Madde Detay
MÜNŞÎ, Menteş-zâde Ali
(d. ?/? - ö. 1146/1733-34)
divan şairi ve yazar
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Bursa'da doğdu, doğum tarihi belli değildir. Asıl adı Ali olup "Menteş-zâde" adıyla tanındı. Bursalı Mehmed Tâhir, Osmanlı Müellifleri'nde Ali Münşî'nin aslen İstanbullu olduğunu, sonradan Bursa'ya yerleştiği için Bursalı tabip Ali Münşî diye şöhret bulduğunu yazıyor. İshak Hocası Ahmet Efendi'nin yanında eğitim gördü. Derviş Ömer'den de tıp dersi aldı. Abdurrahim-zade Yahya Efendi'den mülâzım oldu. Tıp konusunda aldığı eğitimle zamanın önemli hekimleri arasına girmeyi başardı. Yenişehirli Abdullah Efendi'nin imtihanıyla hariç rütbesini elde etti. Saraya hekim olarak atandı. 1146/1733-34 yılında vefat etti. Müstakim-zade Süleyman Sadeddin'i göre, Ali Münşi'nin mezarı Üsküdar'da Himmet Dede Tekkesi civarındaki Divitçiler Çeşmesi arkasındadır (2000: 409). Mezar taşındaki kitabede; "Eşk-i çeşmim dökerek târîh didim / Bû Alî hikmet bekâya gitdi âh" (1146 /1733) tarihi yazılıdır (Kurdoğlu 1967: 197).
Sâlîm, Münşî'yi "şiir ü inşâya kâdir" bir şair olarak tanıtır (İnce 2005: 628). Şiirlerinde Münşî mahlasını kullanmıştır. Veli Behcet Kurdoğlu, Şair Tabipler adlı eserde Ali Münşî'nin tıp alanında yazdığı 11 eserin isimleri ve bulundukları kütüphane numaralarını vermektedir.
1.Kınakına Kabukları Monografisi. Prof. Dr. Feridun Nafiz Uzluk, Bursalı Ali Münşî’nin, Hekimoğlu Ali Paşa adına yazdığı bu monografi hakkında “Tedavi fenninin bütün inceliklerini göz önünde tutarak yazılan bu monografi Tabib Ali Münşî’nin tıb kültürünü göstermesi bakımından dikkatimizi çekmektedir” demektedir. Prof. Uzluk, 1950 Amsterdam Tıb Târihi Kongresi’nde bu kinin monografisini sundu. Yazma nüshası, İÜ Küt. TY. Nu: 4234'tedir.
2. İpecacuanha Monografisi: Prof. Dr. Feridun Nafiz Uzluk bu monografi hakkında bir risale yazdı ve Roma Tıb Târihi Kongresi’ne takdim etti. IÜKTY. Nu: 4234'tedir.
3. Kimya-yı Hendesî: Tercüme bir eserdir. İÜ Küt. TY. Nu: 4133'tedir.
4. Bidâatü’l- Mübtedi: Tıbbî bir eserdir. İÜ Küt. TY. Nu: 1787'dedir.
5. Minsycht’den tercüme Akrabâdin (Pharmacopée): İÜ Küt. TY. Nu: 7055'tedir.
6. Cerrah-nâme: Kendi el yazısıyla olan bu kitabın ön sözünde tıp öğrenimi sırasında usta bir cerrahla beraber çalıştıklarını, tecrübe edilmiş ve çabuk tesir eden devâları, cerrahlık sanatı için lüzumlu kaideleri ve tedbirleri Arapca ve Latince kitaplardan topladığını, fakat bunları ancak hocası Hekimbaşı Ömer Şifâî’nin teşvikiyle 1135/1722'de Cerrahnâme adlı bir kitap haline getirdi. İÜ Küt. TY. Nu: 4302'dedir.
7. Panzehir Risâlesi: Belediye Muallim Cevdet Kitapları Nu: 127'dedir.
8. Risâle-i Cedvar: İÜ Küt. TY. Nu: 4234'tedir.
9. Risâle-i Narcil: İÜ Küt. TY. 4234'tedir.
10. Risâle-i Aşeb-i Çâ: İÜ Küt. TY. Nu: 4234'tedir.
11. Nikris Risâlesi: Tercümedir. Nüshası İÜ Küt. TY. Nu: 4234'tedir (Kurdoğlu 1967: 197).
Kaynakça
Abdülkadiroğlu, Abdülkerim (1999). İsmail Belîğ Nuhbetü'l-Âsâr li-Zeyli Zübdeti'l-Eşâr. Ankara: AKM Yay.
Bursalı Mehmed Tâhir (1333-42). Osmanlı Müellifleri. İstanbul: Matbaa-ı Amire. 3/228.
Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safayî. Ankara. AKM Yay.562-63
İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şuarâ - Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 628.
Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî - Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.I-II. Ankara: Bizim Büro Yay. 981
Kurdoğlu, Veli Behcet (1967). Şair Tabipler. İstanbul: Baha Matbaası.197
Müstakimzade Süleyman Sadeddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Nisbi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb. (Tıpkı Basım). Ankara: KB. Kütüphaneler Genel Müdürlüğü. 409.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAKYayın Tarihi: 19.08.2014Güncelleme Tarihi: 13.11.2020Eserlerinden Örnekler
Matla
Sûziş-i dil âkıbet râm eyledi cânânemiz
Şem’i teshîr etdi nârencât ile pervânemiz
***
Goncaveş ber-çîdedir hâr-ı hevâdan dâmenin
Bâg-ı hüsne rahnedir çâk-ı girîbânın senin
Seyl-i eşkimden nişân mümkin mi ey deryâ sana
Ser-te-ser emvâcdan çeşm olsa ummânın senin
(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şuara - Salim Efendi. Ankara: AKM Yay. 628).
Nakşına aldırma havf et çeşm-i efsûn-nâzdan
El-hazer ey kebg-i âlem pençe-i şeh-bâzdan
İbtidâ-yı aşkda eyle tefekkür âhirin
Sûret-i encâmı gör âyine-i âgâzdan
Âleme subh-ı kıyâmetveş olur şûriş-figen
Çeşmi hem-reng-i şafak oldukça hâb-i nâzdan.
(Kurdoğlu, Veli Behcet (1967). Şair Tabipler. İstanbul: Baha Matbaası.198-99).
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 19.08.2014Güncelleme Tarihi: 13.11.2020Eserlerinden Örnekler
Matla
Sûziş-i dil âkıbet râm eyledi cânânemiz
Şem’i teshîr etdi nârencât ile pervânemiz
***
Goncaveş ber-çîdedir hâr-ı hevâdan dâmenin
Bâg-ı hüsne rahnedir çâk-ı girîbânın senin
Seyl-i eşkimden nişân mümkin mi ey deryâ sana
Ser-te-ser emvâcdan çeşm olsa ummânın senin
(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şuara - Salim Efendi. Ankara: AKM Yay. 628).
Nakşına aldırma havf et çeşm-i efsûn-nâzdan
El-hazer ey kebg-i âlem pençe-i şeh-bâzdan
İbtidâ-yı aşkda eyle tefekkür âhirin
Sûret-i encâmı gör âyine-i âgâzdan
Âleme subh-ı kıyâmetveş olur şûriş-figen
Çeşmi hem-reng-i şafak oldukça hâb-i nâzdan.
(Kurdoğlu, Veli Behcet (1967). Şair Tabipler. İstanbul: Baha Matbaası.198-99).
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 13.11.2020Eserlerinden Örnekler
Matla
Sûziş-i dil âkıbet râm eyledi cânânemiz
Şem’i teshîr etdi nârencât ile pervânemiz
***
Goncaveş ber-çîdedir hâr-ı hevâdan dâmenin
Bâg-ı hüsne rahnedir çâk-ı girîbânın senin
Seyl-i eşkimden nişân mümkin mi ey deryâ sana
Ser-te-ser emvâcdan çeşm olsa ummânın senin
(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şuara - Salim Efendi. Ankara: AKM Yay. 628).
Nakşına aldırma havf et çeşm-i efsûn-nâzdan
El-hazer ey kebg-i âlem pençe-i şeh-bâzdan
İbtidâ-yı aşkda eyle tefekkür âhirin
Sûret-i encâmı gör âyine-i âgâzdan
Âleme subh-ı kıyâmetveş olur şûriş-figen
Çeşmi hem-reng-i şafak oldukça hâb-i nâzdan.
(Kurdoğlu, Veli Behcet (1967). Şair Tabipler. İstanbul: Baha Matbaası.198-99).
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Matla
Sûziş-i dil âkıbet râm eyledi cânânemiz
Şem’i teshîr etdi nârencât ile pervânemiz
***
Goncaveş ber-çîdedir hâr-ı hevâdan dâmenin
Bâg-ı hüsne rahnedir çâk-ı girîbânın senin
Seyl-i eşkimden nişân mümkin mi ey deryâ sana
Ser-te-ser emvâcdan çeşm olsa ummânın senin
(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şuara - Salim Efendi. Ankara: AKM Yay. 628).
Nakşına aldırma havf et çeşm-i efsûn-nâzdan
El-hazer ey kebg-i âlem pençe-i şeh-bâzdan
İbtidâ-yı aşkda eyle tefekkür âhirin
Sûret-i encâmı gör âyine-i âgâzdan
Âleme subh-ı kıyâmetveş olur şûriş-figen
Çeşmi hem-reng-i şafak oldukça hâb-i nâzdan.
(Kurdoğlu, Veli Behcet (1967). Şair Tabipler. İstanbul: Baha Matbaası.198-99).
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | SÂHİB, Sâlih Dede | d. ? - ö. 1718-19 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | SEHÂYÎ, Sehâyî Çelebi | d. ? - ö. 1512?-1516? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Doğan Yarıcı | d. 1 Haziran 1967 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | SÂHİB, Sâlih Dede | d. ? - ö. 1718-19 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | SEHÂYÎ, Sehâyî Çelebi | d. ? - ö. 1512?-1516? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Doğan Yarıcı | d. 1 Haziran 1967 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | SÂHİB, Sâlih Dede | d. ? - ö. 1718-19 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | SEHÂYÎ, Sehâyî Çelebi | d. ? - ö. 1512?-1516? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Doğan Yarıcı | d. 1 Haziran 1967 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | SÂHİB, Sâlih Dede | d. ? - ö. 1718-19 | Meslek | Görüntüle |
11 | SEHÂYÎ, Sehâyî Çelebi | d. ? - ö. 1512?-1516? | Meslek | Görüntüle |
12 | Doğan Yarıcı | d. 1 Haziran 1967 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | SÂHİB, Sâlih Dede | d. ? - ö. 1718-19 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | SEHÂYÎ, Sehâyî Çelebi | d. ? - ö. 1512?-1516? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Doğan Yarıcı | d. 1 Haziran 1967 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | SÂHİB, Sâlih Dede | d. ? - ö. 1718-19 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | SEHÂYÎ, Sehâyî Çelebi | d. ? - ö. 1512?-1516? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Doğan Yarıcı | d. 1 Haziran 1967 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |