Madde Detay
Osman Zeki Yüksel Serdengeçti
Kopdagel, Serdengeçti
(d. 15 Mayıs 1917 / ö. 10 Kasım 1983)
Gazeteci, Siyasetçi, Şair
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Antalya'nın Akseki ilçesinde doğdu. Asıl adı Osman Zeki Yüksel'dir. Akseki Müftüsü Hacı Ahmet Salim Efendi ile Emine Hanım'ın dört oğlundan üçüncüsü olan şair, ilkokulu Akseki'de, ortaokulu yatılı olarak Antalya'da okumuştur. Ankara Atatürk Lisesini bitiren şair 1940'ta Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümüne kaydolmuştur. Sabahattin Ali'yi tokatlaması ve 3 Mayıs 1944 olaylarına katılması hasebiyle dört ay hapis ve 66 TL para cezasına çarptırılmıştır. Bu karar Yargıtay tarafından bozulmuş ve 31 Mart 1945'te beraat etmiştir. Fakültenin son sınıfındayken Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel tarafından okuldan uzaklaştırılmıştır. Kendi çıkardığı Bağrıyanık adlı mizahi gazetede Hasan Ali Yücel'e yazdığı "Yüksek Vekâletin Alçak Vekiline" dilekçesi yüzünden tutuklanmış ve bir sayı çıkan gazetesi kapatılmıştır. 1947-1962 yılları arasında sık sık tutuklandığı için sadece 33 sayı çıkarabildiği Serdengeçti dergisini yönetmiştir. 1956 yılında halasının kızı İsmet Hanım'la evlenmiştir. 1965 yılında Adalet Partisi'nden milletvekili seçilmiştir. Alparslan Türkeş'in Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi ve Necmettin Erbakan'ın Milli Selamet Partisi'ne girmiş ama bu partilerden de istifa etmiştir. 1974 yılında Parkinson hastalığına yakalanan şair, 10 Kasım 1983'te Ankara'da vefat etmiştir. Hacı Bayram-ı Veli Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından Cebeci Asri Mezarlığı'na defnedilmiştir.
İslami gelenekten yetişen şair; Mevlana, Yunus Emre ve Mehmet Akif'ten çok etkilenmiştir. Mevlana ve Mehmet Akif biyografileri vardır. Çıkardığı Serdengeçti dergisi ve Bağrıyanık gazetesi iktidar aleyhine yazdığı yazılar nedeniyle kapatılmıştır. Mabetsiz Şehir ve Gülünç Hakikatler adlı düzyazıları yüzünden kovuşturmaya uğramıştır. Müslüman Türk Çocuğunun Şiir Kitabı adlı antolojisi bulunan şairin Buhran ve Kara Kitap adlı dönemin Ankara'sını anlatan basılmamış iki romanı vardır. Hem Türkçülüğü hem de İslam'ı savunan şair "Tanrı Dağı kadar Türk, Hira Dağı kadar Müslümanız!" diyerek fikrini ortaya sermiştir. Nükteli yanını şiirlerine de yansıtan şair için Ayasofya, içinde kanayan bir yaradır. Bütün şiirlerini Türklüğün Perişan Hali adlı kitabında toplayan sanatçının Akdeniz Hilalindir ve Bu Duygular Benim Değil Bizimdir adlı iki şiir kitabı daha vardır. Bu Millet Neden Ağlar adlı kitabı Türklüğün Perişan Hali adlı kitabının yeni baskısıdır. Cumhuriyet Ankara'sını anlattığı Bir Nesli Nasıl Mahvettiler adlı romanı forma halinde basılan ilk romanımızdır. Bir dava adamı olarak ömrü boyunca yazıları yüzünden hapis yatan ama duruşunu hiçbir zaman bozmayan sanatçı eserleriyle özellikle Milli Şef dönemi CHP yönetimini eleştirmiştir.
Kaynakça
Balcıoğlu, Abdürrahim (2016). Osman Yüksel Serdengeçti. İstanbul: Mihrabad Yayınları.
Kurnaz, Cemal (2012). Deli Rüzgâr. Ankara: Kurgan Edebiyat.
Öznur, Hakkı (2002). Osman Yüksel Serdengeçti. İstanbul: Alternatif Yayınları.
Yılmaz, Rasih (2001). Toros Yüzlü Adam. İstanbul: Timaş Yayınları.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: YAHYA ÖZKÖKYayın Tarihi: 07.10.2017Güncelleme Tarihi: 10.11.2020
Yayın Tarihi: 07.10.2017Güncelleme Tarihi: 10.11.2020
Güncelleme Tarihi: 10.11.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Mabetsiz Şehir | Serdengeçti Neşriyat / Ankara | 1949 | Deneme |
Bir Nesli Nasıl Mahvettiler | Serdengeçti Neşriyatı / İstanbul | 1950 | Makale |
Bu Millet Neden Ağlar: Türklüğün Perişan Hali | Serdengeçti Neşriyatı / Ankara | 1952 | Makale |
Gülünç Hakikatler | Serdengeçti Neşriyatı / Ankara | 1957 | Fıkra |
Mevlana ve Mehmed Akif | Serdengeçti Neşriyatı / Ankara | 1958 | İnceleme |
Ayasofya Davası | Serdengeçti Neşriyatı / Ankara | 1959 | Makale |
Müslüman Türk Çocuğunun Şiir Kitabı | Serdengeçti Neşriyatı / Ankara | 1960 | Derleme |
Kanlı Balkanlar | Kamer Yayınları / İstanbul | 1992 | Makale |
Akdeniz Hilalindir | TEV Yayınları / İstanbul | 1992 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | ÜMMÎ SİNAN, Yusuf | d. ? - ö. 10.04.1657 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Hamit Macit Selekler | d. 30 Aralık 1909 - ö. 23 Ocak 1974 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Kemal Kandaş | d. 1925 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Cahit Külebi | d. 10 Ocak 1917 - ö. 20 Haziran 1997 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | PÜNHANÎ, Üzeyir Aziz Göktekin | d. 1917 - ö. 1990 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ÇOBAN TAĞIYEV MESTAN OĞLU | d. 1917 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Baha Dürder | d. 8 Şubat 1912 - ö. 17 Temmuz 1983 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | DAİMİ, İsmail Aydın | d. 1932 - ö. 17.04.1983 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | İlyas Eserberlin | d. 10 Ocak 1915 - ö. 5 Ekim 1983 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Abdürrahim Balcıoğlu | d. 1928 - ö. 14 Temmuz 2012 | Meslek | Görüntüle |
11 | Özdemir Nutku | d. 12 Ocak 1931 - ö. 8 Kasım 2019 | Meslek | Görüntüle |
12 | M. Turhan Tan (M. Samih Fethi) | d. 1885 - ö. 25 Aralık 1939 | Meslek | Görüntüle |
13 | Yunus Yaşar | d. 25 Mayıs 1950 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Osman Olmuş | d. 05 Haziran 1966 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Baha Rahmi Özen | d. 1949 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Osman Konuk | d. 10 Nisan 1961 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | YEĞEN GAZİ, Yeğen Osman Paşa | d. ? - ö. 1689 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | REMZÎ, Osman Remzî Efendi | d. ? - ö. 1724-25 | Madde Adı | Görüntüle |