RIZA, Rıza Aslan

(d. 1946 / ö. -)
âşık, çiftçi
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Rıza Aslan, 1946 yılında Sivas’ın Yıldızeli ilçesinin Aslandoğmuş köyünde doğmuştur. Ali ve Tamam Hanımın ilk çocuğudur. Köyde, sülalesi “Boznebi” olarak bilinir. Herkes tarafından sevilip ve sayılan babası Ali, 1964’te geçirdiği bir trafik kazasında vefat eder. Rıza, aynı yıl Tokat’ın merkez köyü olan Aydoğdu köyünden Şemsi oğlu Hüseyin’in torunu olan Ayşe Saygılı ile evlenir. Bu evlilikten dördü erkek, ikisi kız altı çocuğu olur. Uzun müddet köyde çiftçilikle geçimini sürdürmüştür (Kaya 2009: 485). 

Daha yedi yaşlarında okuma-yazma bilmezken kendi kendine deyişler söylemeye başlamıştır. Bir gece rüyasında Cebrail Aleyhisselam’ı görmüştür. Cebrail, Rıza’ya bir kitap sunmuştur. Rıza, o kitabı açıp okumuş, öğrenmiştir. Rıza, daha sonra Cebrail’in sunduğu badeyi içmiştir. Rüyadan uyandığında kendini dünya ile cennet arasında bir yerde sanmış ve kendisinde bir başkalık hissetmiştir. Daha sonra olanları Rıza şöyle özetlemiştir:

“Bir gün böyle bir mecliste sadıklarla hal beyan ederken aklımdan fikrime uğrayıp, gönül ile güncel hayaller kurarken hatipler bağına yöneldim. Mürsellerin medh ü senasını kılıp, nebilere vasıl oldum. Veliler sırrından ölüm öğrenerek, alimler babına eriştim. Zahir ve Batın ilmine ledün olunca rahmet deryasına daldım. O deryadan da bulduğum bir inciyi süsleyip püslemeye koyuldum. O inciden de feyzimi alıp Şah-ı Merdan-ı Ali’yül Murtaza’ya eriştim. ….Dost ve yar için çok beyitlerle ilgilenmem, olanca sözümü hak ve hakikat uğrunda okurum. Şeriat gemisine binip tarikat denizinde yüzüp marifet dalgıcı olup hakikat incisini bulmak için gece ve gündüz Hak aşkıyla yanan bir pervaneyim. İlme’l-yakin olup cümle alemlerin fennini öğrenip çağdaş dünya düzenine ayak uydurmaya çalışan bir ışık kaynağıyım….Nebiler sırrını ayan etmeye uğraşan bir olguyum… Her dem veliler müptelası olup ilm-i ledün şehrini gezip bunca keramet ehl-i veliler müptelası olup ilm-i ledün şehrini gezip bunca keramet ehl-i Hak yarenlerinin gül cemalleriyle müşerref oldum. Onların sırr-ı mahından gıdalanıp bu aşk maceramı deyiş ve bestelerle dile getirdim.” (Kaya 2009: 485-486).

Rıza mahlasını kullanan âşığın şiirleri genellikle 11'li ve 18'li hece ölçüsüyledir. Nadiren divani şiirler de söylemiştir. Teknikten ziyade anlama önem verdiği için vezin, kafiye ve ayaklarda kusurları vardır. Şiirlerinde daha ziyade Alevî-Bektaşi inancını dile getirmiştir. Bunun yanında sosyal konulu şiirler söylemeyi de ihmal etmiştir. 800’den fazla şiiri olan Rıza saz çalmamaktadır (Kaya 2009: 485-486).

Kaynakça

Erdal, Derviş (2004). "Âşık Rıza Aslan". Erciyes. Haziran. 318: 24-25.

Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri IV. Sivas: Sivas Valiliği İl Kültür Turizm Müdürlüğü Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. HİLAL ERDOĞAN AKSU
Yayın Tarihi: 20.05.2019
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1BAHRİ HASAN, Hasan Günerid. 1914 - ö. 1984Doğum YeriGörüntüle
2BİLGİÇ DEDE, Ali Gökalpd. 1913 - ö. 07.10.1981Doğum YeriGörüntüle
3NEBATALİ ALİZADEd. 1958 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4MIZRAB/KUL MIZRAB/DOST MIZRAB, Mızrap Yazıcıd. 1946 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Gülseren Engind. 4 Mayıs 1946 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6GÜLHANÎ, Mehmet Ali Sarıgüld. 22.11.1946 - ö. 04.05.2010Doğum YılıGörüntüle
7KUL RABİA, Rabia Ceyhand. 1946 - ö. 1994MeslekGörüntüle
8ŞEVKİ HALICId. 1930 - ö. 2015MeslekGörüntüle
9YÜMNÎ, Hasan Nizameddind. 1860 - ö. ?MeslekGörüntüle
10ÇAVUŞ, İsmet Çıkmad. 17.02.1950 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11TAYYARÎ, Zeki Tipid. 1949 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12MEHMET/KOCATÜRK, Mehmet Kocatürkd. 1929 - ö. 2005Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13ZARÎ, Ahmet Kamil Tanrıdağd. 1852-1853 - ö. 09.11.1941Madde AdıGörüntüle
14FİGÂNÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15KUL İSA/HALİMÎ, İsa Özbayd. 15.07.1966 - ö. ?Madde AdıGörüntüle