Madde Detay

Kayseri’de doğdu. Kayseri Ticaret Lisesi ile İnşaat Teknik Lisesi'ni bitirdi. Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi’nden sonra bir süre Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Finansmanı ve Muhasebe ana bilim dalında yüksek lisans dersleri almaya başladı, edebiyata olan ilgisi nedeniyle devam etmedi. Şu anda Kayseri Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Kayseri Su ve Kanalizasyon İdaresi (KASKİ) Genel Müdürlüğünde Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Müdürü, aynı zamanda İnsan Kaynakları ve Eğitim Şube Müdürü olarak görev yapıyor. Bekâr olan Hikmet Ulusoy, hâlen Kayseri’de yaşıyor ve yazmaya devam ediyor.

Daha çok ilk okuma dönemindeki çocuklar için eserler kaleme alan Hikmet Ulusoy, masal ve öykü türünde yazmayı tercih etmektedir. Ancak son dönemde ağırlıklı olarak öykü ve roman türüne yöneldiği görülmektedir. Yazar, okul öncesi ve ilk okuma dönemi çocukları için yazdığı eserlerde yardımseverlik, sevgi, saygı, tutumluluk, arkadaşlık, paylaşma, komşuluk, sağlıklı beslenme, hayvan sevgisi ve hoşgörülü olma temalarını ön plana çıkarmaktadır. Ulusoy’un 8-12 ve 12-16 yaş grubunu hedef kitle olarak seçtiği kitaplarındaki temaların daha çok tarihî eser kaçakçılığı, Türk tarihi, kültürü ve mitolojisi, Atatürk’ün bireysel özellikleri ve Atatürk sevgisi gibi konularda yoğunlaştığını söylemek mümkündür. Kaleme aldığı kitapların çoğunda yaş grubuyla ilgili ibarelerin bulunması yazarın yaş grubu konusunda kesin çizgilerle ayrılmış bir tasnifi uygun gördüğünü göstermektedir.

Hikmet Ulusoy’un eserlerinde genellikle idealize karakter tercih ettiği görülmektedir. Örneğin Eski Eser Kaçakçıları adlı kitapta kahraman Gökçe, bütün kötülük ve kötü düşüncelerden arınmış bir karakter olarak çizilmektedir. Aynı eserdeki yurt müdürü Güner Alp ise iyi duygular ve düşüncelerden uzak tamamen kötü bir karakter olarak resmedilmektedir. Karakterlerin sadece değil, fiziksel özelliklerine de eserlerinde yer veren Ulusoy, bu sayede okuyucunun zihninde karakterin tam olarak belirmesini hedeflemektedir. Örneğin “Gökçe uzun boyu, gök mavisi gözleri, siyaha yakın uzun saçları ile çok güzel bir kızdı. Güzelliği ruhuna da yansımıştı. Yüreği hep iyilik ve doğruluktan yana çarpardı.” (Eski Eser Kaçakçıları, s. 2) cümleleri yazarın karakter oluşturmada tercih ettiği yolu göstermektedir. Yazarın karakterlerin hem ruhsal özelliklerine hem de fiziksel görünümlerine vurgu yapması olumlu ve yerinde bir tercihtir. Ancak karakterlerin sadece iyi ya da sadece kötü yani idealize biçimde resmedilmesi çocuk okur için bir olumsuzluk olarak kabul edilebilir.

Eserlerinde örtük iletiden daha çok açık iletiler vermeyi tercih eden Hikmet Ulusoy, hem ilk okuma dönemi hem de diğer yaş grupları için kaleme aldığı kitaplarda bunu devam ettirir. “Sadece Burak değil, sizler de iyilik yapabileceğiniz hâlde yapmadığınız için suçlusunuz. İsteseniz Burak’ı uyarır ve kaplumbağayı düzeltebilirdiniz.” (Kaplumbağanın Bakışı, s. 8) şeklindeki cümleler bu tercihi örneklemektedir. Çocuklar için yazılan kitaplarda çocuklara olumlu iletilerin yer alması bir zorunluluk değildir. Ancak yazar eseriyle çocuk okura olumlu iletiler vermeyi hedefliyorsa bunun mutlaka örtük olması gerekir. Aksi takdirde kitabın yazınsal değeri azalabilir. Bu kitapları okuyan çocuklar da iletilerle doğrudan karşılaştığı için söz konusu iletilerin çocuk okur üzerindeki etkisi azalır. Bu bağlamda Hikmet Ulusoy’un eserlerinde örtük yerine açık iletilere yer vermesinin olumsuz bir durum olduğu söylenebilir.

Yazarın eserlerinde gerçek mekânları tercih ettiği görülmektedir. Bununla Ulusoy’un kaleme aldığı eserle çocuk okurda bir gerçeklik duygusu oluşturmayı hedeflediği tespiti yapılabilir. “Öykümüze konu olan arazi bataklık, çorak, verimsiz, sivrisinek, hayvan kemikleri ve leşleriyle dolu, uçsuz bucaksız bir yerdi. Çevrede yaşayan anne ve babaların korkulu rüyası, çocuklarının bir gün bu araziye girmeleriydi” (Atatürk Öyküleri, s. 15) cümleleri tercih edilen mekânlar ve bunlarla ilgili tercihler noktasında fikir vermektedir. Hikmet Ulusoy’un Türk tarih ve kültürüne ait bazı mekânlara da eserlerinde yer verdiği dikkat çekmektedir. Moğolistan’daki Orhun Abideleri ve Çin’de Uygur Türklerine ait piramitlere eserlerinde yer vermesi yazarın bu noktadaki hassasiyetini ortaya koymaktadır.

Hikmet Ulusoy’un eserlerinde kronolojik zaman kullanımını tercih ettiği göze çarpmaktadır. Bugünden başlayan ve ileriye doğru akan bir zaman kullanımının çocuk okur için de olumlu bir durumdur. Yazar, zaman kullanırken kesin tarihler yerine hangi ayda olunduğunu veya hangi günde olayların geçtiğini belirtmekle yetinmektedir. Mesela “Aylardan temmuz, günlerden pazartesiydi.” (Eski Eser Kaçakçıları, s. 4) şeklinde kullanımlar dikkati çekmektedir. Ancak bazı doğaüstü olayların gerçekleştiği eserlerinde yazarın zamanı oluşan fantastik olaylarla uyum içinde kurguladığı da görülmektedir.

Ulusoy’un eserlerinde sade bir dili öncelediğini söylemek mümkündür. Yazar, kelimeleri rahat okunabilir ve anlaşılabilir kelimeler kullanmakta, kısa cümleleri tercih ederek hitap ettiği yaş grubunun özelliklerine uygun bir üslubu benimsemektedir. “Öğle yemeği sonrasında dışarıya çıktım. Kendi başıma bahçede dolaştıktan sonra sınıfıma doğru ilerliyorum.” (Günlük, s. 25) cümleleri yazarın kısa cümleler ve anlaşılır kelimeler kullanma noktasındaki tercihini göstermektedir. Bununla birlikte Ulusoy’un kimi zaman metnin akışı içerisinde metin ve olaylarla çok da ilgisi olmayan cümlelere yer vermesinin eserlerin okunabilirliğini az da olsa etkilediğini söylemek mümkündür.

İlk okuma dönemi çocukları için kaleme aldığı eserlerde de Hikmet Ulusoy’un hitap ettiği yaş grubunun özelliklerini dikkate aldığı tespiti yapılabilir. Söz gelişi “Selma Teyze, bizim apartmanın en yaşlı bayanı. Eşini üç yıl önce kaybetmiş.” (Selma Teyze, s. 5) cümleleri yazarın bu noktadaki tercihlerini göstermektedir.

Hikmet Ulusoy’un eserlerinin dış yapı özelliklerine bakıldığında eserlerin kolay taşınacak boyut ve ağırlıkta olduğu görülmektedir. Eserlerin dış kapaklarında bulunan resimlemelerin renkli ve eserin içeriğiyle ilgili ipucu veren, çocuk okurun dikkatini çeken bir kompozisyona sahip olduğu dikkat çekmektedir. Ancak bazı eserlerin iç sayfalarında resimlerin bulunmaması olumsuz bir durumdur.

Bu bağlamda Hikmet Ulusoy’un gerek farklı yaş gruplarına yönelik ve farklı türlerde eserler kaleme alması gerekse eserlerinde yer alan temalar açısından Türk çocuk edebiyatının önemli yazarlarından biri olduğu tespitini yapmak mümkündür.