LİVÂYÎ

(d. ?/? - ö. 974\\\'te sağ/1566/67\\\'de sağ)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Hızır’dır. İstanbulludur. “Kuloğullarından”, yani babasının mesleğini devam ettiren bir yeniçeri idi. Yeniçeri iken bir parça ilim tahsil ettikten sonra bazı şeyhlerin hizmetinde bulundu. Bu arada mürebbisiz halvet çekmekten dimağı dumura uğradı ve uzun zaman bimarhânede kaldı. Geçimini ulûfe olarak emekli edilmekle sağladı. Livâyî’nin nesih tarzında güzel yazısının olduğu kaydedilmektedir. Âşık Çelebi’nin bahsettiği yüz kadar “müellefâtı”, istinsah ettiği eserlerin sayısı olmalıdır. Şairin ölüm tarihi bilinmemekle beraber Âşık Çelebi’nin ifadelerinden tezkiresinin yazıldığı tarihte (974/1566/67) hayatta olduğu anlaşılmaktadır. Âşık Çelebi, Livâyî’nin sanatını “yanında şiir ve inşadan söz açıldığında başkalarının sözlerinden bahis kapısının kapandığını” ifade ederek över.

Eserleri:

1. DîvânKasîde, gazel, terkîb-i bend, muaşşer, müsebba, muhammes, murabba ve kıtalardan oluşan Livâyî Dîvânı üzerine bir doktora çalışması yapılmıştır (Seyhan 2002).

2. Nazm-ı TefsîrYâsin, Tebâreke (Mülk Sûresi) ve Amme’nin (Nebe Sûresi) nazmen tefsiridir. Bu eser, Ahmet Sevgi tarafından üç makale hâlinde yayımlanmıştır (Sevgi 2013, 2014, 2015).

3. 3. Mecmû‘a-i Eş‘âr: Mısır Millî Kütüphanesi Türkçe Yazmalar Bölümü 182 numarada kayıtlı bu şiir mecmuasını tanıtan ve MESTAP tablosu içeren bir makale yayımlanmıştır (Tunç ve Sevgi 2015).

Kaynakça

İsen, Mustafa (hzl.) (1994).  Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]

Köksal, M. Fatih (2006). “Livâyî”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 6. Ankara: AKM Yay. 169.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Nail Tuman, Tuhfe-i Nâ’ilî. Ankara: Bizim Büro Yay.

Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat No. 406, vr. 34a, 57b, 67a.

Sevgi, Ahmet (2013). “Livâyî’nin Manzûm Amme (Nebe Sûresi) Tefsiri”, SÜ Edebiyat Fakülltesi Dergisi 29: 1-20.

Sevgi, Ahmet (2014). “Livâyî’nin Manzûm Tebâreke (Mülk Sûresi) Tefsiri” SÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi 31: 1-96.

Sevgi, Ahmet (2015). “Livâyî’nin Manzûm Yasin Tefsiri”, SÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi 33: 1- 86.

Seyhan, Köksal (2002). Livâyî Divanı (Metin-İnceleme). Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.

Tunç, Semra ve Ahmet Sevgi (2015). "Livâyi Bey Mecmû‘ası". SÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi 34: 313-352.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL
Yayın Tarihi: 09.09.2013
Güncelleme Tarihi: 03.03.2022

Eserlerinden Örnekler

 GAZEL 

 Sünbül-i zülfüñ hayâli olalı boynumda bag

 Lâle gibi urdı ışkuñ âteşi bagruma dâg

 

 Saglıgı iller kapusında görürsin dime kim

 Ben bu derd ile ölürsem itmezi senden ferâg

 

 Derdümüñ bilür devâsın lîk tîmâr eylemez

 Çeşm-i bîmâruñ sanur mı ola ben bîmârı sag

 

 Yüregüm yagını gam yakmasa dil bulmaz ferah

 Rûşen olmaz revgan olmayınca yanında çerâg

 

 Dâm-ı zülfüñde göñül murgın giriftâr eyleme

 Ey yüzi gül murg-ı dânâya degül hâcet duzag

 

 Nice varur kûyuña bilsem bu necl ile rakîb

 Çün kerîm olan kişilere olur cennet turag

 

 Söze geldükçe Livâyî agzını açmaz rakîb

 Ötemez ey gonçe-leb bülbül yanında degme zâg

(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli NazmîMecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]. 1287)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Sabahattin Volkand. 22 Şubat 1909 - ö. 10 Mart 1989Doğum YeriGörüntüle
2Serdar Koçakd. 15 Ağustos 1961 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Ebû Seyyid Mehmed Efendi-zâde, Feyzullah Feyzî Efendid. 16 Ocak 1631 - ö. 1698Doğum YeriGörüntüle
4Sabahattin Volkand. 22 Şubat 1909 - ö. 10 Mart 1989Doğum YılıGörüntüle
5Serdar Koçakd. 15 Ağustos 1961 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Ebû Seyyid Mehmed Efendi-zâde, Feyzullah Feyzî Efendid. 16 Ocak 1631 - ö. 1698Doğum YılıGörüntüle
7Sabahattin Volkand. 22 Şubat 1909 - ö. 10 Mart 1989Ölüm YılıGörüntüle
8Serdar Koçakd. 15 Ağustos 1961 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9Ebû Seyyid Mehmed Efendi-zâde, Feyzullah Feyzî Efendid. 16 Ocak 1631 - ö. 1698Ölüm YılıGörüntüle
10Sabahattin Volkand. 22 Şubat 1909 - ö. 10 Mart 1989MeslekGörüntüle
11Serdar Koçakd. 15 Ağustos 1961 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Ebû Seyyid Mehmed Efendi-zâde, Feyzullah Feyzî Efendid. 16 Ocak 1631 - ö. 1698MeslekGörüntüle
13Sabahattin Volkand. 22 Şubat 1909 - ö. 10 Mart 1989Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Serdar Koçakd. 15 Ağustos 1961 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Ebû Seyyid Mehmed Efendi-zâde, Feyzullah Feyzî Efendid. 16 Ocak 1631 - ö. 1698Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Sabahattin Volkand. 22 Şubat 1909 - ö. 10 Mart 1989Madde AdıGörüntüle
17Serdar Koçakd. 15 Ağustos 1961 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18Ebû Seyyid Mehmed Efendi-zâde, Feyzullah Feyzî Efendid. 16 Ocak 1631 - ö. 1698Madde AdıGörüntüle