TÂHİR, Abdullah Çelebi

(d. ?/? - ö. 1088/1677-78)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Abdullah’tır. Doğum tarihi bilinmemektedir. Bütün biyografik kaynaklar, şairin Bursalı olduğu hususunda ittifak ederler. Hayatı hakkında bilinenler oldukça sınırlıdır. Kaynaklardaki bilgiler birbirini tekrardan öteye geçmemektedir. Nisbesi Bursalı Abdullah Çelebi olan şair, şiirlerinde Tâhir/Tâhirî mahlaslarını kullanmıştır. Safâyî, şairin iyi bir eğitim alarak şuarâ zümresine dâhil olduğu bilgisini vermiştir. (Çapan 2005: 361) Ayvansarâyî, Tâhir’in Bektaşî tarikatı müntesiplerinden olduğunu belirtmiştir. (Ekinci 2013: 221) Bektaşî şairlerle alâkalı bilgi veren kaynaklarda XVIII. asırda yaşadığı tahmin edilen ve aruzla şiir yazdığı bilinen Tâhir mahlaslı bir şair vardır. (Ergun 1955: 161) Ancak bu şairin, Bursalı Abdullah Tâhir olabileceğini ispatlayacak kadar güçlü deliller bulunmamaktadır. Şair, 1088/1677-78 yılında Bursa’da vefat etmiştir. 

Şairin eserleri hakkında Ayvansarâyî ve Bursalı Mehmed Tâhir, müretteb divanının olduğunu bildirmişlerdir. (Ekinci 2013: 221- Bursalı Tâhir 1333: 296) Kütüphane kayıtları ve kataloglarda yapılan taramalarda söz konusu esere rastlanmamıştır. Mecmualarda Tâhir mahlaslı şiirler kayıtlıdır. Ancak bu şiirlerin hangi Tâhir’e ait olduğunu tespit etmek güçtür. Biyografik kaynaklarda şairin biyografisi kısmında kayıtlı olan şiirlerden hareketle Tâhir’in edebî şahsiyeti hakkında orta derecede bir divan şairi olduğu; divan şiirinin klâsik konularının yanı sıra dinî muhtevalı manzumeler de kaleme aldığı; yer yer sade ve külfetsiz, samimî ifadelere sahip bir dilinin olduğu söylenebilir.

Kaynakça

Abdulkadiroğlu, Abdülkerim (hzl.) (1999). İsmail Beliğ, Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdetü’l-Eş‘âr. Ankara: AKM Yay.

Atlansoy, Kadir (1998). Bursa Şairleri. Bursa: Âsâ Kitabevi.

Bursalı Mehmed Tâhir (1333). Osmanlı Müellifleri. C.II. İstanbul. Matbaa-i Amire.

Coşkun, Ali Osman (hzl.) (1985). Seyrekzade Mehmed Asım’ın Hayatı ve Zeyl-i Zübdetü’l-Eş‘âr Adlı Eseri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Ünv.

Çapan, Pervin, (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi, Tezkire-i Safâyî. Ankara: AKM Yay.

Ekinci, Ramazan (hzl.) (2013). H. Hüseyin Ayvansarâyî. Vefeyât-ı Ayvansarâyî. İstanbul: Buhara Yay.

Ergun, Sadeddin Nüzhet, (1955). Bektaşi Şairleri ve Nefesleri (XIX. Asra Kadar). İstanbul: Maarif Kütüphanesi.

İpekten, Haluk vd. (1988). Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KB Yay.

Komisyon, (1998). “Tâhir Abdullah Çelebi”. Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 8. İstanbul: Dergâh Yay. 196.

Kurnaz, Cemal-M. Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî . Ankara: Bizim Büro Yay.

Müstakim-zâde Süleymân Sa‘deddin Efendi (2000). Mecelletü’n-Nisâb. Tıpkıbasım. Ankara: KB. Yay. yk. 199b.

Noyan, Bedri (2001). Bütün Yönleriyle Bektaşilik ve Alevilik. C.IV. Ankara: Aras Yay. 476-478.

Özcan, Abdülkadir (hzl), (1989). Şeyhî Mehmed Efendi, Vekâyiü’l-Fuzalâ. C.1 İstanbul: Çağrı Yay. 676.

Özmen, İsmail (1998). Alevi-Bektaşi Şiirleri Antolojisi. CIII Ankara: Kültür Bak. Yay.  315-320.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. RAMAZAN EKİNCİ
Yayın Tarihi: 06.02.2014
Güncelleme Tarihi: 23.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Çağdaşı olan şairlerden Sofyalı Vahîd Çelebi (ö. 1682-83) ile müştereken söyledikleri şiir:

Gazel

Yâr hançer be-kef ol dem ki şitâbân görinür

Âşık-ı sâf-dile çâk-i girîbân görinür

Sihr ile gamze-i bed-mesti o câdû nigehün

Gehî şemşîr gehî hançer-i bürrân görinür

Yem-i aşkun ne kadar dilde sükûn gösterse

Ol kadar bâd-ı mahabbetle hurûşân görinür

Rahne eylese ol şûh perîşân zülfin

Her şikencinde nice mihr-i dırahşân görinür

Sihr ü i‘câza karîn itdi Vahîd ü Tâhir

Gerçi ehl-i dile bu tarh-ı nev âsân görinür

(Atlansoy, Kadir (1998). Bursa Şairleri. Bursa: Âsâ Kitabevi. 337.)

Gazel

Sıfatun addine yokdur nihâyet yâ Resûla’llâh

Salâtun emrine çokdur sa‘âdet yâ Resûla’llâh

Zünûbuma nazar itme kerem senden kusurum çok

Bu Tâhirî fakîre it şefâ‘at yâ Resûla’llâh

(Ekinci, Ramazan (hzl.) (2013). H. Hüseyin Ayvansarâyî, Vefeyât-ı Ayvansarâyî. İstanbul: Buhara Yay. 221.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Ezel Akayd. 20 Ocak 1961 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2SUN’Î, Sun’ullâh, Hüsâm-zâde Sun’ullâhd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Süleyman Şahin Tard. 1914 - ö. 31 Ocak 1990Doğum YeriGörüntüle
4Ezel Akayd. 20 Ocak 1961 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5SUN’Î, Sun’ullâh, Hüsâm-zâde Sun’ullâhd. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Süleyman Şahin Tard. 1914 - ö. 31 Ocak 1990Doğum YılıGörüntüle
7Ezel Akayd. 20 Ocak 1961 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8SUN’Î, Sun’ullâh, Hüsâm-zâde Sun’ullâhd. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9Süleyman Şahin Tard. 1914 - ö. 31 Ocak 1990Ölüm YılıGörüntüle
10Ezel Akayd. 20 Ocak 1961 - ö. ?MeslekGörüntüle
11SUN’Î, Sun’ullâh, Hüsâm-zâde Sun’ullâhd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
12Süleyman Şahin Tard. 1914 - ö. 31 Ocak 1990MeslekGörüntüle
13Ezel Akayd. 20 Ocak 1961 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14SUN’Î, Sun’ullâh, Hüsâm-zâde Sun’ullâhd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Süleyman Şahin Tard. 1914 - ö. 31 Ocak 1990Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Ezel Akayd. 20 Ocak 1961 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17SUN’Î, Sun’ullâh, Hüsâm-zâde Sun’ullâhd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18Süleyman Şahin Tard. 1914 - ö. 31 Ocak 1990Madde AdıGörüntüle