KÂTİBÎ, Kâtibî Çelebi

(d. ?/? - ö. 905/1499-1500)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / Başlangıç-15. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bursalıdır. Sicill-i Osmânî’de şairin asıl adının “Mustafâ” olduğu belirtilmiştir (Akbayar 1998: 877). Ancak Tuman (2001: 825), bu adın başka kaynaklarda geçmemesine dayanarak Mehmed Süreyyâ’nın, aynı mahlası kullanan Bursalı Çavuş-zâde Mustafâ’yla Kâtibî’yi karıştırdığını ileri sürmüştür. Kâtibî, Molla Aşkî’nin öğrencilerindendir. Kâtiplikteki mahareti nedeniyle bu mahlası almıştır. Her çeşit yazıda, ama özellikle sülüs ve nesihte ustadır. Hem kendisinin hem başkalarının şiirlerini besteleyip söyleyecek kadar da musikide mahirdir. Fâtih döneminden Yavuz Sultân Se­lîm dönemine kadar devlet hizmetinde bulunmuştur. İstanbul’da vefat etmiştir (Sehî 1325: 101). Ölüm tarihi 905/1499-1500’tir (Akbayar 1998: 877). Kâtibî, Fâtih Sultân Mehmed ve II. Bâyezîd’i methedenlerden ve medhiye metinlerini de şerhedenlerdendir. Bir eseri olup olmadığına dair kaynaklarda bilgi yoktur. Latîfî (Canım 2000: 451), onun sayısız gazel ve kaside yazdığını, fakat bunların beğenilmediğini ve sanat değeri taşımadığını belirtmiştir.

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1998). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmânî (Yâhud Tezkîre-i Meşâhir-i Osmânî). İstanbul: Kültür Bakanlığı-Tarih Vakfı Ortak Yay.

Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay.

İpekten, Halûk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu, T. Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.

İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: Akçağ Yay.

Karatay, Halit (2008). Hattat Divân Şâirleri. Ankara: Akçağ Yay.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1997). Beyâni Mustafa bin Carullah, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: TTK Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1981). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. C. 2. Ankara: TTK Yay.

Müstakîm-zâde Süleymân Sa’deddîn (1928). Tuhfe-i Hattâtîn. İstanbul.

Sehî (1325). Tezkire-i Sehî. İstanbul.

Şemseddin Sâmî (1314). Kâmûsu’l-A’lâm. C. 5. İstanbul.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLAN
Yayın Tarihi: 21.11.2013
Güncelleme Tarihi: 05.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Nazm

Nefsini ibtizâle vakf eyler

Eyleye her ki nân-ı vakfa heves

 

Kapu kapu gezüp kılur tâpû

Secdegâhı olur anun nice kes

 

Hürriken bendeden olur bed-ter

Abd idinürler anı niçe has

 

Şîr-i garrân ise olur rûbâh

Olur ankâyise hakîr meges

 

Sana izzet gerekse kâni’ ol

Ki hakâretle bakmaya her has

 

Şahs-ı muhtâc serbülend olmaz

İhtiyâc[ı] ana hakâret bes

(Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü'ş-Şuarâ ve Tabsıratün-Nuzamâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay. 452.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1AVNÎ, Eşref-zâde Şeyh Avnullâh Efendid. 1708-1709 - ö. 01.12.1742Doğum YeriGörüntüle
2SAFÎd. ? - ö. 1485/86Doğum YeriGörüntüle
3MUHTÂRÎ, Acem-zâde Mustafa M. Efendid. ? - ö. 1679-80Doğum YeriGörüntüle
4AVNÎ, Eşref-zâde Şeyh Avnullâh Efendid. 1708-1709 - ö. 01.12.1742Doğum YılıGörüntüle
5SAFÎd. ? - ö. 1485/86Doğum YılıGörüntüle
6MUHTÂRÎ, Acem-zâde Mustafa M. Efendid. ? - ö. 1679-80Doğum YılıGörüntüle
7AVNÎ, Eşref-zâde Şeyh Avnullâh Efendid. 1708-1709 - ö. 01.12.1742Ölüm YılıGörüntüle
8SAFÎd. ? - ö. 1485/86Ölüm YılıGörüntüle
9MUHTÂRÎ, Acem-zâde Mustafa M. Efendid. ? - ö. 1679-80Ölüm YılıGörüntüle
10AVNÎ, Eşref-zâde Şeyh Avnullâh Efendid. 1708-1709 - ö. 01.12.1742MeslekGörüntüle
11SAFÎd. ? - ö. 1485/86MeslekGörüntüle
12MUHTÂRÎ, Acem-zâde Mustafa M. Efendid. ? - ö. 1679-80MeslekGörüntüle
13AVNÎ, Eşref-zâde Şeyh Avnullâh Efendid. 1708-1709 - ö. 01.12.1742Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14SAFÎd. ? - ö. 1485/86Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15MUHTÂRÎ, Acem-zâde Mustafa M. Efendid. ? - ö. 1679-80Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16AVNÎ, Eşref-zâde Şeyh Avnullâh Efendid. 1708-1709 - ö. 01.12.1742Madde AdıGörüntüle
17SAFÎd. ? - ö. 1485/86Madde AdıGörüntüle
18MUHTÂRÎ, Acem-zâde Mustafa M. Efendid. ? - ö. 1679-80Madde AdıGörüntüle