RÛHÎ, Mustafa

(d. 1133/1720-21 - ö. 1213/1798-99)
divan şairi ve yazar
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Mustafa’dır. Kilis eşrafından Çelebi-zâdelerdendir. 1133/1720-21 yılında Kilis’te doğdu. Çekmeceli-zâde’nin derslerine katıldı ve ondan icazetname aldıktan sonra Güllü Camii Medresesinde dersler vermeye başladı (Kilisli Kadri 1932: 150). Rûhî, doğum yeri olan Kilis’te 1213/1798-99 yılında vefat etti. Surûrî, Rûhî’nin ölümüyle ilgili olarak şu tarih mısraını yazmıştır: “Cihândan Mustafa Rûhî Efendi göçdü cennete” (Çınarcı 2007: 63).

Kilisli Kadri (1932: 150-155), Rûhî’nin Rûhu’ş-şurûh, Dîvân, Ta’bîrnâme, İnşâ ve Kur’an-ı Kerim Havassı olmak üzere beş eserinden bahsetmekte ve bunların matbu olmadığını, yazma nüshalarının Rûhî’nin çocuklarında olduğunu söylemektedir. Bu eserlerden sadece Attar’ın Pend-nâme’sinin şerhi olan Rûhu’ş-şurûh günümüze ulaşmış ve bu eser üzerinde bir doktora çalışması yapılmıştır (Ün 2007). Diğer dört esere ulaşılamamıştır.

Âlim ve salih bir şair olan Rûhî, dönemindeki devlet adamlarından hürmet görmüş, halk kendisine ziyadesiyle izzet ve ikramda bulunmuştur. Türkçe, Arapça ve Farsçayı şiir yazacak derecede iyi bilen Rûhî, şair olduğu kadar bir ilim adamıdır. Hikmetli şiirler yazmış ve Fuzûlî tarzında şiirler söylemiş olan (Kilisli Kadri 1932: 150) Rûhî’nin elimizde edebi kişiliğini yansıtan yeterince örnek bulunmamaktadır. 

Kaynakça

Çınarcı, M. Nuri (2007). Şeyhü’l-İslam Arif Hikmet Bey’in Tezkiretü’ş-şu’arâsı ve Transkripsiyonlu Metni. Yüksek LisansTezi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi.

Kilisli Kadrî (1932). Kilis Tarihi. İstanbul: Burhaneddin Matbaası.

Şener Hasan (2014). "Tezkirelerde Adı Geçen Kilisli Divan Şairleri". Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 24 (1): 33-47. 

Ün, Cumhur ((hzl.)2007). Kilisli Mustafa Rûhî Efendi’nin Ruhu’ş-şurûhu. Doktora Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN ŞENER
Yayın Tarihi: 07.08.2014
Güncelleme Tarihi: 17.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Âsiyāb-ı dehr-i dûn eyyāma etmez ilticâ 

Hâsılı devr-i felek dolâba etmez ilticâ

Bîm-i seng-i hâdisât ile humârın fikreden

ŞÎşe-i bezm-i şarâb-ı nâba etmez ilticâ

Âsitân-ı Kâbe-i aşkın gedâsı kâm için

Arz-ı hâcâtında ġayri bâba etmez ilticâ

Giryeden vakt-i ferâğı bulmayan üftâdenin

Dîdesi şâm ü seherde hâba etmez ilticâ

Rûhiyâ bâlâ-nişîn-i evc-i istiġnâ olan

Kâse-i hurşīîd-i âlem-tâba etmez ilticâ

(Kilisli Kadrî (1932). Kilis Tarihi. İstanbul:Burhaneddin Matbaası. 155.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1RIFKÎ EFENDİd. ? - ö. 1782-83Doğum YeriGörüntüle
2ZİHNÎ, Mehmed Nedretd. 1835 - ö. 1891Doğum YeriGörüntüle
3FAKRÎ, Ahmed Deded. ? - ö. 1543-1544Doğum YeriGörüntüle
4RIFKÎ EFENDİd. ? - ö. 1782-83Doğum YılıGörüntüle
5ZİHNÎ, Mehmed Nedretd. 1835 - ö. 1891Doğum YılıGörüntüle
6FAKRÎ, Ahmed Deded. ? - ö. 1543-1544Doğum YılıGörüntüle
7RIFKÎ EFENDİd. ? - ö. 1782-83Ölüm YılıGörüntüle
8ZİHNÎ, Mehmed Nedretd. 1835 - ö. 1891Ölüm YılıGörüntüle
9FAKRÎ, Ahmed Deded. ? - ö. 1543-1544Ölüm YılıGörüntüle
10RIFKÎ EFENDİd. ? - ö. 1782-83MeslekGörüntüle
11ZİHNÎ, Mehmed Nedretd. 1835 - ö. 1891MeslekGörüntüle
12FAKRÎ, Ahmed Deded. ? - ö. 1543-1544MeslekGörüntüle
13RIFKÎ EFENDİd. ? - ö. 1782-83Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ZİHNÎ, Mehmed Nedretd. 1835 - ö. 1891Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15FAKRÎ, Ahmed Deded. ? - ö. 1543-1544Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16RIFKÎ EFENDİd. ? - ö. 1782-83Madde AdıGörüntüle
17ZİHNÎ, Mehmed Nedretd. 1835 - ö. 1891Madde AdıGörüntüle
18FAKRÎ, Ahmed Deded. ? - ö. 1543-1544Madde AdıGörüntüle