HİKMETÎ, Diğilli Mehmet Ağa

(d. ?/1820/1836? - ö. 1329/1899/1911?)
Âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İbrahim Aczî Kendi’nin Türk Şairleri ve Âşıkları’nda (1. Risale) verdiği bilgiye göre, Diğilli Mehmet Ağa olarak anılan Hikmetî, Konyalı’dır. Ragıp Mahmut Gazimihâl, onun 1235/1820’de (1947: 48) doğduğunu belirtirken, Hikmetî’den söz eden diğer kaynaklar doğum tarihini 1251/1836 olarak verirler. Konya’nın Uluırmak Mahallesi’nde dünyaya gelmiştir (Gazimihâl 1947: 48). Okur yazar değildi. Gayet güzel saz çalardı. İbrahim Aczî Kendi, 1900 senesinde Konya’nın Hatunsaray nahiyesinde tahrirat kâtibi olduğum sırada Âşık Hikmetî ile tanışmıştır. Hikmetî de orada Vâhit Çelebi’nin çiftlik kâhyası imiş. Muamma söylemek ve halletmekte çok mahir imiş (Kendi yty: 29). Mevleviliğe intisap eden Hikmetî’nin sanatı "kol uşaklığı"dır. 1315/1899 yılında vefat etmiştir. (Ergun ve Uğur 1926: 21-22; Kendi 1945:12,19; Gazimihâl 1945a: 6). Kendi’ye göre ise 1329/1911’de vefat emiştir (Kendi yty: 29).

Konya’ya gelip giden halk şairlerinden pek çoğuyla saz ve söz imtihanları yapmıştır. Gençliğinde güzel saz çalan Hikmetî, özellikle saz şairlerinin şiirlerine nazire söylemekten hoşlanırdı (Gazimihâl 1947: 48). İbrahim Aczî’nin kendisinden istediği bütün bu âşıkların söz ve hâllerini not etmiştir (Kendi yty: 29). Hikmetî'nin Çizmeli Âşık Cevri'yle Konya Sulukahve’deki imtihanları meşhurdur (Kendi yty: 29).

Kaynakça

Ergun, Sadeddin Nüzhet, Mehmed Ferîd [Uğur] (1926). Konya Vilâyeti Halkiyyât ve Harsiyyâtı. Konya: yyy.

Gazimihâl, R. Mahmut (1945b). “Konyalı Halk Musikicileri II”. Folklor Postası. I (10): 3-4.

Gazimihâl, R. Mahmut (1945a). “Konyalı Halk Musikicileri”. Folklor Postası. I (9): 5-6.

Gazimihâl, R. Mahmut (1945a). “Sıtma Seferberliği Üzerine-Âşık Nigârî’nin Sıtma Destanı”. Folklor Postası I (5): 12-19.

Gazimihâl, R. Mahmut (1946a). “Konya Halk Sazcıları III”. Folklor Postası. II (15): 3-6.

Gazimihal, R. Mahmut (1946b). “Konya Halk Sazcıları IV”. Folklor Postası. II (17): 7.

Gazimihâl, Ragıb Mahmut (1947). Konya’da Musiki. Ankara.

Kendi, İbrahim Aczi (1945). “Âşık Hikmetî”. Folklor Postası. I (7): 12-19.

Kendi, İbrahim (1947). “Cönkler-Âşıklar”. Konya. 102-103-104: 8-9.

Kendi, İbrahim Aczî (yty). Türk Şairleri ve Âşıkları (1. Risale). Yusuf Ağa Kütüphanesi D NO 10470/1, 29-33.

Yeniterzi, Emine (2001). “Tanzimat’tan Cumhuriyetin İlk Yıllarına Kadar Konyalı Şair ve Yazarlar”. Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Selçuk Üniversitesi). 10: 77-161.

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
Yayın Tarihi: 02.01.2014
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Koşma

Göresin mi çekti bizim illere

Bahar ayı açılsın da gidelim

Sabr eyle sevdiğim düşme dillerde

Koyun kuzu seçilsin de gidelim

Seni görmeyeli halim yamandır

Sensiz yârim dünyâ bana zindandır

Şimdi yollarımız kıştır borandır

Kocaçay’dan geçilsin de gidelim

Hikmetî artmakta gün-be-gün derdim

Dola kollarını boynuma derdim

Kutnu kumaş alıp terziye verdim

Kemhaların biçilsin de gidelim

Ergun, Sadeddin Nüzhet, Mehmed Ferîd [Uğur] (1926). Konya Vilâyeti Halkiyyât ve Harsiyyâtı. Konya: yyy. 21-22.

 


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Kâmil Uğurlud. 01 Ocak 1942 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2TARİKATÎ, Emir Deded. ? - ö. 1689Doğum YeriGörüntüle
3SAİD, Said Ağad. ? - ö. 1910Doğum YeriGörüntüle
4Kâmil Uğurlud. 01 Ocak 1942 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5TARİKATÎ, Emir Deded. ? - ö. 1689Doğum YılıGörüntüle
6SAİD, Said Ağad. ? - ö. 1910Doğum YılıGörüntüle
7Kâmil Uğurlud. 01 Ocak 1942 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8TARİKATÎ, Emir Deded. ? - ö. 1689Ölüm YılıGörüntüle
9SAİD, Said Ağad. ? - ö. 1910Ölüm YılıGörüntüle
10Kâmil Uğurlud. 01 Ocak 1942 - ö. ?MeslekGörüntüle
11TARİKATÎ, Emir Deded. ? - ö. 1689MeslekGörüntüle
12SAİD, Said Ağad. ? - ö. 1910MeslekGörüntüle
13Kâmil Uğurlud. 01 Ocak 1942 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14TARİKATÎ, Emir Deded. ? - ö. 1689Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15SAİD, Said Ağad. ? - ö. 1910Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Kâmil Uğurlud. 01 Ocak 1942 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17TARİKATÎ, Emir Deded. ? - ö. 1689Madde AdıGörüntüle
18SAİD, Said Ağad. ? - ö. 1910Madde AdıGörüntüle