Madde Detay
ÇELEBİ-ZÂDE HALÎL EFENDİ, Halîl
(d. 1280/1864 - ö. 1335/1919)
Âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Hali olan âşık 1864'te Kadirli'nin Araplı köyünde doğmuştur. Babası köyde imamlık yaptığı için kendisi İmamoğlu adıyla da anılmaktadır. Çelebizâde Âşık Halil'in âşıkların bilinen ekonomik durumlarının aksine, oldukça varlıklı ve yardımsever biri olduğu rivayet edilmekte; hem varlıklı hem de eğitimli olduğu için kendisine "efendi" şeklinde hitap edildiği söylenmektedir. Kadirli’nin Araplı Köyü'nde 1864 yılında doğmuştur. Babası gibi medrese eğitimi görmüştür. Bilgisine güvenilen ve köyünde sevilen, sayılan biri olduğu için uzun süre muhtarlık yapmıştır. Çelebizâde Halil Efendi'nin saz çalma yeteneği olmadığı ve şiirlerini önce kaleme alıp daha sonra söylediği rivayet edilmektedir. Şiirlerinde Çelebizâde Halil Efendi mahlasını kullanmıştır. Âşık, 1919 yılında henüz 55 yaşında vefat etmiştir (Davutluoğlu 1984: 10).
Çelebizâde Halil Efendi'nin Bülent Arı'nın özel arşivinde bulunan 5 şiirinden başka henüz tespit edilmiş bir eseri yoktur. Çelebizâde Halil Efendi mevcut şiirlerinin hepsinde 11’li hece ölçüsü kullanmıştır. Söz konusu bu şiirlerde daha çok yarım kafiye ve redif kullanımına yer vermiştir. Âşığın şiirlerinde çoğunlukla kullandığı kelimelere bakıldığında “ruz, şeb, Eyyub, bülbül, gül, gonca, medrese…” gibi kelimelerle sıklıkla karşılaşılır. Âşığın şiirlerindeki kelime kadrosu, aldığı medrese eğitimi ile ilgili ipuçları verir. Şiirleri genellikle güzelleme tarzında, koşma nazım şekliyle; koşma ve semai türündedir. Şiirlerine dikkatle bakıldığında aşk, ayrılık ve doğa temasının yoğunlukla işlendiği görülebilir (Arı 2009: 177-179).
Kaynakça
Arı, Bülent (2009). Adana'da Geçmişten Bugüne Âşıklık Geleneği. Adana: Altınkoza Yay.
Davutluoğlu, İbrahim (1984). "Kadirli'nin Araplı Köyünden Çelebizade Halil Efendi'nin Hayatı ve Şiirleri". Erciyes Dergisi. 76: 10-14.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BÜLENT ARIYayın Tarihi: 23.06.2013Güncelleme Tarihi: 09.12.2020Eserlerinden Örnekler
Koşma
Ruz u şeb aşkınla pervane oldum
Söğünmez alevim, kora düşürdün
Eyyub'un derdini başıma verdin
Yusuf Kenan gibi dara düşürdün
Bülbül'ün figanı şol hasret güle
Hoş gonca reyhalı bir bergüzara
Gövel turnam kuzgun takmış çengele
Tavusun cığalın yere düşürdün
Ruz u şeb çekerim feryad-ı ahım
Olmasın berhüdar zülfü siyahım
İnci mercan, la'l ü gevher matahım
Kıymetin bilmeyen köre düşürdün
Bülbül âşık olmuş güle feryada
Yusuf'u kuyudan çıkaran Hüda
Cemaline âşık Çelebizâde
Biçare gönlümü dara düşürdün
Arı, Bülent (2009). Adana'da Geçmişten Bugüne Âşıklık Geleneği. Adana: Altınkoza Yay. 179-183.
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 23.06.2013Güncelleme Tarihi: 09.12.2020Eserlerinden Örnekler
Koşma
Ruz u şeb aşkınla pervane oldum
Söğünmez alevim, kora düşürdün
Eyyub'un derdini başıma verdin
Yusuf Kenan gibi dara düşürdün
Bülbül'ün figanı şol hasret güle
Hoş gonca reyhalı bir bergüzara
Gövel turnam kuzgun takmış çengele
Tavusun cığalın yere düşürdün
Ruz u şeb çekerim feryad-ı ahım
Olmasın berhüdar zülfü siyahım
İnci mercan, la'l ü gevher matahım
Kıymetin bilmeyen köre düşürdün
Bülbül âşık olmuş güle feryada
Yusuf'u kuyudan çıkaran Hüda
Cemaline âşık Çelebizâde
Biçare gönlümü dara düşürdün
Arı, Bülent (2009). Adana'da Geçmişten Bugüne Âşıklık Geleneği. Adana: Altınkoza Yay. 179-183.
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020Eserlerinden Örnekler
Koşma
Ruz u şeb aşkınla pervane oldum
Söğünmez alevim, kora düşürdün
Eyyub'un derdini başıma verdin
Yusuf Kenan gibi dara düşürdün
Bülbül'ün figanı şol hasret güle
Hoş gonca reyhalı bir bergüzara
Gövel turnam kuzgun takmış çengele
Tavusun cığalın yere düşürdün
Ruz u şeb çekerim feryad-ı ahım
Olmasın berhüdar zülfü siyahım
İnci mercan, la'l ü gevher matahım
Kıymetin bilmeyen köre düşürdün
Bülbül âşık olmuş güle feryada
Yusuf'u kuyudan çıkaran Hüda
Cemaline âşık Çelebizâde
Biçare gönlümü dara düşürdün
Arı, Bülent (2009). Adana'da Geçmişten Bugüne Âşıklık Geleneği. Adana: Altınkoza Yay. 179-183.
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Koşma
Ruz u şeb aşkınla pervane oldum
Söğünmez alevim, kora düşürdün
Eyyub'un derdini başıma verdin
Yusuf Kenan gibi dara düşürdün
Bülbül'ün figanı şol hasret güle
Hoş gonca reyhalı bir bergüzara
Gövel turnam kuzgun takmış çengele
Tavusun cığalın yere düşürdün
Ruz u şeb çekerim feryad-ı ahım
Olmasın berhüdar zülfü siyahım
İnci mercan, la'l ü gevher matahım
Kıymetin bilmeyen köre düşürdün
Bülbül âşık olmuş güle feryada
Yusuf'u kuyudan çıkaran Hüda
Cemaline âşık Çelebizâde
Biçare gönlümü dara düşürdün
Arı, Bülent (2009). Adana'da Geçmişten Bugüne Âşıklık Geleneği. Adana: Altınkoza Yay. 179-183.
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | MUHLİSÎ, Ali | d. 1880\\\'ler - ö. 1950\\\'ler | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | HÜSEYN KILIC | d. 1883 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ÂŞIK VEYSEL ŞATIROĞLU | d. 1894 - ö. 21.03.1973 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | ALİ ULVÎ BABA, Mehmed Ali Çerkeşî | d. 1864? - ö. 1919 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Tevfik Nevzat | d. 1864 - ö. Mayıs 1905 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | FİKRİ/EDNA FİKRİ, Ahmet | d. 1864 - ö. 1954 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | AVAZ, Avaz Otar | d. 1884 - ö. 1919 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | MEHMED NÛRÎ, İstanbullu | d. 1841 - ö. 1919 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | CEVLÂNÎ, Muhammed | d. 1845 - ö. 1904/1919? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | FİKRÎ, Zileli Kaytezoğlu Ahmed | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | ALİ | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | SIDKI, Hasan Divriğili | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | ARİFÎ/HİKMET ARİF, Arif Hikmet Ataman | d. 08.05.1945 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | NÂZÎ, Yozgatlı | d. 1869 - ö. 1902 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | MURTAZÂ, Nazmî-zâde Seyyid Murtazâ Efendi | d. ? - ö. 1723-24 | Madde Adı | Görüntüle |