Salican Cigitov

(d. 17 Mart 1936 / ö. 11 Şubat 2006)
Akademisyen, Emekli Büyükelçi, Şair, Tercüman
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Prof. Dr. Salican Cigitov, Oş’a bağlı Özgön ilçesindeki Köldük köyünde dünyaya geldi. (Rıspaevvd 1989: 231) ) Büyük dedesi Rus istilasına karşı ayaklanan Basmacı liderlerindedir. Dedesi ve dayısı Stalin’in baskı rejimi döneminde hapishanede hayatlarını kaybetmiş, babası ise “Halk Düşmanı” suçlaması ile iki yıl hapis yattı. (Cigitov 2004: 8) Köldük köyü ayrıca ünlü Basmacı liderlerinden Canıbek Kadı’nın köyüdür. Bu köy 1928 yılına kadar Sovyetler Birliği rejimine karşı meydana gelen ayaklanmaların merkezinde yer aldı (Cigitov, 2004: 9).

1951 yılında Köldük köyündeki ilköğretim okulundan mezun olan Cigitov, 1954 yılında Puşkin isimli ilköğretim okulunun lise bölümünden, 1959 yılında ise Kırgız Devlet Üniversitesi Filoloji Fakültesinden mezun oldu. Cigitov, 1962-65 yılları arasında Kırgızistan İlimler Akademisi Dil ve Edebiyat Enstitüsünde doktora programında okudu ve 1966 yılında doktor unvanını aldı. 1992 yılında ise "Sovyetler Birliği eğitim sisteminde doktora tezi" olarak adlandırılan çalışmasını savunarak profesör unvanını aldı. Salican Cigitov Kırgız Milli Üniversitesinde öğretim üyeliği, Kırgız Sovyet Ansiklopedisinin redaktör yardımcılığı, Dil ve Edebiyat Enstitüsünde Ana Bilim Dalı Başkanlığı görevlerinde bulundu. 1992-93 yılları arasında Kırgızistan Cumhurbaşkanı başdanışmanlığı ve 1993-95 yılları arasında Kırgızistan’ın Özbekistan Büyükelçisi oldu. 1996 yılında başladığı Kırgızistan –Türkiye Manas Üniversitesi rektör yardımcılığı görevini 2000 yılına kadar sürdürmüş daha sonra aynı kurumda Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü ve Türkoloji Bölümü Başkanlığı yaptı. (Cigitov 2006: 20).Cigitov 11 Şubat 2006 yılında Bişkek’teki kendi evinde vefat etmiştir.

Şiirleri, poemaları ve parodilerden oluşan kitabı Cıldar Cangırıgı adıyla 1987'de basılmıştır. Cigitov'un şiirlerindeki lirizm, kullandığı iç dünya imgeleri ve duygu yoğunluğu ilk bakışta göze çarpan özelliklerdendir.

Kırgız edebiyatı araştırmalarında var olan iki farklı ekolden birinin kurucusu Salican Cigitov, Kırgız edebiyatını oluştuğu yıllardan itibaren farklı bir gözle ele alarak yeniden yorumlamıştır. Cigitov'un dünya görüşünün şekillenmesinde Aytmatov’un önemli etkisi olmuştur. Babası “Halk Düşmanı” suçlaması ile hapsedilerek Stalin dönemi büyük terör zamanında öldürülen Cengiz Aytmatov'un kaleme aldığı ilk önemli eserler Yüz Yüze ve Cemile etrafında meydana gelen kalem kavgaları nedeniyle Kırgız aydınlar arasında oluşan gruplaşmalarda Cigitov Aytmatov'u destekleyen tarafta yer almıştır. (Cigitov, 2004: 26) Bunun başlıca sebepleri arasında kendi babasının da Aytmatov'un babası gibi Halk Düşmanı suçlaması ile hapsedilmesi, dedesi ve dayısının ise aynı dönemde hapishanede ölmeleridir.

Cigitov'un Kırgız edebiyatının kurulduğu ve şekillenmeye başladığı başlangıç dönemi ile alakalı hazırlamış olduğu doktora tezi Kırgız edebiyatı araştırmacıları arasında hâlâ devam etmekte olan tartışmaların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Salican Cigitov yaptığı çalışmalarla Kasım Tınıstanov, Sıdık Karaçev, Alıkul Osmonov ve Cengiz Aytmatov'un gerçek değerlerinin anlaşılmasına katkı sunmuştur.

Kaynakça

Cigitov, Salican (1987). Cıldar Canırıgı (Irlar, poemalar, poeziyalar). Bişkek: Kırgızstan Bas.

Cigitov, Salican (2004). Cengiz Aytmarov Doğumunun 75. Yılı İçin Armağan. "Cengiz Aytmatov Edebiyat Meydanında Yeni Yeni Boy Gösterdiğinde" çev. A. Çelikbay. Bişkek: Manas Ünv Yay.

Cigitov, Salican (2006). "Çağdaş Kırgız Edebiyatına Dair". çev. K. Göz. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Cilt III, Sayı 1:7-20

Rıspaev, B, vd. (1989). Pisateli Sovetskogo Kirgizstana, Frunze: Adabiyat Bas.

Cigitov, Salican (2006) Salican Cigitov ve Dünyası. hzl. O. Söylemez ve K. Göz. Bişkek: Manas Ünv Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ KEMAL GÖZ
Yayın Tarihi: 09.09.2018
Güncelleme Tarihi: 12.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Kiçinekey HanzadaMektep / Frunze1968Çeviri
Iymanday Sırım MeninMektep / Frunze1971Şiir
Irlar Cana CıldarKırgızstan / Frunze1972Eleştiri
Mustay Karim. IrlarKırgızstan / Frunze1974Çeviri
Canıçılık ColundaKırgızstan / Frunze1975Eleştiri
Kün Tuudu (İt ikayası. Povest)Mektep / Frunze1977Hikâye
Algaçkı Kadamdar (Kırgız cazuuçularının 20-30 cıldardagı prozası).Kırgızstan / Frunze1981İnceleme
Kiçinekey HanzadaMektep / Frunze1981Çeviri
Körköm Söz Maseleleri. (Adabiy sın makalar cıynagı)Kırgızstan / Frunze1982Eleştiri
20-Cıldardagı Kırgız Adabiyatı.İlim / Frunze1984Edebiyat Tarihi
Cıldar Canırıgı (Irlar, poemalar, poeziyalar).Kırgızstan / Frunze1987Şiir
Keçeekinin Sabaktarı Bügünkünün TalaptarıAdabıyat / Frunze1991Eleştiri
Salican Cigitov ve DünyasıManas Üniversitesi Yayınları / Bişkek2006Eleştiri

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Nevin İşlekd. 29 Kasım 1936 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
2Güner Sümerd. 18 Mart 1936 - ö. 27 Nisan 1977Doğum YılıGörüntüle
3Ayhan Kırdard. ? Mayıs 1936 - ö. 30 Ocak 1999Doğum YılıGörüntüle
4MİHMANÎ, Muhittin Cuyad. 1935 - ö. 2006Ölüm YılıGörüntüle
5Mustafa Necati Sepetçioğlud. 1932 - ö. 8 Temmuz 2006Ölüm YılıGörüntüle
6Erdal Özd. 26 Mart 1935 - ö. 06 Mayıs 2006Ölüm YılıGörüntüle
7Attilâ İlhand. 15 Haziran 1925 - ö. 10 Ekim 2005MeslekGörüntüle
8Emin Faik Üstünd. 1922 - ö. 12 Eylül 1973MeslekGörüntüle
9Sabahattin Kudret Aksald. 25 Mart 1920 - ö. 19 Nisan 1993MeslekGörüntüle
10Mukay Elebayevd. 1906 - ö. 1944Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Fevziye Bayramovad. 05 Aralık 1950 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12M. Ayaz İshaki İdillid. 23 Şubat 1878 - ö. 22 Temmuz 1954Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle