Madde Detay
NÂKID, İbrahim Efendi
(d. d. ?/d. ? - ö. ö. 1127/ö. 1715)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Şairin asıl adı İbrahim’dir. Şiirlerinde Nâkıd mahlasını kullandı. Nâkıd İbrahim Efendi olarak tanındı. Yenişehir Fener’de doğdu (Müstakîmzâde Süleymân Sa’deddîn 2000: 418; Çapan 2005: 681-682; İnce 2005: 648-649). Şairin doğum yılı ve ailesi hakkında kaynaklarda bilgi bulunmamaktadır.
İlk eğitimini doğduğu yerde aldıktan sonra ilim öğrenme arzusuyla İstanbul’a geldi. Öğrenimini İstanbul’da tamamladı. Mülazım ve müderris oldu. Kırk akçalık medreselerde ders verdi (İnce 2005: 648-649). 1127/1715 yılında vefat etti (Kurnaz vd. 2001:1021).
Nâkıd İbrahim Efendi’nin Şerh-i Sedîd, Nakd-ı Nâkıd adlarında iki eseri, bir Haşiye’si ve çeşitli mecmua ve tezkirelerde Şiirleri vardır (Çapan 2005: 681-682; Bursalı Mehmet Tahir 2000: 2/447).
1.Şerh-i Sedîd, Birgivî Mehmed Efendinin nahve dair Avâmil-i Cedîd adlı eserinin şerhidir.
2.Nakd-ı Nâkıd, Fars dili kurallarını toplayan ve üç bab ile bir hatimeden oluşan eserdir.
3.Haşiye, münazara adabı ile ilgili Ebu’l-Feth adlı eserin üzerine yazılmıştır.
Nâkıd İbrahim Efendi, orta seviyeli şairlerdendir. Kaynaklarda, şairin nazik kişiliğe ve temiz yaratılışa sahip olduğu dile getirilmektedir (İnce 2005: 648-649). Arapça bir eserin şerhini yapması ve Farsça kuralları yazmasından hareketle bu dillere vâkıf olduğu söylenebilir.
Kaynakça
Bursalı Mehmet Tahir (2000). Osmanlı Müellifleri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.
Cunbur, M. (2006). “Nâkıd”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 6. Ankara: AKM Yay.
Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safayî Efendi Tezkire-i Safayî. Ankara: AKM Yay.
İnce, Adnan (2005). Tezkiretü’ş-Şuara - Salim Efendi. Ankara: AKM Yay.
İpekten, Haluk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KB Yay.
Köksoy, Mesut (2008). Nâkıd İbrahim Efendi ve Eş-Şerhu’s-Sedîd li’l-‘Avâmil Cedîd Adlı Eseri İnceleme ve Tahkik. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.)(2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.
Müstakîm-zâde Süleymân Sa’deddîn (2000). Mecelletü'n-Nisâb. Tıpkıbasım. Ankara: KB. yay.
“Nâkıd”. Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 6. İstanbul: Dergâh Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. KAPLAN ÜSTÜNERYayın Tarihi: 27.01.2014Güncelleme Tarihi: 12.12.2020Eserlerinden Örnekler
Ey sipeh-sâlâr-ı hayl-i enbiyâ vü mürselîn
V’ey şehinşâh-ı gürûh-ı evvelîn ü âhirîn
Tal‘atinden muktebes hûrşîd-i ‘âlem-tâb tâb
Hilkatinden müttehaz hestî semâvât u zemîn
Zât-ı pâkindir senin mahbûb-ı Hallâk-ı ezel
Lâ-cerem oldı vücûdun rahmeten li'l-âlemîn
Kıl şefâat arsa-i mahşerde âsî ümmete
Yâ Resûallâh çü sensin sâdıku'l-vadü'l-emîn
Sad slât u sad selâm olsun sana ey nûr-ı hak
Sensin ol hâdî-i münhâc-âver-i dîn-i mübîn
Gavta-i bahr-ı zünûb-âlûdedir Nâkıd kulun
Râci-i lutf u keremdir ya şefîe'l-müznibîn
(Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safayî Efendi Tezkire-i Safayî. Ankara: AKM Yay. 682.)
Ümîd-i vasla Mîkat-ı felek olmış döner sâ‘at
Meger kim seb’a-i seyyâreden aldı eser sâ‘at
Mu‘âdil çarh-ı gerdûna çü rebi‘ ceyb-i usturlâb
Müselsel devr-i dâ’im dem-be-dem şâm u seher sâ‘at
‘Aceb şûh u kalender-meşreb ü seyyâh-ı ‘âlemdir
Eder geh şarka gâhî cânib-i garba sefer sâ‘at
Görince hicr ü firkat beste-i rîk-i revân olmış
Olur ki tengnâ-yı şîşede zîr ü zeber sâ‘at
(Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safayî Efendi Tezkire-i Safayî. Ankara: AKM Yay. 683.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 27.01.2014Güncelleme Tarihi: 12.12.2020Eserlerinden Örnekler
Ey sipeh-sâlâr-ı hayl-i enbiyâ vü mürselîn
V’ey şehinşâh-ı gürûh-ı evvelîn ü âhirîn
Tal‘atinden muktebes hûrşîd-i ‘âlem-tâb tâb
Hilkatinden müttehaz hestî semâvât u zemîn
Zât-ı pâkindir senin mahbûb-ı Hallâk-ı ezel
Lâ-cerem oldı vücûdun rahmeten li'l-âlemîn
Kıl şefâat arsa-i mahşerde âsî ümmete
Yâ Resûallâh çü sensin sâdıku'l-vadü'l-emîn
Sad slât u sad selâm olsun sana ey nûr-ı hak
Sensin ol hâdî-i münhâc-âver-i dîn-i mübîn
Gavta-i bahr-ı zünûb-âlûdedir Nâkıd kulun
Râci-i lutf u keremdir ya şefîe'l-müznibîn
(Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safayî Efendi Tezkire-i Safayî. Ankara: AKM Yay. 682.)
Ümîd-i vasla Mîkat-ı felek olmış döner sâ‘at
Meger kim seb’a-i seyyâreden aldı eser sâ‘at
Mu‘âdil çarh-ı gerdûna çü rebi‘ ceyb-i usturlâb
Müselsel devr-i dâ’im dem-be-dem şâm u seher sâ‘at
‘Aceb şûh u kalender-meşreb ü seyyâh-ı ‘âlemdir
Eder geh şarka gâhî cânib-i garba sefer sâ‘at
Görince hicr ü firkat beste-i rîk-i revân olmış
Olur ki tengnâ-yı şîşede zîr ü zeber sâ‘at
(Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safayî Efendi Tezkire-i Safayî. Ankara: AKM Yay. 683.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020Eserlerinden Örnekler
Ey sipeh-sâlâr-ı hayl-i enbiyâ vü mürselîn
V’ey şehinşâh-ı gürûh-ı evvelîn ü âhirîn
Tal‘atinden muktebes hûrşîd-i ‘âlem-tâb tâb
Hilkatinden müttehaz hestî semâvât u zemîn
Zât-ı pâkindir senin mahbûb-ı Hallâk-ı ezel
Lâ-cerem oldı vücûdun rahmeten li'l-âlemîn
Kıl şefâat arsa-i mahşerde âsî ümmete
Yâ Resûallâh çü sensin sâdıku'l-vadü'l-emîn
Sad slât u sad selâm olsun sana ey nûr-ı hak
Sensin ol hâdî-i münhâc-âver-i dîn-i mübîn
Gavta-i bahr-ı zünûb-âlûdedir Nâkıd kulun
Râci-i lutf u keremdir ya şefîe'l-müznibîn
(Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safayî Efendi Tezkire-i Safayî. Ankara: AKM Yay. 682.)
Ümîd-i vasla Mîkat-ı felek olmış döner sâ‘at
Meger kim seb’a-i seyyâreden aldı eser sâ‘at
Mu‘âdil çarh-ı gerdûna çü rebi‘ ceyb-i usturlâb
Müselsel devr-i dâ’im dem-be-dem şâm u seher sâ‘at
‘Aceb şûh u kalender-meşreb ü seyyâh-ı ‘âlemdir
Eder geh şarka gâhî cânib-i garba sefer sâ‘at
Görince hicr ü firkat beste-i rîk-i revân olmış
Olur ki tengnâ-yı şîşede zîr ü zeber sâ‘at
(Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safayî Efendi Tezkire-i Safayî. Ankara: AKM Yay. 683.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Ey sipeh-sâlâr-ı hayl-i enbiyâ vü mürselîn
V’ey şehinşâh-ı gürûh-ı evvelîn ü âhirîn
Tal‘atinden muktebes hûrşîd-i ‘âlem-tâb tâb
Hilkatinden müttehaz hestî semâvât u zemîn
Zât-ı pâkindir senin mahbûb-ı Hallâk-ı ezel
Lâ-cerem oldı vücûdun rahmeten li'l-âlemîn
Kıl şefâat arsa-i mahşerde âsî ümmete
Yâ Resûallâh çü sensin sâdıku'l-vadü'l-emîn
Sad slât u sad selâm olsun sana ey nûr-ı hak
Sensin ol hâdî-i münhâc-âver-i dîn-i mübîn
Gavta-i bahr-ı zünûb-âlûdedir Nâkıd kulun
Râci-i lutf u keremdir ya şefîe'l-müznibîn
(Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safayî Efendi Tezkire-i Safayî. Ankara: AKM Yay. 682.)
Ümîd-i vasla Mîkat-ı felek olmış döner sâ‘at
Meger kim seb’a-i seyyâreden aldı eser sâ‘at
Mu‘âdil çarh-ı gerdûna çü rebi‘ ceyb-i usturlâb
Müselsel devr-i dâ’im dem-be-dem şâm u seher sâ‘at
‘Aceb şûh u kalender-meşreb ü seyyâh-ı ‘âlemdir
Eder geh şarka gâhî cânib-i garba sefer sâ‘at
Görince hicr ü firkat beste-i rîk-i revân olmış
Olur ki tengnâ-yı şîşede zîr ü zeber sâ‘at
(Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safayî Efendi Tezkire-i Safayî. Ankara: AKM Yay. 683.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | SÂFÎ, Derviş Ahmed Sâfî Efendi | d. ? - ö. 1665 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | MAHZÛNÎ MUHARREM BABA | d. ? - ö. 1867/1869? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Haşim (Yenişehirli) | d. 1860 - ö. 25 Kasım 1920 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | SÂFÎ, Derviş Ahmed Sâfî Efendi | d. ? - ö. 1665 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | MAHZÛNÎ MUHARREM BABA | d. ? - ö. 1867/1869? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Haşim (Yenişehirli) | d. 1860 - ö. 25 Kasım 1920 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | SÂFÎ, Derviş Ahmed Sâfî Efendi | d. ? - ö. 1665 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | MAHZÛNÎ MUHARREM BABA | d. ? - ö. 1867/1869? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Haşim (Yenişehirli) | d. 1860 - ö. 25 Kasım 1920 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | SÂFÎ, Derviş Ahmed Sâfî Efendi | d. ? - ö. 1665 | Meslek | Görüntüle |
11 | MAHZÛNÎ MUHARREM BABA | d. ? - ö. 1867/1869? | Meslek | Görüntüle |
12 | Haşim (Yenişehirli) | d. 1860 - ö. 25 Kasım 1920 | Meslek | Görüntüle |
13 | SÂFÎ, Derviş Ahmed Sâfî Efendi | d. ? - ö. 1665 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | MAHZÛNÎ MUHARREM BABA | d. ? - ö. 1867/1869? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Haşim (Yenişehirli) | d. 1860 - ö. 25 Kasım 1920 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | SÂFÎ, Derviş Ahmed Sâfî Efendi | d. ? - ö. 1665 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | MAHZÛNÎ MUHARREM BABA | d. ? - ö. 1867/1869? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Haşim (Yenişehirli) | d. 1860 - ö. 25 Kasım 1920 | Madde Adı | Görüntüle |