LEBÎB, Şeyh Seyyid Mahmûd Efendi

(d. ?/? - ö. 1149/1737)
divan-tekke şairi
(Divan-Tekke / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl ismi Mahmûd olup Erzurum’da dünyaya geldi. Doğum tarihi belli değildir. Tezkireci Sâlim ve Râmiz’in vermiş olduğu bilgilere göre seyyiddir (İnce 2005: 601; Erdem 1994: 261). Tahsil hayatı ve İstanbul’a gelişi ile ilgili bilgi kaynaklarda bulunmamaktadır. Lebîb, ilim tahsilinden sonra İstanbul’da Kadiriye tarikatine girerek kendini bütünüyle tasavvufa verdi. “Değmez bu kadar rağbete bu âlem-i fâni” diyerek bütün dünya nimetlerini bir tarafa atıp, dergâhda mürşitlik vazifesini idame ettirdi (Erdem 1994: 261). Zamanının şeyhlerinden Eyüp kadısı Şeyh Hüseyin Efendi ile Şeyh Ebu’l Vefa dergâhında  ve ona intisab etti (Vassaf 2011: 432). Bu dönemden itibaren Şeyh Lebîb Efendi olarak anılmaya başlandı. 1149/1737 senesi sonlarında   İstanbul’da vefat etti. Cenazesi Şeyh Ebu’l- Vefa Camisi haziresine defnedildi (Erdem 1994: 261; Kurnaz ve Tatçı 2001: 876; Süreyya 1333: 87)

Lebîb Efendi mutasavvıf bir şairdir. Şairliği ile ilgili olarak "şâir-i lebib-i hoş-güftar" (Erdem 1994: 261) şeklinde övgü ile zikredilen Lebîb, özellikle kaside ve tarihleri ile daha çok dikkat çekmiştir. Bu tarihlerinden biri, Topkapı Sarayı’nın üçüncü avlusunda Ahmed III. Kütüphanesinin merdiven sahanlığının önündeki lale motifleri ile süslü çeşmenin kitabesinde yer alan tarihidir: “Sordum ol âb-ı lâtifi çeşmeden / Hal-i dille didi kim Han Ahmed’in / Hayriyim hem ecriyim mahşerde Hak / Ecrin itâ eyleye ol emcedin / Ayn-ı ibretle nazar kıl ey LebÎb / Bâis-i gufranına ol erşedin / Eyle bu tarihi beş vaktine zam / Abdest ol sünnetiyle Ahmed’in (1131)” (suvakfi.org.tr)

Bilinen tek eseri, Salat-ı Hüviyyet adlı bir risaledir. Sâlim’in (İnce 2005:601) zikrettiği bu risale bir salavat-ı şerife’dir. Nüshalarına ulaşılamamıştır.
 

Kaynakça

Akkuş, Mehmet ve Ali Yılmaz (hzl.) (2011). Osmanzâde Hüseyin Vassaf. Sefine-i Evliya. C.1. İstanbul: Kitabevi Yay. 

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâsı. Ankara: AKM Yay.

http://www.suvakfi.org.tr/detay.asp?id=380 [erişim tarihi: 05.04.2014]

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şuarâ Salim Efendi. Ankara: AKM Yay. 

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay. 

Mehmed Süreyya (1333). Sicilli Osmani. C. 4. İstanbul: Matbaa-i Amire. 


Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULKADİR ERKAL
Yayın Tarihi: 15.04.2014
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Târih

Şeyh Hüsyn Efendi'nin Ölümüne Târih

Feyz-yâb-ı Şeyh Sa’deddin olup Seyyid Hüseyn
Cezbe-i enfâs-ı pâki itdi sırrından zuhûr

Mürşid-i kâmil mükemmil şeyh-i bî-hemtâ idi
Sâlikâna himmeti mebzûl şifâ-bahş-ı sudûr

Nûr-ı rûh-ı pür fütûhu âzim-i cennet olup
Mazhar-ı envâr-ı rahmet eylesün Rabbü’l-Gafûr

Ehl-i hâle dâ'im olsun feyz-i rûhâniyyeti
Eylemiş zâhirde hakkâ bezm-i fânîden mürûr

Didi tarîhin Lebîbâ harf-i cevher-dâr ile
Şeyhimiz Seyyid Hüseyn’nin kabridir me’vâ-yı nûr (1149)

(Akkuş, Mehmet ve Ali Yılmaz (hzl.) (2011). Osmanzâde Hüseyin Vassaf. Sefine-i Evliya. C.1. İstanbul: Kitabevi Yay. 432.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1NİHANÎ, Hasankaleli Saatçi Nihanid. 1876 (?) - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2RAHMİ, Rahmi Polatd. 03.02.1956 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3KARASU, Yaşar Turhand. 01.01.1967 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4NİHANÎ, Hasankaleli Saatçi Nihanid. 1876 (?) - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5RAHMİ, Rahmi Polatd. 03.02.1956 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6KARASU, Yaşar Turhand. 01.01.1967 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7NİHANÎ, Hasankaleli Saatçi Nihanid. 1876 (?) - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8RAHMİ, Rahmi Polatd. 03.02.1956 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9KARASU, Yaşar Turhand. 01.01.1967 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10NİHANÎ, Hasankaleli Saatçi Nihanid. 1876 (?) - ö. ?MeslekGörüntüle
11RAHMİ, Rahmi Polatd. 03.02.1956 - ö. ?MeslekGörüntüle
12KARASU, Yaşar Turhand. 01.01.1967 - ö. ?MeslekGörüntüle
13NİHANÎ, Hasankaleli Saatçi Nihanid. 1876 (?) - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14RAHMİ, Rahmi Polatd. 03.02.1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15KARASU, Yaşar Turhand. 01.01.1967 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16NİHANÎ, Hasankaleli Saatçi Nihanid. 1876 (?) - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17RAHMİ, Rahmi Polatd. 03.02.1956 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18KARASU, Yaşar Turhand. 01.01.1967 - ö. ?Madde AdıGörüntüle