KIDÎRÎ, Yusuf

(d. ?/? - ö. 968/1561)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Çağatay)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Yusuf Kıdîrî, Yarkent Saidiye Hanlığı devrinin meşhur müzisyen ve şairlerdendi. Doğum tarihi kesin olarak bilinmeyen Kıdîrî, Yarkent’te doğdu ve 968/1561 yılında öldü. Kıdîrî, Yarkent Saidiye Hanlığı’nın önemli sanatçılarından biri olsa da sanatçıyla ilgili bilgiler sınırlıdır. Kıdîrî, Sultan Abdureşid Han’ın sarayında baş vezirlik görevinde bulundu. Başlangıçta Yusuf Kıdîrî adıyla tanınan şair, sonraları Yusuf Kıdırhan Yarkendî ya da Kıdırhan Yerkendî namıyla tanındı. Sultan Said Han ve Sultan Abdureşit Han döneminde Uygur müzik sanatının ve edebiyatının gelişmesinde önemli katkılarda bulundu (Osman 1987: 138). Kıdîrî ile ilgili önemli bilgilere “Kıdîrî Mukeddimesi”nden ulaşılmaktadır (Ömer 1996: 111).

Divan-ı Kıdîrî: 1985 yılında Yarkent’te bulunan bir el yazma eserde, Divan-ı Kıdîrî hakkında önemli bilgiler yer almaktadır. El yazma eseri yayına hazırlayanlar, bu eserin Divan-ı Kıdîrî’nin mukaddimesi olduğunu belirtmişlerdir. Ancak mukaddimenin baş kısmındaki 27 sayfa eksiktir. Mukaddime, 1986 yılında Keşker Uyğur Neşriyatı tarafından yayımlandı (Ömer 1996: 111).

Eserin mukaddime kısmında, şairin şiirlerinin şâh ve şehzâdeler tarafından takdir edildiği, halk arasında şiirlerinin dilden dile dolaştığı ve şairin 2000’den fazla şiiri olduğu belirtilmektedir. Ayrıca, şâhın emriyle kendi divanını oluşturmaya başladığı, gazellerini 32 harf ile ve kendine has bir üslupla oluşturduğu ifade edilir (Osman 1987: 139; Utuk 2006: 491).

Kaynakça

Ğopur, Vahitcan, E. Huseyin (1988). Uyğur Kilassik Edebiyat Tizisliri. Pekin: Milletler Neşriyatı.

Osman, Ğeyretcan (1987). Uyğur Klassik Edebiyati Tarihidin Tezis. Ürümçi: Şincan Daşö Neşriyatı.

Ömer, Şeripidin (1996). Ottura Esir Uyğur Klasik Edebiyati 1. Ürümçi: Şincan Helk Neşriyatı.

Utuk, İmincan Ehmidi, G. Osman, M. Mirziehmet, E. Sulayman, H. Abdusalam (2006). Uyğur Edebiyati Tarihi (2). Pekin: Milletler Neşriyatı.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. ADEM ÖGER
Yayın Tarihi: 11.04.2014
Güncelleme Tarihi: 30.10.2020

Eserlerinden Örnekler


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1NEFÎSÎd. 1523 - ö. 1557Doğum YeriGörüntüle
2FUTÛHÎ, Hoca Sıdıkd. 1717-18 - ö. 1755-56Doğum YeriGörüntüle
3MEŞHÛRİ, İbrâhimd. ? - ö. 19. yy.Doğum YeriGörüntüle
4NEFÎSÎd. 1523 - ö. 1557Doğum YılıGörüntüle
5FUTÛHÎ, Hoca Sıdıkd. 1717-18 - ö. 1755-56Doğum YılıGörüntüle
6MEŞHÛRİ, İbrâhimd. ? - ö. 19. yy.Doğum YılıGörüntüle
7NEFÎSÎd. 1523 - ö. 1557Ölüm YılıGörüntüle
8FUTÛHÎ, Hoca Sıdıkd. 1717-18 - ö. 1755-56Ölüm YılıGörüntüle
9MEŞHÛRİ, İbrâhimd. ? - ö. 19. yy.Ölüm YılıGörüntüle
10NEFÎSÎd. 1523 - ö. 1557MeslekGörüntüle
11FUTÛHÎ, Hoca Sıdıkd. 1717-18 - ö. 1755-56MeslekGörüntüle
12MEŞHÛRİ, İbrâhimd. ? - ö. 19. yy.MeslekGörüntüle
13NEFÎSÎd. 1523 - ö. 1557Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14FUTÛHÎ, Hoca Sıdıkd. 1717-18 - ö. 1755-56Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15MEŞHÛRİ, İbrâhimd. ? - ö. 19. yy.Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16NEFÎSÎd. 1523 - ö. 1557Madde AdıGörüntüle
17FUTÛHÎ, Hoca Sıdıkd. 1717-18 - ö. 1755-56Madde AdıGörüntüle
18MEŞHÛRİ, İbrâhimd. ? - ö. 19. yy.Madde AdıGörüntüle