KEŞFÎ, Mehmed Çelebi

(d. ?/? - ö. 931/1524-25)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Amasya’da doğdu. Asıl adı Mehmed’dir. Sekbanbaşı ve Amasya Valisi olan Hızır Ağa’nın oğludur. Öğrenimi esnasında Tâci-zâde Sa’dî ve Cafer Çelebi’lerden istifade etti. Şehzadeliği sırasında Yavuz Sultan Selim’in kâtipliğini yaptı. Tahta çıkınca da divan kâtibi oldu. İran ile Mısır Seferlerinde Yavuz Sultan Selim’e ser-kâtip olarak hizmet etti. 925/1520 yılında Yavuz Selim’in ölümünden sonra Anadolu defterdarı olan Mehmed Çelebi, 927/1520-21 yılında bu görevden emekli edildi. 931/1524-25 yılında İstanbul’da vefat etti.

Şiir yazma hususunda kabiliyeti olan, âlim ve güzel ahlak sahibi bir şahıs olan Mehmed Çelebi şiirlerinde Keşfî mahlasını kullandı. Keşfî, Yavuz Sultan Selim’in İran ve Mısır Seferlerini anlattığı biri muhtasar diğeri mufassal olmak üzere Selîm-nâme adında iki tarih yazmıştır (Yavuz ve Özen 1972: 82). Bâğ-ı Firdevs-i Guzât, Ravza-i Ehl-i Cihâd veya Târîh-i Sultân Selîm Hân adlarıyla da bilinen Türkçe Selim-nâme’sini 1514’te yazmaya başlamış ve 1521 yılında bitirmiştir. 1511 yılının olayları ile başlayan eser, özellikle Yavuz Sultan Selim’in İran ve Mısır seferleri hakkında doğru ve ayrıntılı bilgiler verir. Yarı manzum olan ve ağır bir dille yazılan Selim-nâme üzerinde Şefaettin Severcan ve Abdurrahman Sağırlı tarafından iki yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Severcan 1988, Sağırlı 1993).

Keşfî’nin Avâmil-i Fürs adını taşıyan ve Fars dilinin grameri hakkında bilgiler veren ikinci bir eseri daha bulunmaktadır. Avâmil-i Fürs’ün bilinen yazma nüshaları Millet Kütüphanesi Ali Emiri, Kavaid 190; Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi, no. 2879 ve Manisa İl Halk Kütüphanesi no. 5866/5’te kayıtlıdır.

Kaynakça

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 2. Ankara: Bizim Büro Yay.

Sağırlı, Abdurrahman (1993). Keşfi Mehmet Çelebi Selim-name veya Bağ-ı Firdevs-i Guzat ve Ravza-i Ehl-i Cihad. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Severcan, Şefaettin (1988). Keşfî’nin Selim-nâmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniv.

Uğur, Ahmet (2009). “Selim-nâme”. İslam Ansiklopedisi. C. 36. İstanbul: TDV Yay. 440-41.

Yavuz, Fikri ve İsmail Özen (hzl) (1972). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri. C. 3. İstanbul: Meral Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLAN
Yayın Tarihi: 01.10.2014
Güncelleme Tarihi: 30.10.2020

Eserlerinden Örnekler


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ÇOBAN/ÇOBAN HÜSEYİN, Hüseyin Çemrekd. 01.03.1951 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2DERTLİ GARİP, Cuma Zeytünlüd. 1929 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3İskender Haki Engind. 1895 - ö. 02 Şubat 1970Doğum YeriGörüntüle
4ÇOBAN/ÇOBAN HÜSEYİN, Hüseyin Çemrekd. 01.03.1951 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5DERTLİ GARİP, Cuma Zeytünlüd. 1929 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6İskender Haki Engind. 1895 - ö. 02 Şubat 1970Doğum YılıGörüntüle
7ÇOBAN/ÇOBAN HÜSEYİN, Hüseyin Çemrekd. 01.03.1951 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8DERTLİ GARİP, Cuma Zeytünlüd. 1929 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9İskender Haki Engind. 1895 - ö. 02 Şubat 1970Ölüm YılıGörüntüle
10ÇOBAN/ÇOBAN HÜSEYİN, Hüseyin Çemrekd. 01.03.1951 - ö. ?MeslekGörüntüle
11DERTLİ GARİP, Cuma Zeytünlüd. 1929 - ö. ?MeslekGörüntüle
12İskender Haki Engind. 1895 - ö. 02 Şubat 1970MeslekGörüntüle
13ÇOBAN/ÇOBAN HÜSEYİN, Hüseyin Çemrekd. 01.03.1951 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14DERTLİ GARİP, Cuma Zeytünlüd. 1929 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15İskender Haki Engind. 1895 - ö. 02 Şubat 1970Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ÇOBAN/ÇOBAN HÜSEYİN, Hüseyin Çemrekd. 01.03.1951 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17DERTLİ GARİP, Cuma Zeytünlüd. 1929 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18İskender Haki Engind. 1895 - ö. 02 Şubat 1970Madde AdıGörüntüle