KÂŞİF, Şâtır-zâde Mehmed Emîn Kâşif Efendi

(d. ?/? - ö. 1181/1767-68)
divan şairi ve hattat
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbul’da doğdu. Asıl adı Mehmed Emîn’dir. Şâtır Yusuf Ağa’nın oğludur. Babasına nispeten Şâtır-zâde Mehmed Emîn Efendi diye tanındı. Mektûbî kalemi odasına çırak olarak giren Mehmed Emîn Efendi, ilim ve irfan bakımından kendini yetiştirdikten sonra buranın baş halifesi oldu. Bir ara sadrazam mektupçuluğu görevinde de bulunduktan sonra 1171/1757-58 yılında reisülküttap olarak atandı. 1173/1760 yılında bu görevden azledilen Mehmed Emîn Efendi, aynı yılın sonlarına doğru tekrar reisülküttaplığa atandı. 1175/1761-62’de sadrazam kethüdalığına atandı. Ancak 1177/1763-64’te bu görevden azledilerek defterdar-ı şıkk-ı evvel makamına terfi ettirildi. 1178/1764-65  yılında defterdar emaneti görevine atandı. Fakat altı gün sonra bu görevden azledilerek tekrar sadrazam kethüdalığına getirildi. Bu görevdeyken 1181/1767-68  yılında vefat etti. Eyüp Ensarî Türbesi civarındaki Küçük Emir’in mezarı yanına defnedildi. Müstakîm-zâde “nazar” kelimesini ölümüne tarih olarak düşürmüştür.

Hüsn-i hattın sülüs ve nesih çeşitlerini Emîr Efendi-zâde Seyyid Abdulhalim Efendi’den meşk eden Mehmed Emîn Efendi, mektûbî kalemi ricalinden olduğu için divani ve rika gibi hat çeşitlerini de öğrendi. Hattatlığının yanında şairliğiyle de tanınan Mehmed Emîn Efendi’nin, Kâşif mahlasıyla şiirlerinin olduğu söylense de kaynaklarda Defterdar Behcet Efendi için yazdığı tarih dışında şiirlerine örnek verilmemiştir.

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1998). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî (Yâhud Tezkîre-i Meşâhir-i Osmânî). C. 3. İstanbul: KB-Tarih Vakfı Ortak Yay. 876.

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurefâsı, İnceleme-Tenkidli Metin-İndeks-Sözlük. Ankara: AKM Yay. 250.

Fatîn Dâvûd (1271). Hâtimetü’l-Eş’âr. İstanbul. 345.

Karatay, Halit (2008). Hattat Divân Şâirleri. Ankara: Akçağ Yay.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay. 837.

Müstakîm-zâde Süleymân Sa’deddin (1928). Tuhfe-i Hattâtîn. İstanbul. 471.

Oğraş, Rıza (hzl.) (2001). Es’ad Mehmed Efendi ve Bâğçe-i Safâ-Endûz’u. Ankara: KB Yay. 151-52.

Şemseddin Sâmî (1314). Kâmûsu’l-Âlâm. C. 5. İstanbul: Mihran Matbaası. 3810.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLAN
Yayın Tarihi: 29.06.2014
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Târîh

Lem’a-pâş oldu dile bir rütbe envâr-ı neşât

Kim dırahşân oldı cezm itdi sa’âdet ahteri

Cûş-ı feyz ile cihâna geldi şöyle inkişâf

Kim tecessüm itdi ma’nâ-yı sürûrun peykeri

Künhünü tahkîk içün bu hâlet-i pür-behçetin

Dil iderken vâdi-i endîşede cevlângeri

Geldi bir şahs-ı be-şûş u pür-şitâb u hoy-feşân

Eyledi bir böyle mısrâ’la beşâret-güsteri

Silk-i nazm itmez vefâ kâşifdir evsâfına

Eyle tanzîm-i du’âsıyla edâ-yı çâkeri

Defter-i aklâm-ı hâkânîde tâ kim sebt ola

Masraf u îrâd-ı sultân-ı adâlet-perveri

Mesned-i vâlâda âsâr-ı füzûn-ı devleti

Şân-ı pür-nevle olan tûmâr-ı dehrin zîveri

(Fatîn Dâvûd (1271). Hâtimetü’l-Eş’âr. İstanbul. 345).


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HASAN PAŞAd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2ŞEYHÎ, Nakib-zâded. ? - ö. 1633Doğum YeriGörüntüle
3Çetin Altand. 22 Haziran 1927 - ö. 22 Ekim 2015Doğum YeriGörüntüle
4HASAN PAŞAd. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5ŞEYHÎ, Nakib-zâded. ? - ö. 1633Doğum YılıGörüntüle
6Çetin Altand. 22 Haziran 1927 - ö. 22 Ekim 2015Doğum YılıGörüntüle
7HASAN PAŞAd. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8ŞEYHÎ, Nakib-zâded. ? - ö. 1633Ölüm YılıGörüntüle
9Çetin Altand. 22 Haziran 1927 - ö. 22 Ekim 2015Ölüm YılıGörüntüle
10HASAN PAŞAd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
11ŞEYHÎ, Nakib-zâded. ? - ö. 1633MeslekGörüntüle
12Çetin Altand. 22 Haziran 1927 - ö. 22 Ekim 2015MeslekGörüntüle
13HASAN PAŞAd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ŞEYHÎ, Nakib-zâded. ? - ö. 1633Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Çetin Altand. 22 Haziran 1927 - ö. 22 Ekim 2015Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HASAN PAŞAd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17ŞEYHÎ, Nakib-zâded. ? - ö. 1633Madde AdıGörüntüle
18Çetin Altand. 22 Haziran 1927 - ö. 22 Ekim 2015Madde AdıGörüntüle