Madde Detay

İbrahim Aczî Kendi’nin Türk Şairleri ve Âşıkları’nda (1. Risale) verdiği bilgiye göre, Diğilli Mehmet Ağa olarak anılan Hikmetî, Konyalı’dır. Ragıp Mahmut Gazimihâl, onun 1235/1820’de (1947: 48) doğduğunu belirtirken, Hikmetî’den söz eden diğer kaynaklar doğum tarihini 1251/1836 olarak verirler. Konya’nın Uluırmak Mahallesi’nde dünyaya gelmiştir (Gazimihâl 1947: 48). Okur yazar değildi. Gayet güzel saz çalardı. İbrahim Aczî Kendi, 1900 senesinde Konya’nın Hatunsaray nahiyesinde tahrirat kâtibi olduğum sırada Âşık Hikmetî ile tanışmıştır. Hikmetî de orada Vâhit Çelebi’nin çiftlik kâhyası imiş. Muamma söylemek ve halletmekte çok mahir imiş (Kendi yty: 29). Mevleviliğe intisap eden Hikmetî’nin sanatı "kol uşaklığı"dır. 1315/1899 yılında vefat etmiştir. (Ergun ve Uğur 1926: 21-22; Kendi 1945:12,19; Gazimihâl 1945a: 6). Kendi’ye göre ise 1329/1911’de vefat emiştir (Kendi yty: 29).

Konya’ya gelip giden halk şairlerinden pek çoğuyla saz ve söz imtihanları yapmıştır. Gençliğinde güzel saz çalan Hikmetî, özellikle saz şairlerinin şiirlerine nazire söylemekten hoşlanırdı (Gazimihâl 1947: 48). İbrahim Aczî’nin kendisinden istediği bütün bu âşıkların söz ve hâllerini not etmiştir (Kendi yty: 29). Hikmetî'nin Çizmeli Âşık Cevri'yle Konya Sulukahve’deki imtihanları meşhurdur (Kendi yty: 29).

Ergun, Sadeddin Nüzhet, Mehmed Ferîd [Uğur] (1926). Konya Vilâyeti Halkiyyât ve Harsiyyâtı. Konya: yyy.

Gazimihâl, R. Mahmut (1945b). “Konyalı Halk Musikicileri II”. Folklor Postası. I (10): 3-4.

Gazimihâl, R. Mahmut (1945a). “Konyalı Halk Musikicileri”. Folklor Postası. I (9): 5-6.

Gazimihâl, R. Mahmut (1945a). “Sıtma Seferberliği Üzerine-Âşık Nigârî’nin Sıtma Destanı”. Folklor Postası I (5): 12-19.

Gazimihâl, R. Mahmut (1946a). “Konya Halk Sazcıları III”. Folklor Postası. II (15): 3-6.

Gazimihal, R. Mahmut (1946b). “Konya Halk Sazcıları IV”. Folklor Postası. II (17): 7.

Gazimihâl, Ragıb Mahmut (1947). Konya’da Musiki. Ankara.

Kendi, İbrahim Aczi (1945). “Âşık Hikmetî”. Folklor Postası. I (7): 12-19.

Kendi, İbrahim (1947). “Cönkler-Âşıklar”. Konya. 102-103-104: 8-9.

Kendi, İbrahim Aczî (yty). Türk Şairleri ve Âşıkları (1. Risale). Yusuf Ağa Kütüphanesi D NO 10470/1, 29-33.

Yeniterzi, Emine (2001). “Tanzimat’tan Cumhuriyetin İlk Yıllarına Kadar Konyalı Şair ve Yazarlar”. Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Selçuk Üniversitesi). 10: 77-161.

Koşma

Göresin mi çekti bizim illere

Bahar ayı açılsın da gidelim

Sabr eyle sevdiğim düşme dillerde

Koyun kuzu seçilsin de gidelim

Seni görmeyeli halim yamandır

Sensiz yârim dünyâ bana zindandır

Şimdi yollarımız kıştır borandır

Kocaçay’dan geçilsin de gidelim

Hikmetî artmakta gün-be-gün derdim

Dola kollarını boynuma derdim

Kutnu kumaş alıp terziye verdim

Kemhaların biçilsin de gidelim

Ergun, Sadeddin Nüzhet, Mehmed Ferîd [Uğur] (1926). Konya Vilâyeti Halkiyyât ve Harsiyyâtı. Konya: yyy. 21-22.