Sabahattin Teoman

(d. 1 Nisan 1914 / ö. -)
Şair, Bürokrat, Öğretim Üyesi
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Kurmay Albay Hasan Tahsin Teoman ve Hatice Hanım’ın oğlu olarak İstanbul’un Fatih ilçesinde dünyaya geldi. 1935'te İstanbul Erkek Lisesi’nden, 1939'da Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden mezun oldu. Mezuniyetinin ardından Maliye Bakanlığı'na bağlı Gelirler Umum Müdürlüğü’nde mümeyyizlik, şube müdürlüğü ve genel müdür yardımcılığı yaptı. 1960-1962 yılları arasında Tekel Bakanlığı'nda, 1962-1965 yılları arasında Sanayi Bakanlığı'nda, 1965-1968 yılları arasında Brüksel’de Ortak Pazar’da çalıştı. 1968'de Türkiye’ye dönerek Maliye Bakanlığı Tetkik Kurulu üyeliğine başladı (Kurdakul 1971: 377-378). 1971'de bu görevinden kendi isteğiyle ayrılarak emekli oldu. Emekliliğini takip eden yıllarda Türkiye Odalar Birliği, Türkiye Demir Çelik İşletmeleri ve PETKİM’de üyelik görevlerinde bulunan Teoman, son olarak Hacettepe Üniversitesi İngiliz Filolojisi Bölümü’nde öğretim üyeliği yaptı.

Şairin ilk yazısı 1930'da Vakit gazetesinde neşredildi. 1940’lı yıllardan itibaren saf şiir anlayışıyla yazdığı şiirleri ve yazıları daha çok Varlık dergisinde yayımlanmakla beraber; Büyük Doğu, Çığ, Doğuş, Hep Bu Topraktan, İstanbul, Ülkü, Yaratış, Yücel, Şadırvan ve Türk Dili dergilerinde şairin şiirlerine ve yazılarına yer verildi (Kurdakul 1971: 377-378). İlk şiir kitabı 1943'te Rıhtım Sisleri adıyla Ankara’da basıldı. Şair, Rıhtım Sisleri’ni edebî zevkine ilk şekil veren el olduğuna inandığı öğretmeni Agâh Sırrı Levend’e ithaf etti. İkinci ve son şiir kitabı 1945'te Beşinci Mevsim adıyla yine Ankara’da basıldı.

Teoman, çoğunlukla Varlık dergisinde yayımlanan denemelerinde sanat ve edebiyata dair görüşlerini paylaştı. Bu yazılarında bir sanat eserinin toplum meseleleriyle beraber kişisel konuları da ele alabileceğini belirtirken esas amacın güzelliğe ulaşma olduğunu savundu (Teoman 1956: 6). Saf şiir anlayışının etkisiyle, şiirde biçim ve anlamın karşılıklı ilişkilerine ve işlenişine dayanan bir üslubu benimsedi. Şiirin yazıldığı dilden başka bir dile çevrilmesinin mümkün olmadığına inanan Teoman, yabancı dillerde yazmış ozanları tanımanın biricik çıkar yolunun, onların yazdığı dilleri iyice öğrenmek olduğunu savundu (Teoman 1969: 8-9). Sanat ve edebiyata dair kaleme aldığı diğer yazılarında ise şiirde öykünmeye, şiir ve okur ilişkisine d eğindi. Charles Baudelaire, Behçet Necatigil, Ziya Osman Saba, Abdülhak Şinasi Hisar gibi önemli şairler üzerine övgü dolu yazılar kaleme alırken (Karapınar 2013) Orhan Veli ve Oktay Rifat'ı Fransız sürrealistlerini taklit etmekle eleştirdi (Teoman 1957: 10-11).

Şiirlerinde serbest vezin ve hece veznini kullanan, lirizmi ve ritmi ön planda tutan (Necatigil 1981: 300) Teoman, sevgiliye ve geçmiş günlere duyulan özlemin yanı sıra; ayrılık, aşk, Allah sevgisi, yalnızlık ve tabiat gibi temaları yoğun bir şekilde işledi. Sade bir dille saf şiirin güzellik anlayışına ulaşmayı hedefleyen şair; Yahya Kemal Beyatlı ve Ahmet Hamdi Tanpınar gibi şairlerin etkisinde kaldı. Teoman'ın letrizmi denediği şiirleri de vardır.

Kaynakça

Necatigil, Behçet (1981). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. İstanbul: Varlık Yayınları.

Karapınar, Hande (2013). Cumhuriyet Dönemi Edebiyat ve Sanat Dergilerinde Şiir Kuramı ve Şiir Eleştirisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.

Kurdakul, Şükran (1971). Şairler ve Yazarlar Sözlüğü. Ankara: Bilgi Yayınevi.

Teoman, Sabahattin (Şubat-1956). "Bir Yumurtacık İçin...". Varlık. S. 427. s. 6.

Teoman, Sabahattin (Mart-1957). "Sokaklı Perçem". Varlık. S. 450. s. 10-11.

Teoman, Sabahattin (Nisan-1969). "Dilden Dile Şiir Çevirilebilir mi?". Varlık. S. 739. s. 8-9.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ÇAĞLA ANILMIŞ SOYDEMİR
Yayın Tarihi: 29.05.2019
Güncelleme Tarihi: 12.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Rıhtım SisleriAlâeddin Kıral Basımevi / Ankara1943Şiir
Beşinci MevsimSümer Basımevi / Ankara1945Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1FÂİK, Ömer Fâik Efendid. ? - ö. 1829Doğum YeriGörüntüle
2Yıldız Çelikd. 1960 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3ŞEYH SEYYİD MEHMED EMÎN EFENDİ (EYYÛBÎ)d. ? - ö. 1628/1629Doğum YeriGörüntüle
4Cevdet Perind. 1914 - ö. 10 Kasım 1994Doğum YılıGörüntüle
5MİHMANÎ/YÜZBAŞIOĞLU, Hasan Yıldırımd. 1914 - ö. 1986Doğum YılıGörüntüle
6BAŞER, Ahmet Başerd. 1914 - ö. 1970Doğum YılıGörüntüle
7Sabahattin Alid. 25 Şubat 1907 - ö. 1 Nisan 1948MeslekGörüntüle
8Şakarim Kudayberdiulıd. 1858 - ö. 3 Ekim 1931MeslekGörüntüle
9İhsan Ürend. 24 Ağustos 1939 - ö. 12 Ekim 2014MeslekGörüntüle
10Mustafa Erdem Özlerd. 08 Nisan 1967 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Hikmet Şinasi Önold. 1919 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Tevfik Bilgütayd. 1918 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Sabahattin Ergid. 23 Temmuz 1916 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14Sabahattin Kudret Aksald. 25 Mart 1920 - ö. 19 Nisan 1993Madde AdıGörüntüle
15Sabahattin Engind. 9 Mart 1920 - ö. 19 Temmuz 2007Madde AdıGörüntüle