Madde Detay
Nihânî, İbrahim Çelebi
(d. ?/? - ö. 1000/1591/92)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Edirne’de
doğdu. Riyâzî, şairin asıl adının İbrahim Çelebi olduğunu söyler. Devşirme olan
şair, yine kendisi gibi Edirneli olan şair Ubeydî’nin yanında yetişti. Bir ara
sipahilik yapan Nihânî, sonradan bu görevi bırakarak derviş oldu. Aynı
dönemde yaşayan şair Ubeydî, kendisine âşık olmuş ve ona birçok gazel
söylemiştir. Ömrünün sonuna doğru aklî dengesini kaybeden şair, 1000/1591-92
yılında öldü. Mezarı Edirne’dedir (Solmaz 2005: 559, Kılıç 2010: 925, Riyâzî vr.
114a-b).
Tezkireciler,
Nihânî’ye ait çeşitli gazel ve beyitleri şiirlerine örnek olarak verseler de
herhangi bir eserinin varlığından bahsetmezler. Ancak Milli Kütüphane Yazmalar
Koleksiyonu “06 Mil Yz FB 260/2” numarada kayıtlı şiir mecmuasının 13b-20b
yaprakları arasında, “Gazelliyyât-ı
Nihânî” başlığı altında şaire ait 60 adet gazel bulunmaktadır.
Tezkirelerde şairin şiirlerine örnek gösterilen bazı beyitlerin bu gazellerde
bulunmaması, şaire ait eldeki şiirlerin eksik olduğu fikrini akla getirmektedir.
Hakkında bilgi
veren tezkirecilerin Nihânî’den övgüyle bahsetmeleri, yaşadığı dönemde takdirle
karşılandığının bir işaretidir. Divan şiirinin geleneğine bağlı şiirler
yazan şairin kullandığı dil ve üslup, devrinin klâsik şiir anlayışına uygundur.
Şiirlerinde çoğu zaman yabancı kelimelerden uzak, sade bir Türkçeyi tercih
etmiş ve genellikle âşıkane ve rindane duyguları ön planda tutmuştur.
Kaynakça
Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
Kaplan, Yunus (2010). “Nihânî (İbrahim Çelebi) ve Gazelleri”. Turkish Studies/ Türkoloji Araştırmaları, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 5 (4): 1271-1303.
Kazancıgil, Ratip (hzl.) (1996). Abdurrahman Hıbrî, Enîsü’l-Müsâmirîn, Edirne Tarihi, 136-1650. İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği Yay.
Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ-İnceleme-Metin. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.
Nihânî. Gazeliyyât. Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz FB 260/2.
Riyâzî. Riyâzu’ş-Şu’arâ. Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Hk 1275.
Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî, Gülşen-i Şu’arâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLANYayın Tarihi: 12.10.2013Güncelleme Tarihi: 02.12.2020Eserlerinden Örnekler
Sevme şehrî güzeli ger meh-i tâbân ise de
Virme hercâyîye dil mihr-i dırahşân ise de
Saña serkeşlik idüp gayrîye mâ’il olanuñ
Geç hevâsından eger serv-i hırâmân ise de
Hâr ile hem-dem olup bağruñı pür-hûn idenüñ
Gel e bakma yüzine bir gül-i handân ise de
Seni haste idüp el derdine tîmâr idene
Mübtelâ olma sakın âfet-i devrân ise de
Ey Nihânî ruhı her cem’i münevver idenüñ
Olma pervânesi ger şem’-i gülistân ise de
(Nihânî. Gazeliyyât. Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz FB 260/2. 18b.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 12.10.2013Güncelleme Tarihi: 02.12.2020Eserlerinden Örnekler
Sevme şehrî güzeli ger meh-i tâbân ise de
Virme hercâyîye dil mihr-i dırahşân ise de
Saña serkeşlik idüp gayrîye mâ’il olanuñ
Geç hevâsından eger serv-i hırâmân ise de
Hâr ile hem-dem olup bağruñı pür-hûn idenüñ
Gel e bakma yüzine bir gül-i handân ise de
Seni haste idüp el derdine tîmâr idene
Mübtelâ olma sakın âfet-i devrân ise de
Ey Nihânî ruhı her cem’i münevver idenüñ
Olma pervânesi ger şem’-i gülistân ise de
(Nihânî. Gazeliyyât. Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz FB 260/2. 18b.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020Eserlerinden Örnekler
Sevme şehrî güzeli ger meh-i tâbân ise de
Virme hercâyîye dil mihr-i dırahşân ise de
Saña serkeşlik idüp gayrîye mâ’il olanuñ
Geç hevâsından eger serv-i hırâmân ise de
Hâr ile hem-dem olup bağruñı pür-hûn idenüñ
Gel e bakma yüzine bir gül-i handân ise de
Seni haste idüp el derdine tîmâr idene
Mübtelâ olma sakın âfet-i devrân ise de
Ey Nihânî ruhı her cem’i münevver idenüñ
Olma pervânesi ger şem’-i gülistân ise de
(Nihânî. Gazeliyyât. Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz FB 260/2. 18b.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Sevme şehrî güzeli ger meh-i tâbân ise de
Virme hercâyîye dil mihr-i dırahşân ise de
Saña serkeşlik idüp gayrîye mâ’il olanuñ
Geç hevâsından eger serv-i hırâmân ise de
Hâr ile hem-dem olup bağruñı pür-hûn idenüñ
Gel e bakma yüzine bir gül-i handân ise de
Seni haste idüp el derdine tîmâr idene
Mübtelâ olma sakın âfet-i devrân ise de
Ey Nihânî ruhı her cem’i münevver idenüñ
Olma pervânesi ger şem’-i gülistân ise de
(Nihânî. Gazeliyyât. Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz FB 260/2. 18b.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | HÜSEYİN, Pervâne-zâde Hüseyin Çelebi | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | NASÎBÎ, İsmail Efendi-zâde Halil Efendi | d. ? - ö. 1682-83 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | FÂTİH, Fâtih Efendi | d. 1826 - ö. 1849 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | HÜSEYİN, Pervâne-zâde Hüseyin Çelebi | d. ? - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | NASÎBÎ, İsmail Efendi-zâde Halil Efendi | d. ? - ö. 1682-83 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | FÂTİH, Fâtih Efendi | d. 1826 - ö. 1849 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | HÜSEYİN, Pervâne-zâde Hüseyin Çelebi | d. ? - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | NASÎBÎ, İsmail Efendi-zâde Halil Efendi | d. ? - ö. 1682-83 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | FÂTİH, Fâtih Efendi | d. 1826 - ö. 1849 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | HÜSEYİN, Pervâne-zâde Hüseyin Çelebi | d. ? - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | NASÎBÎ, İsmail Efendi-zâde Halil Efendi | d. ? - ö. 1682-83 | Meslek | Görüntüle |
12 | FÂTİH, Fâtih Efendi | d. 1826 - ö. 1849 | Meslek | Görüntüle |
13 | HÜSEYİN, Pervâne-zâde Hüseyin Çelebi | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | NASÎBÎ, İsmail Efendi-zâde Halil Efendi | d. ? - ö. 1682-83 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | FÂTİH, Fâtih Efendi | d. 1826 - ö. 1849 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | HÜSEYİN, Pervâne-zâde Hüseyin Çelebi | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | NASÎBÎ, İsmail Efendi-zâde Halil Efendi | d. ? - ö. 1682-83 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | FÂTİH, Fâtih Efendi | d. 1826 - ö. 1849 | Madde Adı | Görüntüle |