KUL MEHMET/SEFAÎ, Mehmet Acet

(d. 1954 / ö. -)
ses sanatçısı, zakir, âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Mehmet Acet olan âşık, 1954 yılında Şanlıurfa'nın Kısas köyünde doğar. İlkokuldan sonra çeşitli sebeplerle eğitime devam edemeyen âşık, köyü dışında Almanya ve İstanbul’da çeşitli işlerde çalışmıştır. Daha sonra köyüne dönen âşık, Türkiye’nin birçok bölgesini gezmiş ve çeşitli âşık toplantılarına ve kültürel etkinliklere katılmıştır (Sakaoğlu vd. 2008:171). Eğitim alamamasına rağmen sürekli okuyan ve kendini geliştiren âşık, 1974 yılında Edirne’de askerliğini yapar (Kürkçüoğlu vd. 2011: 53).

Âşık, hâlen Şanlıurfa’da yaşamaktadır. Sanatı ve hayatı çeşitli çalışmalarda ele alınan âşık, geleneğin yaşatılması ve gelecek kuşaklara aktarılması için çalışmalar yapmaktadır. Halk müziği repertuarında derlediği 30 civarında eser bulunmaktadır. Âşık, 2000 yılından beri Şanlıurfa Devlet Türk Halk Müziği Korosu’nda ses sanatçısı olarak görev yapmaktadır. Evli ve üç çocuk babasıdır (www.aregem.kulturturizm.gov.tr).

Kısas’ta Selbi Ahmetler lakabıyla bilinen aileye mensup olan âşığın, anne tarafından dedesinin müzikle ilgilendiği ve bu sebeple Mehmet Acet’in de küçük yaşlardan itibaren saza ve söze ilgisi oluştuğu görülmektedir. Bu ilgi, sazlı sözlü ortamlarda bulunma şansını elde etmesi ile zamanla tutkuya dönüşmüştür. Çocukluğunda Karacaoğlan türküleri söyleyen âşık, kazandığı parasını biriktirip ilk bağlamasını 1970’li yıllarda alır. Daha sonra da Âşık Halit Aşan’dan bağlama çalmayı öğrenir (Kürkçüoğlu vd. 2011: 53).

Âşıklık geleneğinin belirgin özelliklerinden olan usta-çırak ilişkisi içerisinde yetişen Mehmet Acet, geleneği Halit Aşan’dan öğrenmiştir (www.aregem.kulturturizm.gov.tr). Geleneğin devamı için de çırak yetiştirmiş, konservatuvar mezunu 11 çırağı ile âşık edebiyatının kalıcılığına katkı sağlamıştır (www.milliyet.com.tr). Ayrıca TRT repertuvarına da çok sayıda eser kazandırmıştır (Kürkçüoğlu vd. 2011: 61).

İlk şiirlerinde Kul Mehmet mahlasını kullanan âşık, yazdığı bir şiiri Hacı Bektaş’ın torunu Feyzullah Ulusoy’a teslim eder. Bunun üzerine Feyzullah Ulusoy da kendisine Sefaî mahlasını verir (Kürkçüoğlu vd. 2011: 53). Bu olaydan sonra şiirlerinde Sefaî mahlasını kullanır.

UNESCO tarafından "Yaşayan İnsan Hazineleri Ulusal Envanteri"ne "âşık-zakir” (www.aregem.kulturturizm.gov.tr) olarak kaydedilen âşık, hem günümüz âşıklık geleneği için önemli bir değer hem de geleneğin gelecekle buluşması için aracıdır. Âşık edebiyatı alanındaki çalışmaların yanı sıra, Cem ayinleri sırasında okuduğu nefes ve deyişler ile de “zakir” olarak anılmaktadır (www.aregem.kulturturizm.gov.tr). Âşık edebiyatı ve halk müziği üzerine çok sayıda ödül almıştır (Kürkçüoğlu vd. 2011: 59). Alevi-Bektaşi kültürü içerisinde yetişen âşığın şiirlerinde bu tema öne çıkmaktadır. Geleneğin içinde yetişen âşık, şiirlerinin tamamını hece vezniyle yazmıştır. Mehmet Acet üzerine yapılmış bilimsel çalışmalar bulunmaktadır. Ayrıca onunla ilgili ŞURKAV tarafından, 2011 yılında Şanlıurfalı Saz ve Söz Ustası Kısaslı Âşık Sefaî (Mehmet Acet) (Kürkçüoğlu vd. 2011) adlı bir kitap yayımlanmıştır.

Kaynakça

Alptekin, Ali Berat, S. Sakaoğlu (2008). Türk Saz Şiiri Antolojisi (14-21. Yüzyıllar). Ankara: Akçağ Yay.

http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR-165978/mehmet-acet-asik-sefai.html [erişim tarihi: 25 Aralık 2018].

http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR-12929/yasayan-insan-hazineleri-ulusal-envanteri.html [erişim tarihi: 25 Aralık 2018].

http://www.milliyet.com.tr/odullu-asik-sanatini-miras-birakmak-sanliurfa-yerelhaber-1723395/ [erişim tarihi: 25 Aralık 2018].

Kürkçüoğlu, S. Sabri, A. Akbıyık (2011). Şanlıurfalı Saz ve Söz Ustası Kısaslı Âşık Sefaî (Mehmet Acet). Ankara: Şurkav Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: EMİNE NUR ATA
Yayın Tarihi: 12.01.2019
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KAPKIN, Mustafa Kapkınd. 1944 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2BULUTOĞLU/FERMANÎ, Ali Bulutoğlud. 13.05.1968 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3DESTEGÜL, Deste Günaydınd. 1964 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4ŞÖHRET CELALOĞLU KAHRAMANOVd. 1954 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Abdullah Çağrı Elgünd. 20 Aralık 1954 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Ertuğrul Kapusuzoğlud. 1954 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7ÖMER KOCAd. 1936 - ö. ?MeslekGörüntüle
8MAZLUM MEHMAN, Yusuf Aydosd. 1944 - ö. ?MeslekGörüntüle
9ABİDİN, Abidin Polatd. 1939 - ö. ?MeslekGörüntüle
10YUSUF, Yusuf Karacakaled. 1950 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11TURAN/ÖMER TURAN/HACI BAYRAM, Ömer Turan Eyüboğlud. 1927 - ö. 15.06.1960Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12UYSUNÎ, Adlen Uysund. 01.01.1963 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13BÜRYANÎ, Veli Varlıkd. 1928 - ö. 1978Madde AdıGörüntüle
14ALİ HAKİ EDNA/HARHARİ/FİGANÎ/HİCRANÎ/EDNAÎ/GULAMÎ/VİSALÎ/GEDAÎ, Ali Doğand. 1889 - ö. 1961Madde AdıGörüntüle
15ZAMANÎd. 1948 - ö. ?Madde AdıGörüntüle