LİVÂYÎ

(d. ?/? - ö. 974\\\'te sağ/1566/67\\\'de sağ)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Hızır’dır. İstanbulludur. “Kuloğullarından”, yani babasının mesleğini devam ettiren bir yeniçeri idi. Yeniçeri iken bir parça ilim tahsil ettikten sonra bazı şeyhlerin hizmetinde bulundu. Bu arada mürebbisiz halvet çekmekten dimağı dumura uğradı ve uzun zaman bimarhânede kaldı. Geçimini ulûfe olarak emekli edilmekle sağladı. Livâyî’nin nesih tarzında güzel yazısının olduğu kaydedilmektedir. Âşık Çelebi’nin bahsettiği yüz kadar “müellefâtı”, istinsah ettiği eserlerin sayısı olmalıdır. Şairin ölüm tarihi bilinmemekle beraber Âşık Çelebi’nin ifadelerinden tezkiresinin yazıldığı tarihte (974/1566/67) hayatta olduğu anlaşılmaktadır. Âşık Çelebi, Livâyî’nin sanatını “yanında şiir ve inşadan söz açıldığında başkalarının sözlerinden bahis kapısının kapandığını” ifade ederek över.

Eserleri:

1. DîvânKasîde, gazel, terkîb-i bend, muaşşer, müsebba, muhammes, murabba ve kıtalardan oluşan Livâyî Dîvânı üzerine bir doktora çalışması yapılmıştır (Seyhan 2002).

2. Nazm-ı TefsîrYâsin, Tebâreke (Mülk Sûresi) ve Amme’nin (Nebe Sûresi) nazmen tefsiridir. Bu eser, Ahmet Sevgi tarafından üç makale hâlinde yayımlanmıştır (Sevgi 2013, 2014, 2015).

3. 3. Mecmû‘a-i Eş‘âr: Mısır Millî Kütüphanesi Türkçe Yazmalar Bölümü 182 numarada kayıtlı bu şiir mecmuasını tanıtan ve MESTAP tablosu içeren bir makale yayımlanmıştır (Tunç ve Sevgi 2015).

Kaynakça

İsen, Mustafa (hzl.) (1994).  Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]

Köksal, M. Fatih (2006). “Livâyî”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 6. Ankara: AKM Yay. 169.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Nail Tuman, Tuhfe-i Nâ’ilî. Ankara: Bizim Büro Yay.

Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat No. 406, vr. 34a, 57b, 67a.

Sevgi, Ahmet (2013). “Livâyî’nin Manzûm Amme (Nebe Sûresi) Tefsiri”, SÜ Edebiyat Fakülltesi Dergisi 29: 1-20.

Sevgi, Ahmet (2014). “Livâyî’nin Manzûm Tebâreke (Mülk Sûresi) Tefsiri” SÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi 31: 1-96.

Sevgi, Ahmet (2015). “Livâyî’nin Manzûm Yasin Tefsiri”, SÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi 33: 1- 86.

Seyhan, Köksal (2002). Livâyî Divanı (Metin-İnceleme). Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.

Tunç, Semra ve Ahmet Sevgi (2015). "Livâyi Bey Mecmû‘ası". SÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi 34: 313-352.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL
Yayın Tarihi: 09.09.2013
Güncelleme Tarihi: 03.03.2022

Eserlerinden Örnekler

 GAZEL 

 Sünbül-i zülfüñ hayâli olalı boynumda bag

 Lâle gibi urdı ışkuñ âteşi bagruma dâg

 

 Saglıgı iller kapusında görürsin dime kim

 Ben bu derd ile ölürsem itmezi senden ferâg

 

 Derdümüñ bilür devâsın lîk tîmâr eylemez

 Çeşm-i bîmâruñ sanur mı ola ben bîmârı sag

 

 Yüregüm yagını gam yakmasa dil bulmaz ferah

 Rûşen olmaz revgan olmayınca yanında çerâg

 

 Dâm-ı zülfüñde göñül murgın giriftâr eyleme

 Ey yüzi gül murg-ı dânâya degül hâcet duzag

 

 Nice varur kûyuña bilsem bu necl ile rakîb

 Çün kerîm olan kişilere olur cennet turag

 

 Söze geldükçe Livâyî agzını açmaz rakîb

 Ötemez ey gonçe-leb bülbül yanında degme zâg

(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli NazmîMecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]. 1287)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Alper Uygurd. 15 Ocak 1956 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Şinasi Özgür Mumcud. 01 Mayıs 1977 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Adnan Özyalçınerd. 18 Şubat 1934 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Alper Uygurd. 15 Ocak 1956 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Şinasi Özgür Mumcud. 01 Mayıs 1977 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Adnan Özyalçınerd. 18 Şubat 1934 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Alper Uygurd. 15 Ocak 1956 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8Şinasi Özgür Mumcud. 01 Mayıs 1977 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9Adnan Özyalçınerd. 18 Şubat 1934 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10Alper Uygurd. 15 Ocak 1956 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Şinasi Özgür Mumcud. 01 Mayıs 1977 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Adnan Özyalçınerd. 18 Şubat 1934 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Alper Uygurd. 15 Ocak 1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Şinasi Özgür Mumcud. 01 Mayıs 1977 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Adnan Özyalçınerd. 18 Şubat 1934 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Alper Uygurd. 15 Ocak 1956 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Şinasi Özgür Mumcud. 01 Mayıs 1977 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18Adnan Özyalçınerd. 18 Şubat 1934 - ö. ?Madde AdıGörüntüle