MERDÜMÎ, Galata Emini Ali Çelebi-zâde Abdüsselâm Merdümî Efendi

(d. ?/? - ö. 971/1563)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbul Galata’da doğdu. Asıl adı Abdüsselam’dır. Galata Emini Ali Çelebi’nin oğlu, Hoca Hayreddin’in damadıdır. Merdümî, Aşçı-zâde Hasan Çelebi’den mülazım olduktan sonra çeşitli yerlerde kadılık yaptı. En son Üsküp kadısı iken 971/1563 yılında vefat etti. Bursalı Cinânî “Çeşmün yumdun cihândan Merdümî hayfâ vâh” mısraını ölümüne tarih olarak düşürmüştür.

Merdümî’nin şiirlerini bir araya getirdiği bir divanının olup olmadığı bilinmemektedir. Ancak kırk hadis ve kırk ayet tercümesi yaptığı Tuhfetü’l-İslâm adında bir eseri vardır. Merdümî, bu eserine aldığı ayet ve hadislerin ikişer beyitle tercümesini yapmıştır. Ahmet Sevgi tarafından günümüz alfabesine çevrilerek yayımlanan (Sevgi 1993) bu eserin, Türkiye kütüphanelerde birçok yazma nüshası bulunmaktadır.

Merdümî, şairliğinin yanında musikide de kendini ispat etmiş biridir. Gelibolulu Âlî, onun özellikle sesinin güzelliğinden ve tambur çalmadaki maharetinden övgüyle bahseder (İsen 1998: 273).

Kaynakça

Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ. Ankara: AKM Yay.

Eyduran, Aysun S. (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkîretü’ş-Şu’arâ. Ankara: KTB. Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83502/beyani----tezkiretus-suara.html [Erişim Tarihi: 01.02.2014].

Eyduran, Aysun S. (hzl.) (2009). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Tenkitli Metin B. Ankara: KTB Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [Erişim Tarihi: 01.02.2014].

İpekten, Halûk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu ve T. Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: Akçağ Yay.

Kaf-zâde Fâ’izî. Zübdetü’l-Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Belediye 11. vr. 170a.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 2. Ankara: Bizim Büro Yay.

Riyâzî. Riyâzu’ş-Şu’arâ. Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Hk 1275. vr. 99b.

Sevgi, Ahmet (1993). Merdümî-Tuhfetü’l-İslâm (Kırk Ayet ve Kırk Hadis Tercümesi). Konya: Selçuk Üniversitesi Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLAN
Yayın Tarihi: 10.07.2014
Güncelleme Tarihi: 30.10.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Yog idi ‘âlemde dermân dilde derdün var iken

‘Işkunun dârü’ş-şifâsında gönül bîmâr iken

 

Âftâb-ı ‘âlem-ârâ togmamışdı ey perî

Hâne-i dil mihr-i ruhsârunla pür-envâr iken

 

Hâb-ı gafletden uyanmamışdı çeşm-i kâ’inât

Bâg-ı ‘ışkunda gözüm nergis-sıfat bîdâr iken

 

Dahı sûret bulmamışdı deyr-i ‘âlem ey perî

Rişte-i zülfün miyân-ı ‘âşıka zünnâr iken

 

Urmamışdı dahı cellâd-ı kazâ Mansûra el

Dâr-ı ‘ışkunda nigârâ Merdümî ber-dâr iken

(Eyduran, Aysun S. (hzl.) (2009). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Tenkitli Metin B. Ankara: KTB Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [Erişim Tarihi: 01.02.2014]. 279).


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1TEVFîK, Seyyid Yahyâ Efendid. 1716 - ö. 1791Doğum YeriGörüntüle
2Mustafa Celal Emremd. 1900 - ö. 1980Doğum YeriGörüntüle
3REV'Î, HÂCİB-ZÂDE MEHMED REV'Î EFENDİd. ? - ö. Mart-Nisan 1689Doğum YeriGörüntüle
4TEVFîK, Seyyid Yahyâ Efendid. 1716 - ö. 1791Doğum YılıGörüntüle
5Mustafa Celal Emremd. 1900 - ö. 1980Doğum YılıGörüntüle
6REV'Î, HÂCİB-ZÂDE MEHMED REV'Î EFENDİd. ? - ö. Mart-Nisan 1689Doğum YılıGörüntüle
7TEVFîK, Seyyid Yahyâ Efendid. 1716 - ö. 1791Ölüm YılıGörüntüle
8Mustafa Celal Emremd. 1900 - ö. 1980Ölüm YılıGörüntüle
9REV'Î, HÂCİB-ZÂDE MEHMED REV'Î EFENDİd. ? - ö. Mart-Nisan 1689Ölüm YılıGörüntüle
10TEVFîK, Seyyid Yahyâ Efendid. 1716 - ö. 1791MeslekGörüntüle
11Mustafa Celal Emremd. 1900 - ö. 1980MeslekGörüntüle
12REV'Î, HÂCİB-ZÂDE MEHMED REV'Î EFENDİd. ? - ö. Mart-Nisan 1689MeslekGörüntüle
13TEVFîK, Seyyid Yahyâ Efendid. 1716 - ö. 1791Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Mustafa Celal Emremd. 1900 - ö. 1980Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15REV'Î, HÂCİB-ZÂDE MEHMED REV'Î EFENDİd. ? - ö. Mart-Nisan 1689Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16TEVFîK, Seyyid Yahyâ Efendid. 1716 - ö. 1791Madde AdıGörüntüle
17Mustafa Celal Emremd. 1900 - ö. 1980Madde AdıGörüntüle
18REV'Î, HÂCİB-ZÂDE MEHMED REV'Î EFENDİd. ? - ö. Mart-Nisan 1689Madde AdıGörüntüle