Madde Detay
SEVDÂYÎ
(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Şairden bahseden tek tezkire olan Heşt Behişt’in verdiği bilgiler çok sınırlıdır. Eğitimini tamamladıktan sonra müderrsilik ve kadılık yaptı. Kırkkilise (Kırklareli) kadısı iken öldü. Ölüm tarihi belirtilmeyen şairin mezarı Kırklareli'ndedir. Bir Türkçe Divan sahibi (Nüshası: İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, TY. Nu. 759/5) olan şaire ait olması kuvvetle muhtemel olan bir Leylâ vü Mecnûn mesnevisi vardır. Gibb, Cambridge Üniversitesi Kütüphanesi’nde bir nüshası olan Sevdâyî adlı şaire ait Leylâ vü Mecnûn mesnevisinin Sehî Tezkiresi’nde ismi geçen bu Sevdâyî’ye ait olması gerektiğini belirtmektedir. Türk Dili Kurumu’nda fotokopisi bulunan bu eseri tanıtan A. Sırrı Levend de Gibb’e katılarak Sicill-i Osmanî’de yer alan ve 999/1590/91’de ölen bir Sevdâyî daha olduğunu, ancak eserin Kırkkilise kadısı Sevdâyî’ye ait olmasının mümkün olduğunu açıklamaktadır. Eser 920/1514-15’de kaleme alınmıştır. Sehî ince, güzel, rindâne ve bî-bedel gazelleri ve beyitleri olduğunu yazmaktadır. Şairin Eğridirli Hacı Kemâl’in Câmi’u’n-Nezâ’iri’nde yedi, Edirneli Nazmî’nin Mecma’u’n-Nezâ’ir’i ve Pervâne Bey Mecmuası’nda sekizer adet şiiri yer almaktadır. Dîvân'ı vardır, eser hakkında bir yüksek lisans çalışması yapılmıştır (Yaşar 2008).
Kaynakça
Bayak, Cemal (1987). Kıssa-i Leyla Birle Mecnûn. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
Eğridirli Hacı Kemâl. Câmi’u’n-Nezâ’ir. Bayezıd Kütüphanesi No. 5782, vr. 19b, 51a, 102a…
Gibb, E. J. W. (1902). A History of Ottoman Poetry. V.2. London.
İstanbul Kitaplıkları Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu (1947). C. 1. İstanbul: MEB Yay.
Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]
Köksal, M. Fatih (2007). “Sevdâyî”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 7. Ankara: AKM Yay. 572-573.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Nail Tuman, Tuhfe-i Nâ’ilî. Ankara: Bizim Büro Yay.
Levend, A. Sırrı (1959). Arap, Fars ve Türk Edebiyatlarında Leylâ ve Mecnun Hikâyesi. Ankara: Türkiye İş Bankası Yay.
Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat No. 406, vr.
Sehî (1325). Tezkire-i Sehî. İstanbul: Matbaa-i Âmidî.
“Sevdâî”(1990). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 7. İstanbul: Dergâh Yay. 544.
Şahin, M. Ünal (1997). Leylî vü Mecnûn, Sevdâî (Transkripsiyon, Dil İncelemesi). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Yaşar, Zübeyde (2008). Sevdâyî Divanı'nın Çeviri Yazı Metni ve Günümüz Türkçesiyle Nesre Aktarımı. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL
Yayın Tarihi: 07.09.2013
Güncelleme Tarihi: 15.12.2022
Eserlerinden Örnekler
GAZEL
Bir nefes la’l-i nigâr olsa dilâ hem-nefesüñ
Dem-i Îsâ gibi cân-bahş ola dâyim nefesüñ
Hâki iksîr ile zer eylemege tâlib iseñ
Ayagı tozına yüz sürmege olsun hevesüñ
Beni men’ itme nefesden ki rakîbâ ölürem
Söz kabûl eyle nefes tut ki tutılsun nefesüñ
Zülfüñüñ agına haddüñ nice al eyledi kim
Dil-i ankâyı şikâr eyledi hâl-i megesüñ
Tîr-i peykânun ile nâtık-ı cân sînemde
Sanasın tûtidür içinde demürden kafesüñ
Dâr-ı İslâm’a girüp göz göre îmân örter
Hey ne kâfir durur ol turre-i âteş-peresüñ
Tâc-ı devlet ser-i Sevdâyi’ye âlemde yiter
Pây-bûsına eger olsa dilâ dest-resüñ
(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]. 1454)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Cahit Irgat | d. 21 Mart 1916 - ö. 5 Haziran 1971 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Erdal Noyan | d. 1961 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | RASİH, Hacı Rasih Efendi | d. ? - ö. 1897 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Cahit Irgat | d. 21 Mart 1916 - ö. 5 Haziran 1971 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Erdal Noyan | d. 1961 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | RASİH, Hacı Rasih Efendi | d. ? - ö. 1897 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Cahit Irgat | d. 21 Mart 1916 - ö. 5 Haziran 1971 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Erdal Noyan | d. 1961 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | RASİH, Hacı Rasih Efendi | d. ? - ö. 1897 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Cahit Irgat | d. 21 Mart 1916 - ö. 5 Haziran 1971 | Meslek | Görüntüle |
11 | Erdal Noyan | d. 1961 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | RASİH, Hacı Rasih Efendi | d. ? - ö. 1897 | Meslek | Görüntüle |
13 | Cahit Irgat | d. 21 Mart 1916 - ö. 5 Haziran 1971 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Erdal Noyan | d. 1961 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | RASİH, Hacı Rasih Efendi | d. ? - ö. 1897 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Cahit Irgat | d. 21 Mart 1916 - ö. 5 Haziran 1971 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Erdal Noyan | d. 1961 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | RASİH, Hacı Rasih Efendi | d. ? - ö. 1897 | Madde Adı | Görüntüle |