KÂTİBÎ, Kâtibî Çelebi

(d. ?/? - ö. 905/1499-1500)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / Başlangıç-15. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bursalıdır. Sicill-i Osmânî’de şairin asıl adının “Mustafâ” olduğu belirtilmiştir (Akbayar 1998: 877). Ancak Tuman (2001: 825), bu adın başka kaynaklarda geçmemesine dayanarak Mehmed Süreyyâ’nın, aynı mahlası kullanan Bursalı Çavuş-zâde Mustafâ’yla Kâtibî’yi karıştırdığını ileri sürmüştür. Kâtibî, Molla Aşkî’nin öğrencilerindendir. Kâtiplikteki mahareti nedeniyle bu mahlası almıştır. Her çeşit yazıda, ama özellikle sülüs ve nesihte ustadır. Hem kendisinin hem başkalarının şiirlerini besteleyip söyleyecek kadar da musikide mahirdir. Fâtih döneminden Yavuz Sultân Se­lîm dönemine kadar devlet hizmetinde bulunmuştur. İstanbul’da vefat etmiştir (Sehî 1325: 101). Ölüm tarihi 905/1499-1500’tir (Akbayar 1998: 877). Kâtibî, Fâtih Sultân Mehmed ve II. Bâyezîd’i methedenlerden ve medhiye metinlerini de şerhedenlerdendir. Bir eseri olup olmadığına dair kaynaklarda bilgi yoktur. Latîfî (Canım 2000: 451), onun sayısız gazel ve kaside yazdığını, fakat bunların beğenilmediğini ve sanat değeri taşımadığını belirtmiştir.

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1998). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmânî (Yâhud Tezkîre-i Meşâhir-i Osmânî). İstanbul: Kültür Bakanlığı-Tarih Vakfı Ortak Yay.

Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay.

İpekten, Halûk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu, T. Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.

İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: Akçağ Yay.

Karatay, Halit (2008). Hattat Divân Şâirleri. Ankara: Akçağ Yay.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1997). Beyâni Mustafa bin Carullah, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: TTK Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1981). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. C. 2. Ankara: TTK Yay.

Müstakîm-zâde Süleymân Sa’deddîn (1928). Tuhfe-i Hattâtîn. İstanbul.

Sehî (1325). Tezkire-i Sehî. İstanbul.

Şemseddin Sâmî (1314). Kâmûsu’l-A’lâm. C. 5. İstanbul.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLAN
Yayın Tarihi: 21.11.2013
Güncelleme Tarihi: 05.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Nazm

Nefsini ibtizâle vakf eyler

Eyleye her ki nân-ı vakfa heves

 

Kapu kapu gezüp kılur tâpû

Secdegâhı olur anun nice kes

 

Hürriken bendeden olur bed-ter

Abd idinürler anı niçe has

 

Şîr-i garrân ise olur rûbâh

Olur ankâyise hakîr meges

 

Sana izzet gerekse kâni’ ol

Ki hakâretle bakmaya her has

 

Şahs-ı muhtâc serbülend olmaz

İhtiyâc[ı] ana hakâret bes

(Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü'ş-Şuarâ ve Tabsıratün-Nuzamâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay. 452.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1FENÂRÎ, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendid. Nisan 1350 - ö. 15 Mart 1431Doğum YeriGörüntüle
2NİHÂLÎ, Cafer Çelebid. ? - ö. 1542Doğum YeriGörüntüle
3CİNÂNÎ, Mustafad. ? - ö. 1595Doğum YeriGörüntüle
4FENÂRÎ, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendid. Nisan 1350 - ö. 15 Mart 1431Doğum YılıGörüntüle
5NİHÂLÎ, Cafer Çelebid. ? - ö. 1542Doğum YılıGörüntüle
6CİNÂNÎ, Mustafad. ? - ö. 1595Doğum YılıGörüntüle
7FENÂRÎ, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendid. Nisan 1350 - ö. 15 Mart 1431Ölüm YılıGörüntüle
8NİHÂLÎ, Cafer Çelebid. ? - ö. 1542Ölüm YılıGörüntüle
9CİNÂNÎ, Mustafad. ? - ö. 1595Ölüm YılıGörüntüle
10FENÂRÎ, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendid. Nisan 1350 - ö. 15 Mart 1431MeslekGörüntüle
11NİHÂLÎ, Cafer Çelebid. ? - ö. 1542MeslekGörüntüle
12CİNÂNÎ, Mustafad. ? - ö. 1595MeslekGörüntüle
13FENÂRÎ, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendid. Nisan 1350 - ö. 15 Mart 1431Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14NİHÂLÎ, Cafer Çelebid. ? - ö. 1542Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15CİNÂNÎ, Mustafad. ? - ö. 1595Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16FENÂRÎ, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendid. Nisan 1350 - ö. 15 Mart 1431Madde AdıGörüntüle
17NİHÂLÎ, Cafer Çelebid. ? - ö. 1542Madde AdıGörüntüle
18CİNÂNÎ, Mustafad. ? - ö. 1595Madde AdıGörüntüle