Ünver Oral

(d. 1937 / ö. -)
Karagöz ve Kukla Sanatçısı, memur
(Çocuk Edebiyatı / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Tokat'ın Erbaa ilçesinde doğdu. 1957’de Tokat Erkek Sanat Enstitüsü'nü bitirdikten sonra hayata atılan Ünver Oral, çeşitli işlerde çalıştı. 1957-1958’de İstanbul'da gemilerde iaşe memurluğu askerlikten sonra 1961-1963 yılları arasında Üsküdar'da bakkallık yaptı. 1964 yılında Sümerbank Beykoz Deri ve Kundura Sanayi Müessesesi’nde Eğitim Şefliği Monitörü olarak görev yaptı ve 1983 yılında emekli oldu.

Güzel sanatların bütün dallarına küçüklüğünden bu yana ilgi ve sevgi duyan Ünver Oral, 1961’de Türk Halk Tiyatrosu çalışmalarına başlar. 1961 yılında Karagöz ve Kuklacılar Derneği'nin Karagöz Kursu'na katıldı. Hayali İrfan Açıkgöz’den ders aldı. 1975’te UNIMA (Dünya Kukla ve Gölge Oyunu Birliği) Türkiye temsilcisi seçilerek alanındaki konferans ve sergi gibi çeşitli etkinliklere katıldı. UNIMA-Türkiye Millî Merkezi’nin kurucu üyesi oldu. 1961’de Karagöz ve kukla konularında atölye, konferans, araştırma, yazı, kurs, sergi, radyo-TV programı çalışmalarına devam eden Oral; Karagöz belgesel senaryosu, ortaoyunu, kukla, Karagöz ve canlı Karagöz metinleri ve hizmetleri için ödüller almıştır (Oral 2003: 4). Emekliliğinden sonra kendisini, Geleneksel Türk Tiyatrosu, Karagöz ve kukla sanatlarına verdi. Yurt içinde ve yurt dışında gölge oyunlarımızı tanıtmak için gösteriler yaptı. Halk Tiyatrosu dergisini yayınladı (12 sayı, 1995). TRT-1'e 13 bölümlük Karagöz dizisi hazırladı. Gölge oyunlarıyla ilgili çalışmalarından dolayı çok sayıda ödül aldı. 1986 yılında, Kültür ve Turizm Bakanlığı Belgesel Film Senaryosu Yarışması'nda Karagöz senaryosu ile üçüncülük ödülü, 1992 MEB Çocuk Kitapları Yarışması Tiyatro Dalında "Karagöz Park Bekçisi" ile üçüncülük, 1998 Tiyatro ve TV Yazarları Derneği Tiyatro Metni Yarışması'nda "Karagöz Belediye Başkanı" ile üçüncülük, 1992 Çankaya Belediyesi 3. Çocuk ve Gençlik Tiyatro Oyun Metni Yarışması'nda büyük ödül, 1994 Temaşa Sanatları Hizmet Ödülü, TRT 25. Yıl Yarışmaları Konulu Film Senaryosu dalında "Karanlığın Kolları" ile mansiyon, 1998 Çocuk Vakfı Karagöz’e Hizmet Ödülü aldı (Işık 2006: 2708, C. 7).

Mizah Ansiklopedisi’nin "kukla" ve Osmanlı Ansiklopedisi’nin “Osmanlı Tiyatrosu” bölümlerini yazan Oral, Karagöz Çocuk dergisinin yayım çabasını taşır. Sürekli yenilikler getirdiği Karagöz ve kukla gösterilerine yurt içinde ve dışında devam eder (Oral 2003: 4). Türkiye’de kuklacılık çalışması ve yayını olmadığını gören yazar, bu konudaki çalışmalarına özellikle ağırlık vermiştir. Ayrıca kuklacılık ile ilgili kişilerin bu kuruluşta toplanması ve Türkiye’nin ilk gerçek kukla tiyatrosunun kurulması amacındadır. Halen UNIMA’nın (Union Internationale la Marlonette-Dünya Kukla Birliği) Türkiye temsilcisi, ayrıca “The Puppeteers of America”, “Ontario Pupetry Asciation” ile “Deutsches Insitut Für Puppenspiel” kuruluşlarının da üyesidir (Oral 1977).

Ünver Oral, evli ve üç çocuk babasıdır.

Sanat ve edebiyatın her dalıyla ilgilenen Ünver Oral’ın ilk şiiri 1956 yılında Damla dergisinde yayımlanır. Şiir, deneme ve incelemeleri Varlık, Cemre, Halk Tiyatrosu, Türk Edebiyatı, Kültür Dünyamız, Millî Kültür, Hayat, Damla dergileri ve Hergün gazetesinde yayımlanır. Film senaryoları, tiyatro metinleri ve şiirleri ile ödüller kazanan Ünver Oral’ın bir şiiri bestelenmiş, bir eseri de TV filmi olmuştur.

Dört radyo oyunu TRT’de yayınlanmış (1972-1974) olup bunlardan birisi 1975’te TRT’yi temsilen Avrupa Yayın Birliğine gönderilmek üzere seçilmiş, bir diğeri de 1977’de Sarajevo (Yugoslavya) Radyosu’nda yayınlanmıştır.

Ünver Oral daha çok gölge ve kukla tiyatrosu çalışmalarıyla tanınır. 2011 yılında Serhat Menek tarafından Ünver Oral'ın Karagöz Metinlerindeki Kültürel ve Eğitsel Unsurlar , adı ile Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe Eğitimi Anabilim Dalında, Yüksek Lisans Tezi yapılmıştır. Çalışmada, Ünver Oral'In eserlerinden örneklerle öz bakım becerileri, davranış eğitimi, diğer eğitsel unsurlar, görgü kuralları, gelenekler, görenekler, sanat ve din konularındaki eğitici mesajları üzerinde durulmuştur. (Menek 2011: 18-134)

Çocuk eğitiminde en iyi yol çocuklara masallar, hikâyeler anlatmak, kukla, gölge oyunu izletmek, sevdiği çizgi film kahramanlarıyla seslenmektir. Çocukların dünyasına Türk kültür dünyasının başta Karagöz, Hacivat, Nasreddin Hoca, Keloğlan olmak üzere bilge kahramanların söylemleriyle ulaşmak ve onlara doğruyu, iyiyi, yapılması gerekeni öğretmek sağlık iletişim açısından oldukça etkilidir. Geleceğin sağlam bir inşasını oluşturabilmek ancak sağlıklı bireyler yetiştirmekle mümkündür. Bunun bilincinde olan Ünver Oral, eserlerinde çocuk eğitimine çok büyük önem vermiştir. Geleneksel Karagöz metinlerini yeniden güncelleyerek günümüz çocuklarının ilgilerine hitap edecek iletilerle zenginleştiren Ünver Oral, her dönem ve yaşta kişilerin bireyleşim sürecine katkıda bulunmuştur. Okumanın önemi, cehaletin kötü olduğu, hayvan sevgisi, çevre bilinci, yardımlaşmanın güzelliği vb. gibi konular, Karagöz'ün girdiği çeşitli mesleklerde (park bekçisi, belediye memuru, trafik polisi vb. gibi) Hacivat ile olan diyaloglarla mizah-eğiticilik ilişkisi içerisinde dinleyiciye/okuyucuya ulaştırılmaya çalışılmıştır.

Ünver Oral'ın eserlerinde kullandığı dil oldukça sade, anlaşılır ve akıcı olup verilmek istenen mesajlar doğrudan dinleyicisine/okuyucusuna ulaşmaktadır. Yazarın eserlerinde sıkça yer verdiği atasözleri, deyimler, Türk halk edebiyatı türleri vb. gibi unsurlar, Türk kültürünün hafızalarda güncellenirken çocukların belleklerinde oluşturduğu öz değerler açısından kimlik bilincine de hizmet etmektedir.

Kaynakça

Işık, İhsan (2006). Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi. 10 Cilt. Ankara: Elvan Yayınları. s. 2707-2708.

Menek, Serhat (2011). Ünver Oral'ın Karagöz Metinlerindeki Kültürel ve Eğitsel Unsurlar. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı.

Oral, Ünver (2003). Kukla ve Kuklacılık. İstanbul: Kitabevi Yayınları.

Oral, Ünver (1977). Karagöznâme. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

http://www.biyografi.net/kisiayrinti.asp [erişim tarihi: 01.07.2018]

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. EBRU ŞENOCAK
Yayın Tarihi: 05.01.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Öp Hacivatın EliniÜsküdar Yayınevi / İstanbul1965Araştırma
Karagöznâme AntolojiTürkiye İş Bankası Kültür Yayınları / İstanbul1977Antoloji
Lorel-Hardi İstanbul’daVeli Yayınları / İstanbul1983Roman
KiracıMEB Yayınları / Ankara1985Tiyatro
Barış KorkusuMEB Yayınları / Ankara1994Radyo Oyunu
Karagöz Perde GazelleriKültür Bakanlığı Yayınları / Ankara1996Araştırma
Çocuklara Karagöz HikâyeleriMEB Yayınları / Ankara1996Hikâye
Karagöz Belediye BaşkanıVeli Yayınları / İstanbul1998Tiyatro
Çocuklara Karagöz ve Kukla ŞiirleriKültür Bakanlığı Yayınları / Ankara1998Derleme
TabutHamle Yayınları / İstanbul1998Mensur Şiir
Karagöz Belediye Başkanı/Büyük Çocuklara Canlı KaragözVeli Yayınları / İstanbul1998Tiyatro
Karagöz Park BekçisiKültür Bakanlığı Yayınları / Ankara1999Tiyatro
Kavuklu İş BulduMEB Yayınları / Ankara2000Tiyatro
Çocuklara Karagöz - Hacivat SöyleşmeleriKültür Bakanlığı Yayınları / Ankara2000Tiyatro
Baba Ocağı-Ana KucağıMEB Yayınları / Ankara2001Tiyatro
Karanlığın KollarıMEB Yayınları / Ankara2001Diğer
İbiş'in Akıl Dişi? / ?2001Tiyatro
Geçmişten Günümüze İlçemiz BeykozVeli Yayınları / İstanbul2002Araştırma
Günümüzden Karagöz-Hacivat SöyleşmeleriKitabevi Yayınları / İstanbul2002Diğer
Karagöz OyunlarıKitabevi Yayınları / İstanbul2002Diğer
İbişli Kukla OyunlarımızKitabevi Yayınları / İstanbul2002Araştırma
Kukla ve KuklacılıkKitabevi / İstanbul2003Araştırma
Meddah KitabıKitabevi Yayınları / İstanbul2003Derleme
Çocuklara Karagöz ile HacivatNehir Yayınları / Samsun2005Tiyatro
Karagöz Oyunları 1 Kâr-ı KadîmKitabevi Yayınları / İstanbul2007Tiyatro
Karagöz Oyunları 3 YeniKitabevi / İstanbul2007Roman
Karagöz Oyunları 2 Nev icadKitabevi / İstanbul2007Tiyatro
Küçük MehmetçiklerBilgecan Yayınları / İstanbul2009Roman
Küçük KuklacılarBilgecan Yayınları / İstanbul2009Roman
Kuklacı KardeşlerBilgecan Yayınları / İstanbul2009Roman
KarayazılılarBilgeoğuz Yayınları / İstanbul2009Roman
Karagöz'ün DondurmacılığıBilgecan Yayınları / İstanbul2009Tiyatro
Karagöz TelevizyondaBilgecan Yayınları / İstanbul2009Tiyatro
İbiş Geldi Karagöz GeldiBilgecan Yayınları / İstanbul2009Hikâye
İbiş'in BakkallığıBilgecan Yayınları / İstanbul2009Tiyatro
Karagöz Geldi Hoş GeldiBilgecen Yayınları / İstanbul2009Tiyatro
Karagöz ve TrafikBigecan Yayınları / İstanbul2009Tiyatro
Karagöz ile HacivatBlgecan Yayınları / İstanbul2009Tiyatro
Karagöz ile Hacivat SöyleşmeleriBilgecan Yayınları / İstanbul2009Tiyatro
Karagöz Boyama KitabıBilgecan Yayınları / İstanbul2009Derleme
Ülkücü AliBilgecan Yayınları / İstanbul2009Hikâye
İbiş Yeni EvdeBilgecan Yayınları / İstanbul2009Tiyatro
İbiş’in Akıl DişiBilgecan Yayınları / İstanbul2009Tiyatro
Karagöz Belediye MemuruNar Yayınları / İstanbul2009Tiyatro
Karagözden HikâyelerNar Yayınları / İstanbul2009Hikâye
Karagöz Turkish Shadow PlayKitabevi Yayınları / İstanbul2009Tiyatro
Perde Gazelleriİstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları / İstanbul2009Şiir
Karagöz İle HacivatBilgecan Yayınları / İstanbul2009Tiyatro
Türk Bilmecelerinden SeçmelerBilgecan Yayınları / İstanbul2009Diğer
Türk Manilerinden SeçmelerBilgecan Yayınları / İstanbul2009Diğer
TekerlemelerBilgecan Yayınları / İstanbul2009Diğer
Türkülerden SeçmelerBilgecan Yayınları / İstanbul2009Şiir
Karagöz FutbolcuNar Yayınları / İstanbul2011Tiyatro
Karagöz'ün HelikopteriNar Yayınları / İstanbul2011Tiyatro
Ah Şu İnsanlarNar Yayınları / İstanbul2011Tiyatro
Prenses ve ÇobanNar Yayınları / İstanbul2011Tiyatro
Karagöz Perde Gazelleri ve TasavvufKitabevi Yayınları / İstanbul2012Şiir
Karagöz ve Plastik TekniğiKitabevi Yayınları / İstanbul2012Araştırma
Bir Meddah Hikâyesi Börekçi GüzeliKİtabevi Yayınları / İstanbul2012Hikâye
Beş OrtaoyunuKitabevi Yayınları / İstanbul2012Tiyatro
Arkadaşım CicikuşNAr Oyunları / İstanbul2012Roman
Bilgilerle Günümüzden Karagöz Oyunları 2Kitabevi Yayınları / İstanbul2014Tiyatro
Dünden Bugüne Karagöz OyunlarıKitabevi Yayınları / İstanbul2014Tiyatro
Hayalden Gerçeğe KaragözKİtabevi Yayınları / İstanbul2014Tiyatro
Çocuklara Güldüren ŞiirlerNar Yayınları / İstanbul2014Şiir
Karagöz Amca KöydeNar Yayınları / İstanbul2014Hikâye
Karagöz Amca OkuldaNar Yayınları / İstanbul2014Hikâye
Karagöz Amca PiknikteNar Yayınları / İstanbul2014Hikâye
KAragöz Amca Uçurtma ŞenliğindeNar / İstanbul2014Hikâye
Karagöz Amca Trafik PolisiNar Yayınları / İstanbul2014Hikâye
Karagöz Amca Çocuk BahçesindeNar Yayınları / İstanbul2014Hikâye
Karagöz Amca Balon PeşindeNar Yayınları / İstanbul2014Hikâye
Karagöz Amca ParktaNar Yayınları / İstanbul2014Hikâye
Karagöz Amca DenizdeNar Yayınları / İstanbul2014Hikâye
Karagöz Amca SınıftaNar Yayınları / İstanbul2014Hikâye
Karagöz Amca EvdeNar Yayınları / İstanbul2014Hikâye
Radyo-Sinema-Tv ve Gelenek TiyatromuzKitabevi Yayınları / İstanbul2015Tiyatro
Canlı KaragözKitabevi Yayınları / İstanbul2015Tiyatro
Cin İkizlerNar Yayınları / İstanbul2017Roman
100 Çocuklu AnneNar Yayınları / İstanbul2017Roman
Allah’ı Arayan ÇocukNar Yayınları / İstanbul2017Hikâye
Kavuklu İş Buldu Tam Bir OrtaoyunuKitabevi Yayınları / İstanbul2017Tiyatro
Kediler OkuluKitabevi Yayınları / İstanbul2017Roman

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1GEDÂÎ, Ahmed Beşiktaşlı (Tokatlı)d. 1826 - ö. 1899Doğum YeriGörüntüle
2LE’ÂLÎ (Müte’accem)d. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3OZAN GÜLŞAN, Mustafa Gülşand. 1949 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Aysel Yükseld. 1937 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Kaya Demirald. 1937 - ö. 7 Haziran 2018Doğum YılıGörüntüle
6DİYARİ/DERTLİ DİYARİ, Ali Dinçerd. 01.06.1937 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Eyüp Ekincid. 10 Ağustos 1973 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Akgün Akovad. 05 Şubat 1962 - ö. ?MeslekGörüntüle
9Ziya (Adanalı)d. 1859 - ö. 26 Ağustos 1932MeslekGörüntüle
10Perihan Karayeld. 1940 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Nermin Şenol Kalyoncud. 1967 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Recep S. Tatard. 1965 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Mine Sultan Ünverd. 1980 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14CİVANÎ, Mustafa Orald. 1943 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15Serdar Ünverd. 01 Ocak 1955 - ö. ?Madde AdıGörüntüle