Madde Detay

Adı Mehmet Behçet olan ve Soyadı Kanunu ile Kutlu soyadını alan âşık 1864 yılında Çankırı’da doğmuştur. Çankırı’nın köklü bir ailesinden gelen âşık Çankırı'da bir medrese ve kütüphane yaptıran Şâkir Efendizâde’nin torunudur (Onay 1930: 124). Babası Hilmi Efendi'dir. İlk ve orta öğrenimini Çankırı Rüştiyesi’nde tamamlar. 19 Nisan 1885 tarihinde Liva Nafia Dairesi Katipliği (Bayındırlık Müdürlüğü), 26 Haziran’da zabıt katipliği görevinde bulunur. 24 Şubat 1892’de Liva Nüfus memuru, 13 Nisan 1894 tarihinde Bidayet Mahkemesi üyeliğine seçilir. II. Meşrutiyet Mebusan Meclisinin 1908 seçimlerinde Çankırı milletvekili olur. Mecliste İçişleri Komisyonunda çalışır. 1. Türkiye Büyük Millet Meclisi döneminde meclisin feshi ile Heyeti Temsiliye’nin talimatı ile 2 Ağustos 1920’de Çankırı milletvekili seçilir. Mecliste anayasa, içişleri, mali kanunlar ve dilekçe komisyonlarında ve Memurin Muhakematı Tetkik Kurulu’nda çalışır. 15 Temmuz 1922’de bir süreliğine adliye vekili Cellalettin Arif Bey’e vekâlet eder.

Hacı Tevfik Efendi (Durlanık)'nin yanında Çankırı’yı Osmanlı Meclis-i Mebusu’nda ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde temsil eden iki önemli şahsiyetten biri olarak kabul edilir. Cumhuriyet döneminde bir süre Adalet Bakanlığına vekâlet eder. Milletvekilliği sona erdiğinde Çankırı’ya döner. 1 Eylül 1928 tarihinde emekli olur. Hiç evlenmemiş kızıyla, halkın içine karışmadan hayatını sürdürür. Kızının dışında bir evladı daha vardır. 26 Ekim 1948 tarihinde vefat eder ve Sarıbaba Mezarlığı’nda defnedilir.

Hayatını okumaya ve araştırmalara adayan Mehmet Behçet, siyasi çalışmalarının yanında edebiyatla da ilgilenir. Onay, eserinde Mehmet Behçet’in hayatı ve sanatçı kimliği hakkında önemli bilgiler verir (Onay 1930: 122-130). Ahmet Talat Onay, nesir ve nazım alanda çalışmalar yapan şairin, şiire sekiz yaşında Tokatlı Âşık Nuri’yi dinlemekle başladığını; gençlik döneminde Çankırılı âşıklardan Vehhaç ve Mihrî ile birlikte bir üçlü oluşturduğunu belirtir. Aynı eserinde Onay, şairin şiirlerinde Namık Kemal etkisinin olduğunu ve nesrinin nazmından daha güçlü olduğu belirterek, Büyük Müftü Ünürlü Mustafa Hâzım Efendi’ye atfen anlatılan “Müftü ile Saz Şairi” konulu bir hikâyeyi kendisinden dinler ve kayda geçirir (Onay 1930: 124).

Onay, zâhidane bir hayat sürmesinden dolayı tanımayanların kendisini sahte vekarlıkla itham ettiklerini, onu yakından tanıyanlarca zarîf, nüktedan, dindar ve haluk bir kişi olduğunun bilindiğini ilave ederek, kendi yaşında olup da sözün, sohbetin kadrini bilenlerin azalması onu nâçar inzivaya çekilmeye ittiğini ekler (Onay 1930: 122). Bu yüzdendir ki halkın arasına pek karışmaz, evinde inceleme ve okuma ile meşgul olur; şiirin yanında müzikle de ilgilenir (Onay 1930: 122).

Şiirlerini topladığı mecmuayı bilinmeyen bir nedenden dolayı yaktığını belirten Onay, şairin üç şiirini naklederken, bazı kitâbelerinin olduğunu da belirtir. Çankırı Şairleri adlı eseri için Onay kendisinden şiir ister ve Mehmet Behçet de Onay’a Osmanlı Türkçesi ile yazdığı bir mektubu ve bir şiirini takdim eder.