden ölicek ey dûstlar
Âbnûs atsun dinüz tâbûtuma yârum benüm
Cân u dil almaga ikrâr itmiş idi dil alup
Câna inkâr eyledi yâr-ı cefâkârum benüm
Gül ruhı şekker lebidür dilde zikrüm Haydarâ
N’ola ger rengîn ü şîrîn olsa eş’ârum benüm
(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 19.07.2013]. 1653.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Dâg-ı hasret uralı bagruma dildârum benüm
Göklere çıkdı figân u nâle vü zârum benüm
Dilde âteş gözde âb u başda toprak gördi dûst
Dimedi hergiz ki n’oldun ey hevâdârum benüm
Âh kim hâr-ı firâkıyla ciger hûn eyledi
Bülbül-i cân u dili ol yüzi gülzârum benüm
Didüm evvel zülfine benzer anun müşk-i Hıtâ
Sonra bildüm kim hatâ imiş bu efkârum benüm
Zülf ü hâli hasretinden ölicek ey dûstlar
Âbnûs atsun dinüz tâbûtuma yârum benüm
Cân u dil almaga ikrâr itmiş idi dil alup
Câna inkâr eyledi yâr-ı cefâkârum benüm
Gül ruhı şekker lebidür dilde zikrüm Haydarâ
N’ola ger rengîn ü şîrîn olsa eş’ârum benüm
(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 19.07.2013]. 1653.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | SİNȂN PAŞA, Yûsuf Sinâneddîn | d. 30 Kasım 1441 ? - ö. 1 Mart 1486 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | İbn Kemâl, Kemâlpaşa-zâde | d. 1469 - ö. 1534 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | CİVÂNÎ | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | SİNȂN PAŞA, Yûsuf Sinâneddîn | d. 30 Kasım 1441 ? - ö. 1 Mart 1486 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | İbn Kemâl, Kemâlpaşa-zâde | d. 1469 - ö. 1534 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | CİVÂNÎ | d. ? - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | SİNȂN PAŞA, Yûsuf Sinâneddîn | d. 30 Kasım 1441 ? - ö. 1 Mart 1486 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | İbn Kemâl, Kemâlpaşa-zâde | d. 1469 - ö. 1534 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | CİVÂNÎ | d. ? - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | SİNȂN PAŞA, Yûsuf Sinâneddîn | d. 30 Kasım 1441 ? - ö. 1 Mart 1486 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | İbn Kemâl, Kemâlpaşa-zâde | d. 1469 - ö. 1534 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | CİVÂNÎ | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | SİNȂN PAŞA, Yûsuf Sinâneddîn | d. 30 Kasım 1441 ? - ö. 1 Mart 1486 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | İbn Kemâl, Kemâlpaşa-zâde | d. 1469 - ö. 1534 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | CİVÂNÎ | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |