Madde Detay
LİVÂYÎ
(d. ?/? - ö. 974\\\'te sağ/1566/67\\\'de sağ)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Hızır’dır. İstanbulludur. “Kuloğullarından”, yani babasının mesleğini devam ettiren bir yeniçeri idi. Yeniçeri iken bir parça ilim tahsil ettikten sonra bazı şeyhlerin hizmetinde bulundu. Bu arada mürebbisiz halvet çekmekten dimağı dumura uğradı ve uzun zaman bimarhânede kaldı. Geçimini ulûfe olarak emekli edilmekle sağladı. Livâyî’nin nesih tarzında güzel yazısının olduğu kaydedilmektedir. Âşık Çelebi’nin bahsettiği yüz kadar “müellefâtı”, istinsah ettiği eserlerin sayısı olmalıdır. Şairin ölüm tarihi bilinmemekle beraber Âşık Çelebi’nin ifadelerinden tezkiresinin yazıldığı tarihte (974/1566/67) hayatta olduğu anlaşılmaktadır. Âşık Çelebi, Livâyî’nin sanatını “yanında şiir ve inşadan söz açıldığında başkalarının sözlerinden bahis kapısının kapandığını” ifade ederek över.
Eserleri:
1. Dîvân: Kasîde, gazel, terkîb-i bend, muaşşer, müsebba, muhammes, murabba ve kıtalardan oluşan Livâyî Dîvânı üzerine bir doktora çalışması yapılmıştır (Seyhan 2002).
2. Nazm-ı Tefsîr: Yâsin, Tebâreke (Mülk Sûresi) ve Amme’nin (Nebe Sûresi) nazmen tefsiridir. Bu eser, Ahmet Sevgi tarafından üç makale hâlinde yayımlanmıştır (Sevgi 2013, 2014, 2015).
3. 3. Mecmû‘a-i Eş‘âr: Mısır Millî Kütüphanesi Türkçe Yazmalar Bölümü 182 numarada kayıtlı bu şiir mecmuasını tanıtan ve MESTAP tablosu içeren bir makale yayımlanmıştır (Tunç ve Sevgi 2015).
Kaynakça
İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.
Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.
Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]
Köksal, M. Fatih (2006). “Livâyî”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 6. Ankara: AKM Yay. 169.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Nail Tuman, Tuhfe-i Nâ’ilî. Ankara: Bizim Büro Yay.
Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat No. 406, vr. 34a, 57b, 67a.
Sevgi, Ahmet (2013). “Livâyî’nin Manzûm Amme (Nebe Sûresi) Tefsiri”, SÜ Edebiyat Fakülltesi Dergisi 29: 1-20.
Sevgi, Ahmet (2014). “Livâyî’nin Manzûm Tebâreke (Mülk Sûresi) Tefsiri” SÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi 31: 1-96.
Sevgi, Ahmet (2015). “Livâyî’nin Manzûm Yasin Tefsiri”, SÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi 33: 1- 86.
Seyhan, Köksal (2002). Livâyî Divanı (Metin-İnceleme). Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.
Tunç, Semra ve Ahmet Sevgi (2015). "Livâyi Bey Mecmû‘ası". SÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi 34: 313-352.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSALYayın Tarihi: 09.09.2013Güncelleme Tarihi: 03.03.2022Eserlerinden Örnekler
GAZEL
Sünbül-i zülfüñ hayâli olalı boynumda bag
Lâle gibi urdı ışkuñ âteşi bagruma dâg
Saglıgı iller kapusında görürsin dime kim
Ben bu derd ile ölürsem itmezi senden ferâg
Derdümüñ bilür devâsın lîk tîmâr eylemez
Çeşm-i bîmâruñ sanur mı ola ben bîmârı sag
Yüregüm yagını gam yakmasa dil bulmaz ferah
Rûşen olmaz revgan olmayınca yanında çerâg
Dâm-ı zülfüñde göñül murgın giriftâr eyleme
Ey yüzi gül murg-ı dânâya degül hâcet duzag
Nice varur kûyuña bilsem bu necl ile rakîb
Çün kerîm olan kişilere olur cennet turag
Söze geldükçe Livâyî agzını açmaz rakîb
Ötemez ey gonçe-leb bülbül yanında degme zâg
(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]. 1287)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 09.09.2013Güncelleme Tarihi: 03.03.2022Eserlerinden Örnekler
GAZEL
Sünbül-i zülfüñ hayâli olalı boynumda bag
Lâle gibi urdı ışkuñ âteşi bagruma dâg
Saglıgı iller kapusında görürsin dime kim
Ben bu derd ile ölürsem itmezi senden ferâg
Derdümüñ bilür devâsın lîk tîmâr eylemez
Çeşm-i bîmâruñ sanur mı ola ben bîmârı sag
Yüregüm yagını gam yakmasa dil bulmaz ferah
Rûşen olmaz revgan olmayınca yanında çerâg
Dâm-ı zülfüñde göñül murgın giriftâr eyleme
Ey yüzi gül murg-ı dânâya degül hâcet duzag
Nice varur kûyuña bilsem bu necl ile rakîb
Çün kerîm olan kişilere olur cennet turag
Söze geldükçe Livâyî agzını açmaz rakîb
Ötemez ey gonçe-leb bülbül yanında degme zâg
(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]. 1287)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 03.03.2022Eserlerinden Örnekler
GAZEL
Sünbül-i zülfüñ hayâli olalı boynumda bag
Lâle gibi urdı ışkuñ âteşi bagruma dâg
Saglıgı iller kapusında görürsin dime kim
Ben bu derd ile ölürsem itmezi senden ferâg
Derdümüñ bilür devâsın lîk tîmâr eylemez
Çeşm-i bîmâruñ sanur mı ola ben bîmârı sag
Yüregüm yagını gam yakmasa dil bulmaz ferah
Rûşen olmaz revgan olmayınca yanında çerâg
Dâm-ı zülfüñde göñül murgın giriftâr eyleme
Ey yüzi gül murg-ı dânâya degül hâcet duzag
Nice varur kûyuña bilsem bu necl ile rakîb
Çün kerîm olan kişilere olur cennet turag
Söze geldükçe Livâyî agzını açmaz rakîb
Ötemez ey gonçe-leb bülbül yanında degme zâg
(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]. 1287)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
GAZEL
Sünbül-i zülfüñ hayâli olalı boynumda bag
Lâle gibi urdı ışkuñ âteşi bagruma dâg
Saglıgı iller kapusında görürsin dime kim
Ben bu derd ile ölürsem itmezi senden ferâg
Derdümüñ bilür devâsın lîk tîmâr eylemez
Çeşm-i bîmâruñ sanur mı ola ben bîmârı sag
Yüregüm yagını gam yakmasa dil bulmaz ferah
Rûşen olmaz revgan olmayınca yanında çerâg
Dâm-ı zülfüñde göñül murgın giriftâr eyleme
Ey yüzi gül murg-ı dânâya degül hâcet duzag
Nice varur kûyuña bilsem bu necl ile rakîb
Çün kerîm olan kişilere olur cennet turag
Söze geldükçe Livâyî agzını açmaz rakîb
Ötemez ey gonçe-leb bülbül yanında degme zâg
(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]. 1287)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Semra Aklar | d. 26 Mart 1961 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Yeşim Doran | d. 27 Haziran 1971 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | FİKRÎ, Mâşî-zâde Dervîş | d. ? - ö. 1575 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Semra Aklar | d. 26 Mart 1961 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Yeşim Doran | d. 27 Haziran 1971 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | FİKRÎ, Mâşî-zâde Dervîş | d. ? - ö. 1575 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Semra Aklar | d. 26 Mart 1961 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Yeşim Doran | d. 27 Haziran 1971 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | FİKRÎ, Mâşî-zâde Dervîş | d. ? - ö. 1575 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Semra Aklar | d. 26 Mart 1961 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Yeşim Doran | d. 27 Haziran 1971 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | FİKRÎ, Mâşî-zâde Dervîş | d. ? - ö. 1575 | Meslek | Görüntüle |
13 | Semra Aklar | d. 26 Mart 1961 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Yeşim Doran | d. 27 Haziran 1971 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | FİKRÎ, Mâşî-zâde Dervîş | d. ? - ö. 1575 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Semra Aklar | d. 26 Mart 1961 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Yeşim Doran | d. 27 Haziran 1971 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | FİKRÎ, Mâşî-zâde Dervîş | d. ? - ö. 1575 | Madde Adı | Görüntüle |