Madde Detay
FERDÎ, Ahmed Ferîd Efendi
(d. 1283/1866-67 - ö. 1326/1910)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Ahmed Ferîd Efendi’dir. Şiirlerine Ferdî mahlasını kullandı. 1283/1866-67’de Yenişehir’de doğdu. Yenişehirfenar’da Sa’dî tarikatına mensup, Dergâh-ı Atîk şeyhi Mehmed Vehbî Efendi’nin küçük oğludur. İbtidai ve rüşdi tahsilini tamamladıktan sonra Arapça ve Farsça öğrendi. 1297/1880’de Yenişehir’in Yunan tarafından işgalinden sonra babasıyla İzmir’e geldi. 1300/1882-83’te babası vefat edince İstanbul’a geldi. Medreseye girdi. Daha sonra meşihat müsteşarı olan Ödemişli Mustafa Efendi’den icazet aldı. 1313/1895-96’da Selanik’e giderek İstanbul’da Abdüsselâm Dergâhı şeyhi iken Selanik’e nefyolunan ve babasının halifelerinden olan Yahyâ Efendi’den Sa’dî tarikatı için hilafet aldı. Selanik’ten avdetinden sonra özel muallimliklerde bulundu. Daha sonra Mollâ Gürânî Mekteb-i Rüşdîsi’ne ve Halıcıoğlu’nda Musevi Mektebi’ne muallim oldu. Üsküdar’da Sa’dî tarikatından Hallâc Baba Dergâhı Şeyhi Ali Fakrî Efendi’nin Ahmedü’l-Buhârî Dergâhı şeyhliğine naklinde yerine tayin olundu. Ahmed Ferîd Efendi dört sene, dört ay, on gün şeyhlik edebildi. 1 Mayıs 1326/14 Nisan 1910 gecesi vefat etti. Mezkur dergâhın haziresine defnolundu. Şair Ahmed Remzî vefatına şu vefat tarihini söylemiştir: “Çillesin ikmâl itdi genc iken ol pür-ümîd/Bir muvahhiddi iki sığmaz güher târîhine”.
Babası Mehmed Vehbî Efendi, Vehbî mahlasıyla yazan bir şairdi. Ailesinde başka şairler de vardı. Büyük dayısı Şeyh Cemâl, Lutfî ve Mestân mahlaslarıyla şiir yazardı ve mürettep Dîvân sahibiydi. Küçük dayısı Muhyiddîn de Muhyî mahlasıyla şiirler yazdı.
Ahmed Ferîd Efendi’nin musiki ıstılahlarını bir araya getirerek oluşturduğu Kâr-ı Nâtık’ı meşhurdur.
Çok okuyan bir biriydi. İslami ilimlerde ve tasavvufta büyük iktidar sahibiydi. Alçakgönüllü, yüksek ahlak sahibi, rind bir kişiydi. Divan tarzında başarılı bir şairdi. Şiirlerini dostlarına dağıttığından Dîvân düzenleyemedi. Arkadaşlarına yazdığı mektupları genellikle bahr-i tavil tarzında yazardı (Ergun yty: 284).
Kaynakça
Cunbur, Müjgan (hzl.) (1999). İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şairleri. C. I. Ankara: AKM Yay.
Değirmencioğlu, S. (2004). “Ferdî”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C.4. Ankara: AKM Yay. 44.
Ergun, Sadeddin Nüzhet (yty.). Türk Şairleri. C. I.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nailî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. MEHTAP ERDOĞANYayın Tarihi: 19.07.2014Güncelleme Tarihi: 02.12.2020Eserlerinden Örnekler
Kâr-ı Nâtık’tan
Tarîk-i râstı sor râh-ı aşkın muktedâsından
Bu hestîde olan devr-i kebîrin reh-nümâsından
Bileydi sofiyân bu hilkatin tâ asl u fer’inden
Bilirdi pencgâhı zât-ı Hakk’ın ıstıfâsından
Bulanlar şevk-i dil sûzidilârâdan bu kesrette
Rehâ buldı sipihrin nâpesendîde edâsından
Hevâsı perdesi sâz-ı derûnun hep dügâh olmaz
Düyekler mutrıbâ kânûn-ı şevkin iktizâsından
Safâ-yâb eyle uşşâkın makâmât-ı hümâyûnun
Sabâ ol gülizârın lutf idüp bûy-ı safâsından
Hüseynî olduğum sûzidilimden anla ey zâhid
O sultân-ı ırâkın sûznâk ol Kerbelâ’sından
Niyâzım bûselikdir sâki-i i gülçehreden ammâ
Muhayyerdir bu kârım dembedem redd ü atâsından
Dönerse âşıkın halvetgehinde ol köçek zâde
Nevâsı bîkarârın tiz çıkar evc-i semâsından
Hisâr-ı âşıkını sînemde sengîn eyle ey şehnâz
Kerem kıl mâye-i cân tâhir olsun mâsivâsından
Beyâtidir yeter bu zemzemen ey mutrib-i şûrî
Biraz da bînevâlar nağmesin dinle nevâsından
Dilâ ol gülşen-i kudsîdeki şevk u tarab noldı
Meğer dembestesin zencîr-i zülfün ibtilâsından
…
(Ergun, Sadeddin Nüzhet (yty.). Türk Şairleri. C. I. 284.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 19.07.2014Güncelleme Tarihi: 02.12.2020Eserlerinden Örnekler
Kâr-ı Nâtık’tan
Tarîk-i râstı sor râh-ı aşkın muktedâsından
Bu hestîde olan devr-i kebîrin reh-nümâsından
Bileydi sofiyân bu hilkatin tâ asl u fer’inden
Bilirdi pencgâhı zât-ı Hakk’ın ıstıfâsından
Bulanlar şevk-i dil sûzidilârâdan bu kesrette
Rehâ buldı sipihrin nâpesendîde edâsından
Hevâsı perdesi sâz-ı derûnun hep dügâh olmaz
Düyekler mutrıbâ kânûn-ı şevkin iktizâsından
Safâ-yâb eyle uşşâkın makâmât-ı hümâyûnun
Sabâ ol gülizârın lutf idüp bûy-ı safâsından
Hüseynî olduğum sûzidilimden anla ey zâhid
O sultân-ı ırâkın sûznâk ol Kerbelâ’sından
Niyâzım bûselikdir sâki-i i gülçehreden ammâ
Muhayyerdir bu kârım dembedem redd ü atâsından
Dönerse âşıkın halvetgehinde ol köçek zâde
Nevâsı bîkarârın tiz çıkar evc-i semâsından
Hisâr-ı âşıkını sînemde sengîn eyle ey şehnâz
Kerem kıl mâye-i cân tâhir olsun mâsivâsından
Beyâtidir yeter bu zemzemen ey mutrib-i şûrî
Biraz da bînevâlar nağmesin dinle nevâsından
Dilâ ol gülşen-i kudsîdeki şevk u tarab noldı
Meğer dembestesin zencîr-i zülfün ibtilâsından
…
(Ergun, Sadeddin Nüzhet (yty.). Türk Şairleri. C. I. 284.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020Eserlerinden Örnekler
Kâr-ı Nâtık’tan
Tarîk-i râstı sor râh-ı aşkın muktedâsından
Bu hestîde olan devr-i kebîrin reh-nümâsından
Bileydi sofiyân bu hilkatin tâ asl u fer’inden
Bilirdi pencgâhı zât-ı Hakk’ın ıstıfâsından
Bulanlar şevk-i dil sûzidilârâdan bu kesrette
Rehâ buldı sipihrin nâpesendîde edâsından
Hevâsı perdesi sâz-ı derûnun hep dügâh olmaz
Düyekler mutrıbâ kânûn-ı şevkin iktizâsından
Safâ-yâb eyle uşşâkın makâmât-ı hümâyûnun
Sabâ ol gülizârın lutf idüp bûy-ı safâsından
Hüseynî olduğum sûzidilimden anla ey zâhid
O sultân-ı ırâkın sûznâk ol Kerbelâ’sından
Niyâzım bûselikdir sâki-i i gülçehreden ammâ
Muhayyerdir bu kârım dembedem redd ü atâsından
Dönerse âşıkın halvetgehinde ol köçek zâde
Nevâsı bîkarârın tiz çıkar evc-i semâsından
Hisâr-ı âşıkını sînemde sengîn eyle ey şehnâz
Kerem kıl mâye-i cân tâhir olsun mâsivâsından
Beyâtidir yeter bu zemzemen ey mutrib-i şûrî
Biraz da bînevâlar nağmesin dinle nevâsından
Dilâ ol gülşen-i kudsîdeki şevk u tarab noldı
Meğer dembestesin zencîr-i zülfün ibtilâsından
…
(Ergun, Sadeddin Nüzhet (yty.). Türk Şairleri. C. I. 284.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Kâr-ı Nâtık’tan
Tarîk-i râstı sor râh-ı aşkın muktedâsından
Bu hestîde olan devr-i kebîrin reh-nümâsından
Bileydi sofiyân bu hilkatin tâ asl u fer’inden
Bilirdi pencgâhı zât-ı Hakk’ın ıstıfâsından
Bulanlar şevk-i dil sûzidilârâdan bu kesrette
Rehâ buldı sipihrin nâpesendîde edâsından
Hevâsı perdesi sâz-ı derûnun hep dügâh olmaz
Düyekler mutrıbâ kânûn-ı şevkin iktizâsından
Safâ-yâb eyle uşşâkın makâmât-ı hümâyûnun
Sabâ ol gülizârın lutf idüp bûy-ı safâsından
Hüseynî olduğum sûzidilimden anla ey zâhid
O sultân-ı ırâkın sûznâk ol Kerbelâ’sından
Niyâzım bûselikdir sâki-i i gülçehreden ammâ
Muhayyerdir bu kârım dembedem redd ü atâsından
Dönerse âşıkın halvetgehinde ol köçek zâde
Nevâsı bîkarârın tiz çıkar evc-i semâsından
Hisâr-ı âşıkını sînemde sengîn eyle ey şehnâz
Kerem kıl mâye-i cân tâhir olsun mâsivâsından
Beyâtidir yeter bu zemzemen ey mutrib-i şûrî
Biraz da bînevâlar nağmesin dinle nevâsından
Dilâ ol gülşen-i kudsîdeki şevk u tarab noldı
Meğer dembestesin zencîr-i zülfün ibtilâsından
…
(Ergun, Sadeddin Nüzhet (yty.). Türk Şairleri. C. I. 284.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | NÂŞİD, Nâşid Safvet Efendi | d. 1827 - ö. 1855 ds. | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | MAHZÛNÎ MUHARREM BABA | d. ? - ö. 1867/1869? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | NÂKID, İbrahim Efendi | d. d. ? - ö. ö. 1715 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | NÂŞİD, Nâşid Safvet Efendi | d. 1827 - ö. 1855 ds. | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | MAHZÛNÎ MUHARREM BABA | d. ? - ö. 1867/1869? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | NÂKID, İbrahim Efendi | d. d. ? - ö. ö. 1715 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | NÂŞİD, Nâşid Safvet Efendi | d. 1827 - ö. 1855 ds. | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | MAHZÛNÎ MUHARREM BABA | d. ? - ö. 1867/1869? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | NÂKID, İbrahim Efendi | d. d. ? - ö. ö. 1715 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | NÂŞİD, Nâşid Safvet Efendi | d. 1827 - ö. 1855 ds. | Meslek | Görüntüle |
11 | MAHZÛNÎ MUHARREM BABA | d. ? - ö. 1867/1869? | Meslek | Görüntüle |
12 | NÂKID, İbrahim Efendi | d. d. ? - ö. ö. 1715 | Meslek | Görüntüle |
13 | NÂŞİD, Nâşid Safvet Efendi | d. 1827 - ö. 1855 ds. | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | MAHZÛNÎ MUHARREM BABA | d. ? - ö. 1867/1869? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | NÂKID, İbrahim Efendi | d. d. ? - ö. ö. 1715 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | NÂŞİD, Nâşid Safvet Efendi | d. 1827 - ö. 1855 ds. | Madde Adı | Görüntüle |
17 | MAHZÛNÎ MUHARREM BABA | d. ? - ö. 1867/1869? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | NÂKID, İbrahim Efendi | d. d. ? - ö. ö. 1715 | Madde Adı | Görüntüle |