NA’TÎ

(d. ?/? - ö. 860/1455-56)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / Başlangıç-15. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbulludur. Ailesi ve eğitimi hakkında kaynaklarda bilgi verilmemektedir. Ancak kâtip olacak kadar okuduğu anlaşılmaktadır. Âşık Çelebi, onun mesleğindeki başarısını “Dîvân kâtiblerinüñ ve kalem ü rakam sâhiblerinüñ makbûlidür” diye övmektedir (Meredith-Owens 1971: vr. 137a). Kadir Efendi, Anadolu kazaskeri olunca divanında berat kâtibi olmuştur. Kınalı-zâde Hasan Çelebi, şairin işret meclislerine düşkünlüğü nedeniyle bu görevinde uzun süre devam edemediğini zımnen vurgulamıştır (Kutluk 1989: 997). Daha sonra Süleymân Paşa’yla Mısır’a kâtip olarak gitmiş ve 860/1455-56’ta orada ölmüştür. Âşık Çelebi (Meredith-Owens 1971: vr. 137a), Na’tî’nin Figânî ve Nûhî ile Efe Meyhânesi’nin müdavimi olduğunu, İstanbul'un şiir meclislerinde bulunduğunu söylemiştir. Bu üçlünün nerede bir güzel görse peşine düşen türden zevk ehli kimseler olduğunu, Na’tî’nin devrin şairleriyle karşılıklı şiirler yazdığını da eklemiştir. Kaynaklarda şairin, hayatında yer almış iki güzeli konu edindiği remel bahrinde Ferruh u Gül-ruh adında bir manzumesi olduğu yazılıdır. Âşık Çelebi (Meredith-Owens 1971: vr. 137a), “hoş kitâb” diye nitelediği Ferruh u Gül-ruh’un zor bulunduğunu, Kınalı-zâde Hasan Çelebi (Kutluk 1989: 997) ise ünlü bir kitap olduğunu kaydetmiştir. Eserin bugüne gelen bir nüshası yoktur. Bunun dışında Na’tî’nin çoğu birbirinin aynı olmak üzere Pervâne Bey Mecmû’ası’nda 8, Mecma’u’n-Nezâ’ir’de 6 şiiri mevcuttur. Tezkirelerde şairin edebî kişiliğine dair tek yorum Âşık Çelebi’ye (Meredith-Owens 1971: vr. 137a) aittir. Çelebi, Na’tî’nin söylenmemiş manalar bulduğuna değinmiş, zevk ve eğlence düşkünlüğü hakkındaki bazı nüktelerine yer vermiş, şiir ve inşâsı yanında hattının da güzel olduğunu vurgulamıştır.

Kaynakça

Köksal, M. Fatih (2006). “Na’tî”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 6. Ankara: AKM Yay. 543.

Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 28.06.2013].

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1989). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. C. 2. Ankara: TTK Yay.

Mehmed Süreyyâ (1311). Sicill-i Osmânî. C. 4. İstanbul.

Meredith-Owens, G. M. (hzl.) (1971). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (Meşâ’irü’ş-Şu’arâ or Tezkire of Âşık Çelebi). London: Brydone Printers Ltd. vr. 137a.

Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi. Bağdat. No. 406. vr. 6a, 26b, 225b.

Şemseddîn Sâmî (1316). Kâmûsu’l-A’lâm. C. 6. İstanbul.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1986). C. 6. “Na’tî”. İstanbul: Dergâh Yay. 531. 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL
Yayın Tarihi: 02.10.2013
Güncelleme Tarihi: 06.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Boyunun serverâ serv-i sehî olmasa hayrânı

Ayag üzre turup kalmaz gezüp eylerdi seyrânı

Sakın bâd-ı havâdisden ki sarsar serv-i âzâdun

Salın bâd-ı fenâdan ön hırâmânî hırâmânî

Hayâtum dâr-ı dünyâda leb-i la’lünledür yohsa

Ne cân ile bulurdum ben cihân içinde bu cânı

Cemâlün Şâm u Rûm’un pâdşâhı olsa n’ola kim

Güzellik Yûsuf’ı kıldı kul iken Mısr sultânı

Eger gûş eyleye Na’tî bu hûb-ı dil-güşâ şi’rün

Çog istihsân ide Hassân u Husrev birle Hakanî

(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 28.06.2013]. 2868.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Derya Cebecioğlud. 12 Ekim 1967 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Şöhret Doğruyol Sağbaşd. 1981 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3AZÎZ, Kilârî Azîz Efendid. ? - ö. 1727-28Doğum YeriGörüntüle
4Derya Cebecioğlud. 12 Ekim 1967 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Şöhret Doğruyol Sağbaşd. 1981 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6AZÎZ, Kilârî Azîz Efendid. ? - ö. 1727-28Doğum YılıGörüntüle
7Derya Cebecioğlud. 12 Ekim 1967 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8Şöhret Doğruyol Sağbaşd. 1981 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9AZÎZ, Kilârî Azîz Efendid. ? - ö. 1727-28Ölüm YılıGörüntüle
10Derya Cebecioğlud. 12 Ekim 1967 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Şöhret Doğruyol Sağbaşd. 1981 - ö. ?MeslekGörüntüle
12AZÎZ, Kilârî Azîz Efendid. ? - ö. 1727-28MeslekGörüntüle
13Derya Cebecioğlud. 12 Ekim 1967 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Şöhret Doğruyol Sağbaşd. 1981 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15AZÎZ, Kilârî Azîz Efendid. ? - ö. 1727-28Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Derya Cebecioğlud. 12 Ekim 1967 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Şöhret Doğruyol Sağbaşd. 1981 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18AZÎZ, Kilârî Azîz Efendid. ? - ö. 1727-28Madde AdıGörüntüle