NESİP

(d. 1874 / ö. 1944)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Nesip, Kars'ın eski adıyla Kızılçakçak, günümüzdeki adıyla Akyaka ilçesinin yakınlarında bulunan ve bugün Ermenistan sınırlarında kalan Güllübulağ köyünde 1874'te doğmuştur. Küçük yaşta geçirdiği çiçek hastalığı nedeniyle gözleri kör olur. Kendi ifadesiyle badeli âşık olan şair, komşusunun kızı Bahar'a gönülden bağlanır, ancak kızı ailesi, Çıldır'dan varlıklı birine verir. Nesip, başka bir hanımla evlenir ve o hanımdan çocukları olur fakat kaç çocuğuna dair bir bilgi mevcut değildir. Mesleği gereği gezginlik yaparken Mehemmed, Oruç, Mehbalı, Ali gibi kişilerin kendisine yardımcı olduğu rivayet edilir. 1944'te vefat eder (İsmailov ve Gurbanov 2004).

Âşık Nesip denilince Türkiye sahasında iki büyük üstat ile aynı kaderi paylaştığı akla getirilmelidir. Bunlardan ilki Aşık Veysel Şatıroğlu ki her ikisi de çocukluklarında geçirdikleri çiçek hastalığı nedeniyle ama olurlar, ikincisi ise ustası Çıldırlı Âşık Şenlik'tir. Yazılı kaynaklarda Âşık Şenlik'in çırağı olduğu iddia edilse de Âşık Şenlik'in olan ve kendisi de bir âşık olan torunlarından Yılmaz Şenlikoğlu, bunun bir iddia olduğunu ve dedesinin böyle bir çırağı olmadığını söyler. Eserlerinde sevdiği kızı alamayışı; Sevip de alamadığı kızı ömrü boyunca unutamayışı; hastalıktan dolayı gözlerini kaybetmesi; eziyet ve baskı gördüğü Ermeni yöneticilere karşı direnişi; memleket sevgisi, Çıldır'a ve orada üstat saydığı kişi Âşık Şenlik'e karşı özel ilgi ve saygı; zamanın geçiciliği ve zamandan şikayet, dinî ve hikemi konuları işler. Âşık Nesip'in hicivleri de kendisinin sanat dünyasını süsler; doğup büyüdüğü yerlerin Rus işgaline uğramasından sonra özgür Türkiye topraklarına gitme düşüncesi; işgalden sonra kurulan Şura Hükümeti'ni eleştirisi; memleket sevgisiyle bütünleşen tabiat olayları ve coğrafya Âşık Nesip'in şiir dünyasını oluşturur. Çıldır'a karşı duyduğu ilginin Âşık Şenlik'ten mi, sevip de alamadığı komşusunun kızı Bahar Hanım'dan mı kaynaklandığı kesinleşememiştir. Ustası olduğu iddia edilen Âşık Şenlik ile bir benzer ortaklığı da biniti olan Alaşa adlı atıdır: Her iki âşık da bakımsız, zayıf, cılız olan atları hakkında şiirleri vardır. Pek çok âşık ile atışma yapar. Bu atışmalardan en çok bilineni ise Ermeni Âşık Usta Tatos'un Nesip'i aşağılaması üzerine söylediğidir: Sovyetler döneminde yaşadığı coğrafyada Âşık Nesip'den Lenin ve Stalin'i teriflemesini (övmesini), bunun karşılığında kendisine her türlü yardımın yapılacağını, yiyecek verileceğini söylerler. Bir defasında "Yalan söylemektense aç kalmak daha yahşıdır", diğer kere "Meni özürlü sayın, anadan olandan koram, görmediğim şeyi nece tarifleye bilerem" diye cevap verir (İsmailov ve Gurbanov 2004).

Coğrafyasında bilinen ve kullanılan âşık havalarını ve âşık edebiyatı tür ve şekillerini başarıyla kullanmış ve eserler vermiştir. Repertuvarında çok sayıda hikâye olduğu söylenir. Âşık Şenlik, Göğceli Elesker, Bala Memmed gibi zamanının ünlü âşıklarıya atışma ve söyleşilerde bulunmuştur (İsmailov ve Gurbanov 2004).

Kaynakça

İsmailov, Hüseyin, T. Gurbanov (2004). Aşıg Nesib. Bakü: Seda Neşriyyatı.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. ERDOĞAN ALTINKAYNAK
Yayın Tarihi: 03.09.2019
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1FAKİRÎ, Üzeyir Ustad. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2BEKİR, Bekir Aktaşd. 1948 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Hamdullah Köseoğlud. 1 Ocak 1945 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4ÖMER, Ömer Lütfi Velid. 1874 - ö. 1957Doğum YılıGörüntüle
5MEHMET REFİKÎ, Muhammet Şanlıd. 1874 - ö. 1975Doğum YılıGörüntüle
6DERDİÇOK, Ömer Lütfi Derdiçokd. 1874 - ö. 1937Doğum YılıGörüntüle
7EBİLFET İSMAYIL OĞLU RAHİMOVd. 1908 - ö. 1944Ölüm YılıGörüntüle
8İsmail Hakkı (Alişanzade)d. 1871 - ö. 13 Mart 1944Ölüm YılıGörüntüle
9Emine Semiyed. 28 Mart 1864 - ö. 1944Ölüm YılıGörüntüle
10MEHMET/FAKİR MEHMET, Mehmet Çakmakd. 1921 - ö. 2001MeslekGörüntüle
11PERİŞAN (PERİŞAN ALİ), Ali İspird. 1944 - ö. 11.02.2013MeslekGörüntüle
12NEDİM, Nedim Abbaszaded. 1964 - ö. ?MeslekGörüntüle
13ÖZKANÎ, Süleyman Özkand. 30.01.1955 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14TAYYARÎ, Zeki Tipid. 1949 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15BİLAL CAN, Bilal Karamand. 1960 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16MEHEMMED, Mehemmed İskenderîd. 1960 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17KRİKORd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18GALİBÎ, Hacı Âlimd. ? - ö. 1898Madde AdıGörüntüle